درآمد ۱۹ هزار میلیاردتومانی بانک‌ها از فروش املاک و مستغلات

کارشناس پول و بانک، گفت: بانک‌ها از فروش املاک و مستغلات ۱۹ (همت) هزار میلیارد تومان سود کسب کرده‌اند. به گزارش ایسنا، مجتبی شهرابی‌فراهانی؛ با بیان اینکه بانک‌ها برای توسعه فعالیت‌های خود، از جمله جذب سپرده‌های مشتریان و اعطای تسهیلات به متقاضیان، اقدام به خرید املاک و مستغلات می‌کنند که معمولاً به‌عنوان شعب یا ساختمان‌های […]

کارشناس پول و بانک، گفت: بانک‌ها از فروش املاک و مستغلات ۱۹ (همت) هزار میلیارد تومان سود کسب کرده‌اند. به گزارش ایسنا، مجتبی شهرابی‌فراهانی؛ با بیان اینکه بانک‌ها برای توسعه فعالیت‌های خود، از جمله جذب سپرده‌های مشتریان و اعطای تسهیلات به متقاضیان، اقدام به خرید املاک و مستغلات می‌کنند که معمولاً به‌عنوان شعب یا ساختمان‌های مرکزی مورد استفاده قرار می‌گیرند، افزود: اما این نهادهای مالی به جز شعب و ساختمان‌های مرتبط با فعالیت‌های عملیاتی، املاک و مستغلات متنوع دیگری را نیز خریداری کرده و در سبد دارایی‌های خود نگهداری می‌کنند. شهرابی‌فراهانی؛ با اشاره به اینکه اموال غیرمنقول به دو روش ارادی یا قهری به تملک بانک‌ها در آمده است، اظهار داشت: املاک و مستغلاتی که به روش ارادی توسط بانک‌ها خریداری می‌شود، با هدف توسعه خدمات یا سرمایه‌گذاری (سوداگری) است. البته این دو هدف می‌تواند همزمان نیز تحقق یابد؛ یعنی املاک مرغوبی تحت عنوان شعب و با هدف بهره بردن از افزایش ارزش آن‌‌‌ها در سال‌های آتی، تملک شود. وی ادامه داد: شیوه دیگر تملک املاک و مستغلات توسط بانک‌ها به صورت قهری است. در این روش بانک‌ها پس از عدم توانایی یا امتناع وام‌گیرنده از پرداخت به‌موقع اقساط تسهیلات، وثایق آن‌‌‌ها نزد خود را تملک می‌کنند. وثایق انواع متنوعی دارد که یکی از آن‌ها، املاک و مستغلات است. این اموال غیرمنقول باید پس از تملک توسط بانک در فرآیند مزایده قرار بگیرد. این کارشناس بازارسرمایه درباره چگونگی کسب سود از املاک و مستغلات، گفت: سودآوری برای بانک‌ها از منشأ املاک و مستغلات زمانی رخ می‌دهد که اموال مذکور به فروش برسد. فرآیند به این صورت است که بانک همزمان با خرید یا تملک ملک، هزینه تمام شده آن را به‌عنوان ارزش دفتری در ترازنامه خود ثبت می‌کند. اگر ملک توسط بانک واگذار شود، ارزش فروش رفته از ارزش دفتری کاسته شده و مبلغ حاصله به‌عنوان سود شناسایی می‌شود. چنین سودهایی که از فعالیت‌های غیربانکی به‌دست می‌آید، سود غیرعملیاتی نامیده می‌شود. شهرابی‌فراهانی؛ با اشاره به اینکه در صورت‌های مالی بانک‌ها سه شاخص اساسی و کلی ترازنامه، صورت جریان نقد و صورت سود و زیان مرتبط با فعالیت بانک وجود دارد. ادامه داد: سودهای حاصل از فروش املاک و مستغلات در صورت سود و زیان و در ذیل سرفصل‌های سود حاصل از فروش دارایی‌های ثابت مشهود و نامشهود و سود حاصل از فروش وثایق تملیکی درج می‌شود. وی با بیان اینکه معمولاً سود به دست آمده از فروش املاک و مستغلات که به صورت ارادی خریداری شده‌اند، در سرفصل سود حاصل از فروش دارایی‌های ثابت و ذیل دو بخش زمین و ساختمان درج می‌شود، افزود: همچنین املاک و مستغلات که به صورت قهری تملک شده و پس از مدتی واگذار می‌شود، سود آن ذیل سرفصل فروش وثایق تملیکی آورده می‌شود که بعضاً با سهام تملیکی تلفیق شده و برای محاسبه دقیق سود املاک و مستغلات باید آن‌‌‌ها را تفکیک کرد. شهرابی‌فراهانی؛ در ادامه تصریح کرد: براساس صورت‌ مالی‌های منتشر شده ۲۶ بانک ‌(بانک ایران‌زمین به دلیل عدم انتشار یادداشت‌های صورت مالی و بانک‌ دی به دلیل عدم انتشار صورت مالی سال منتهی به ۱۴۰۲، در محاسبات لحاظ نشده‌اند.) در دوره مالی منتهی به ۲۹ اسفند سال ۱۴۰۲، این نهادهای مالی مجموعاً حدود ۱۹ همت از فروش املاک و مستغلات سود کسب کرده‌اند. از این میزان، حدود ۹۰٫۷ درصد از واگذاری املاک و مستغلات تملیکی و ۹٫۳ درصد آن از فروش املاک و مستغلاتی که به صورت ارادی خریداری شده بوده‌اند، به دست آمده است. شهرابی‌فراهانی؛ همچنین با بیان اینکه در سوی دیگر ماجرا، پنج مؤسسه اعتباری در زمینه کسب سود خالص (از مجموع فعالیت‌های عملیاتی و غیرعملیاتی) به ترتیب بانک‌های ملت، تجارت، پاسارگاد، رفاه کارگران و اقتصاد نوین بوده‌اند که در مجموع حدود ۱۷۹ همت (هزار میلیارد تومان) سود به دست آورده‌اند، گفت: اما سود حاصل از فروش املاک و مستغلات این پنج بانک مجموعاً به ارزش حدود دو همت می‌رسد. بنابراین تنها ۱٫۲ درصد از سود این پنج بانک از مسیر فروش املاک و مستغلات به دست آمده است. وی ادامه داد: پنج بانکی که بیش‌‌ترین سود از فروش املاک و مستغلات را کسب کرده‌اند؛ به ترتیب، بانک‌های گردشگری، پارسیان، شهر، تجارت و مؤسسه اعتباری ملل بوده‌اند که مجموعاً از این راه حدود ۱۵ همت سود کسب کرده‌اند که حدود۹۳٫۳ درصد آن از واگذاری املاک و مستغلات تملک شده (وثایق تملیکی غیرمنقول) و حدود ۶٫۷ درصد آن از فروش زمین و ساختمان (دارایی‌های ثابت مشهود) بوده است. اما با این حال از میان پنج بانک اشاره شده، دو مؤسسه اعتباری با زیان خالص در پایان فعالیت خود مواجه شده‌اند. این کارشناس بازارسرمایه، با بیان اینکه کلیه املاک و مستغلات بانک‌ها، براساس ارزش دفتری، حدود ۵ درصد از ترازنامه شبکه بانکی را تشکیل می‌دهند، گفت: فارغ از قوانین و محدودیت‌های موجود، به‌طور کلی بانک‌ها می‌توانند از طریق تملک املاک و مستغلات و انجماد ذخایر خود در این حوزه، به ملک‌داری روی آورند و با گذشت زمان و افزایش ارزش املاک، اقدام به فروش آن‌‌‌ها کرده و سود کسب کنند. این رویکرد ممکن است منجر به محدودتر شدن تسهیلات‌دهی و سرمایه‌گذاری بانک‌ها در فعالیت‌های تولیدی و عمرانی شود و بخشی از منابع مالی آن‌‌‌ها را به سمت فعالیت‌های غیرمولد و فاقد ارزش‌افزوده سوق دهد.