قامت خمیده جنگل زیربار فشار‌ها

  هنوز صدای ضجه راش‌‌ها و ممرز‌ها در جنگل‌های هیرکانی و خزری مازندران به گوش می‌رسد و قامت جنگل زیربار فشار‌ها خم شده است. به گزارش مهر، داستانِ هفته منابع طبیعی تمام می‌شود و همه به دنبال کار خود می‌روند، متخلف به دنبال بهترین و مرغوب‌‌ترین درخت تا ببُرد و ببَرد، متجاوز به دنبال بهترین […]

 

هنوز صدای ضجه راش‌‌ها و ممرز‌ها در جنگل‌های هیرکانی و خزری مازندران به گوش می‌رسد و قامت جنگل زیربار فشار‌ها خم شده است.

به گزارش مهر، داستانِ هفته منابع طبیعی تمام می‌شود و همه به دنبال کار خود می‌روند، متخلف به دنبال بهترین و مرغوب‌‌ترین درخت تا ببُرد و ببَرد، متجاوز به دنبال بهترین زمین‌ها که محصور کند و این وسط باز جنگلبان می‌ماند و هزار قصه ناتمام.

اگرچه روند برداشت و قاچاق و چوب از جنگل‌های شمال ایران نزول یافته اما هنوز در گوشه و کنار این جنگل‌ها، آن‌جایی که حتی تصور هم نمی‌تواند کرد، راش‌‌ها و ممرز‌ها و بلوط‌‌ها بی‌گناه بر زمین می‌افتند و علاوه بر این، تصرف و دست اندازی، انباشت زباله، آتش‌سوزی، فرسایش خاک، برداشت غیرمجاز و قاچاق چوب از جمله تهدید‌ها و چالش‌های فراروی منابع طبیعی به شمار می‌رود.

روند روبه رشد تخریب جنگل‌ها موجب شده که جهان به دنبال راهکارهای مدیریت مؤثر حفظ و احیای مناطق جنگل برآید و ازجمله راهکارهای پیشنهادی، استفاده مناسب از همکاری و مشارکت مردم و بهره‌برداری در مدیریت پایدار عرصه‌های جنگلی است.

به تأکید کارشناسان، اگرچه تاکنون تلاش‌های مختلفی به‌منظور افزایش نقش مردم در مدیریت جنگل‌ها به ‌عمل آمده است، اما تجارب موفق در این زمینه اندک بوده‌اند. یک استاد دانشگاه در رشته منابع طبیعی در مازندران، یکی از راهکارهای پیشنهادی در این رابطه را جنگلداری مشارکتی بیان می‌کند و می‌گوید: این طرح به دنبال سهیم کردن افراد در تصمیم‌گیری‌های مربوط به توسعه و بهره‌برداری از منابع جنگلی است.

استفاده از کاربرد جنگلداری اجتماعی و مشارکتی ضامن جنگلداری پایدار است

محمد حسینی، ضمن تشریح جنگلداری مشارکتی و عوامل مؤثر در اجرای صحیح آن می‌گوید: جنگل‌های شمال کشور جزو سرمایه ملی بوده که حفظ و توسعه آن‌‌ها اهمیت به‌سزایی دارد و استفاده از کاربرد جنگلداری اجتماعی و مشارکتی ضامن جنگلداری پایدار است.

وی اظهار داشت: یکی از راهکار‌ها برای افزایش پایداری و دوام، توسعه و حفاظت از این گنجینه ارزشمند است و هدف جنگلداری اجتماعی، مدیریت پایدار منابع جنگلی با مشارکت جوامع محلی برای کاهش تصدی دولت براین منابع و رفع نیازهای معیشتی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جنگل‌نشینان است.

وی ادامه می‌دهد: در این رویکرد بر روی افزایش استاندارد و کیفیت زندگی جوامع محلی تأکید زیاد دارد و کاربرد صحیح آن در مدیریت منابع جنگلی می‌تواند به توسعه پایدار و هم به تأمین نیازهای چوبی بازار مصرف را کمک کند.

به تأکید این استاد دانشگاه، جنگلداری مشارکتی راهی برای حفاظت از منابع طبیعی و بهبود معیشت جوامع روستایی است و سیاست‌های سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور بر مبنای حفاظت از سرمایه‌های ملی و انفال الهی، با بهره‌گیری از مشارکت‌های مردم و جوامع محلی است.

حسینی اظهار داشت: با انجام طرح‌های مشارکتی، دو هدف اساسی دنبال می‌کنیم که در مرحله نخست، صیانت و حفاظت از منابع طبیعی و انفال الهی مدنظر قرار دارد. بهبود معیشت و تغییر الگوی اقتصاد جوامع روستایی و ساکنان مناطق جنگلی و مرتع‌داران استان، در اولویت دوم قرار دارد.

در استان مازندران نیز پروژه مدیریت مشارکتی یکپارچه منابع طبیعی در چند حوزه در حال اجراست و هدف این طرح‌ها جلوگیری از عوامل تهدید و تخریب و حفاظت از عرصه‌های جنگلی است. رحمت علیزاده، جیرکل معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران – نوشهر در گفت‌و‌گو با مهر با بیان این‌که طرح مشارکتی جنگلداری از کارهای فنی و پیچیده است که باید مشارکت مردم انجام شود، تقویت جوامع محلی را از اهداف آن بیان کرد.

درمجموع طرح مشارکتی در ۱۲۰ هزار هکتار از جنگل‌های هیرکانی اجرا می‌شود که ۷۵ هزار هکتار آن در حوزه منابع طبیعی غرب استان قرار دارد

وی اظهار داشت: این طرح یک طرح جدیدی بوده و نیاز به قوانین جدیدی دارد و درمجموع طرح مشارکتی در ۱۲۰ هزار هکتار از جنگل‌های هیرکانی اجرا می‌شود که ۷۵ هزار هکتار آن در حوزه منابع طبیعی غرب استان قرار دارد.

وی یادآور شد: این طرح مشارکتی در مناطق دو هزار و ۳ هزار تنکابن اجرا می‌شود و مراحل اولیه آن انجام‌شده و نشست‌های ملی، بین‌المللی، منطقه و روستایی در این زمینه برگزار شده است و در این طرح مردم ذی‌نفع خواهند بود و برای اجرای بهینه آن مستلزم حمایت و مشارکت مردم خواهیم بود.

همچنین ستار بابایی مدیرکل منابع طبیعی مازندران – ساری در گفت‌و‌گو با مهر با بیان این‌که تا مردم نخواهند اتفاقی نمی‌افتد، می‌گوید: باید سطح آگاهی و معرفت جامعه نسبت به منابع طبیعی بالا برود و این موضوع جزو اولویت‌های مردم قرار گیرد.

وی با اظهار این‌که با نهال‌کاری درصدد افزایش سطح جنگل‌ها هستیم اضافه کرد: حفاظت از عرصه‌های منابع طبیعی اولویت و اهمیت بیش‌تری نسبت به سایر موضوعات دارد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران با بیان این‌که مدیریت جامع و جامع‌نگری رویکرد سازمان جنگل‌ها است، اضافه کرد: بیش‌تر مسایل ترویجی با آموزش‌وپرورش و سازمان‌های مردم‌نهاد انجام داده تا بتوانیم فرهنگ‌سازی را به‌صورت ریشه‌ای دنبال کنیم.

وی از توزیع بیش از ۳۸۰ هزار نهال به‌صورت مشارکتی در این نهاد خبر داد و گفت: در هفته منابع طبیعی به یاد شهدای مازندران ۱۰ هزار نهال غرس می‌شود.

جنگل‌های استان به علل مختلف همچون آتش‌سوزی، تغییر کاربری، اجرای پروژه‌های عمرانی و عوامل انسانی مورد تخریب قرار می‌گیرند همچنین محمدرضا جهان‌آرا با معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران- ساری نیز با اشاره به این‌که یک‌میلیون و ۶۹۱ هزار هکتار از اراضی مازندران را جنگل‌ها تشکیل می‌دهند، یادآور می‌شود: جنگل‌های استان به علل مختلف همچون آتش‌سوزی، تغییر کاربری، اجرای پروژه‌های عمرانی و عوامل انسانی مورد تخریب قرار می‌گیرند.

جهان‌آرا با بیان این‌که ۳۸۰ هزار نهال در قالب طرح مشارکتی در مازندران توزیع شد، گفت: بیش از ۳ میلیون نهال در قالب طرح‌های جنگلداری توزیع و کاشته می‌شود.

وی به وجود جنگل‌های هیرکانی در مازندران اشاره کرد و گفت: جنگل‌های هیرکانی مازندران، بسیار کم‌نظیر بوده و تاکنون توانستیم از آن‌‌ها مراقبت کنیم.

 

افزایش فشارهای به عرصه‌های طبیعی از یکسو و نقش مهم جوامع محلی لازمه اجرای طرح‌های مشارکتی و مدیریتی برای حفاظت از جنگل‌ها را ضروری می‌سازد تا مردم به حامیان طبیعت در حفاظت از آن نقش آفرینی داشته باشند.