واقعیتهای پس‌انداز سلولی

واقعیتهای پس‌انداز سلولی سیناپرس: درمان به‌وسیله سلول‌های بنیادی شاید در گذشته امری غیرممکن بود لیکن امروزه این کار با پیشرفت علم پزشکی در اغلب کشور‌ها من‌جمله ایران محقق شده است. یکی از جدید‌ترین نمونه‌های موفق در این زمینه درمان کودک ۵ ساله مبتلا به سرطان مغز استخوان به کمک سلول‌های بنیادی ذخیره شده در بانک […]

واقعیتهای پس‌انداز سلولی

سیناپرس: درمان به‌وسیله سلول‌های بنیادی شاید در گذشته امری غیرممکن بود لیکن امروزه این کار با پیشرفت علم پزشکی در اغلب کشور‌ها من‌جمله ایران محقق شده است.

یکی از جدید‌ترین نمونه‌های موفق در این زمینه درمان کودک ۵ ساله مبتلا به سرطان مغز استخوان به کمک سلول‌های بنیادی ذخیره شده در بانک خون بندناف رویان بود.

سلول‌های بنیادی از چه طریق موفق به درمان بیماری‌های صعب‌العلاج نظیر سرطان می‌شوند و ذخیره‌سازی بند ناف کودک هنگام تولد به چه صورت در مواقع لزوم به کمک افراد می‌آید؟ آگاهی از پاسخ این پرسش‌‌ها کمک بسیاری به نهادینه شدن این فرهنگ«ذخیره‌سازی بند ناف» کرده و در نهایت عاملی برای کاهش آمار مرگ ومیر افراد در جامعه کنونی ما است.

کارکردهای شگرف سلول‌های بنیادین

سیدمحسن‌رضوی، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در این خصوص گفت: بعد از تشکیل نطفه سلول واحدی تشکیل می‌شود بنام تخم که از خود سلول‌های بنیادی محدودیت پذیرفته‌ای را صادر می‌کند. به‌طور مثال یکی از این سلول‌‌ها برای ساخت سلول‌های خونی و دیگر سلول‌ها، مأمور ساختن قلب و همینطور دستگاه تنفسی و سایر قسمت‌ها می‌شوند. هر کدام از این سلول‌ها براساس شکل سلول بنیادی مأمور ساخت و تجهیز عضوی در بدن موجود زنده است. بعد از این‌که جنین تکثیر پیدا کرد و به ۹ ماه و اندی رسید تعدادی از این سلول بنیادی را در داخل بند ناف به جای می‌گذارد؛ مانند یک ساختمانی که ساخته می‌شود و در پایان کار در داخل زیرزمین آن مقداری شیشه، آجر و یا سرامیک باقی می‌ماند، در داخل بند ناف هم سلول‌های بنیادی به جای می‌مانند و کاملاً مرتبط هستند با اعضای ساخته شده بدن همان فرد.

ذخیره‌سازی بند ناف جنین برای روز مبادا

وی افزود: زمانی‌ که جنین به دنیا آمد اگر بند ناف را ذخیره‌سازی کنند، سلول‌های موجود در داخل طناب بند ناف قابل نگهداری هستند و می‌توان از آنها برای همان فرد و افرادی که از نظر ساختار خونی با سلول‌های اجدادی ذخیره شده در بند ناف شباهت دارند، استفاده کرد. به‌طور مثال برای فردی که بند ناف او ذخیره شده است و در واقع سلول‌های بنیادی مختلف او انباشته شده است زمانیکه در آینده دچار سرطان شود با از بین رفتن کلیه سلول‌های سرطانی و درست در زمانیکه نیازمند به یک سلول نوپویش که قدرت بازساخت شبه خودش را دارد با مراجعه به بانک بند ناف، بند ناف فرد را گرفته و سلول‌های بنیادین را جدا کرده و به او تزریق می‌کنند؛ این کار مدتی است در ایران هم نهادینه شده است و هر فردی که در هنگام تولد بند ناف ذخیره داشته باشد اگر در آینده تا حدود وزن ۳۵ تا ۴۰ کیلوگرم باشد و به سلول بنیادی نیاز پیدا کند از آن استفاده خواهد کرد.

دورنمای روشن استفاده از سلول‌های بنیادین

این فوق تخصص بیماری‌های خون و سرطان در رابطه با دورنمای استفاده از سلول‌های بنیادین اظهارداشت: آنچه در افق آینده سلول‌های بنیادین وجود دارد که قطعاً در ۳۰ سال آینده اجرایی خواهد شد، این است که سلول‌های ساخت ریه، چشم و قلب و… در داخل این سلول‌‌ها به صورت بالقوه وجود دارند و به‌طور نمونه اگر انسانی در ۳۰ سال آینده چشم خود را از دست بدهد، دانشمندان قادر خواهند بود سلول‌ بنیادی خاصی را جدا کنند که با همان ساختار دوران جنینی قادر به ساخت چشم باشد و این سلول را در آزمایشگاه به صورتی پرورش بدهند که چشم را با همان مختصات مورد نیاز طراحی کرده تا برای فرد قابل استفاده شود، البته این امر امروزه بیش‌تر جنبه یک آرزو داشته و امیدوار هستیم محقق شود. آنچه در عمل در کشور ما انجام شده این است که امروزه از متولدین دهه اخیر بند ناف ذخیره شده است و اگر این کودکان یا کسانی در حدود همین وزن یعنی ۳۵ تا ۴۰ کیلو نیازمند سلول بنیادی باشند و این موجودی بند ناف با آنها همخوانی داشته باشد، می‌توان این سلول بنیادی را به آنها اهدا کرد و انتظار داشت که این سلول‌‌ها تبدیل به جهاز خون‌ساز شوند.

وقتی سلول بنیادی بیماری را خاموش می‌کند

رضوی در ادامه افزود: این همان پیوند مغز و استخوان است که به‌طور عملی در فردی که دچار سرطان است با از بین بردن مابقی سلول‌های سرطانی از طریق شیمی درمانی و یا پرتودرمانی و در واقع عریان کردن او به لحاظ سلول‌های سرطانی و درست در زمانیکه نیازمند به سلولی از نو زایش‌گراست، با اهدای سلول‌های بنیادی یا به‌صورت خام از بند ناف و اگر بند ناف موجود نباشد، از طریق یک دهنده که حتی ممکن است در بانک جهانی باشد بهره گرفت؛ روش این کار به این صورت است که با تحریک، سلول‌های بنیادی را از مغز استخوان به خون محیطی هدایت کرده و با جمع‌آوری این سلول‌ها آن را به خون فردی که نیازمند است، تزریق می‌کنند. اگر خود فرد ذخیره بند ناف در بانک کشور داشته باشد که چه بهتر و در غیر این صورت هم می‌تواند از ذخیره بند ناف برادر و یا خواهر خود استفاده کند و اگر این ذخیره هم موجود نباشد از بانک جهانی ذخیره بند ناف استفاده خواهد کرد.

با ذخیره بند ناف کودک پشتیبان آینده او باشیم

 

این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در انتها عنوان کرد: خوشبختانه مدتی است در کشور ما بانک ذخیره بند ناف تشکیل شده است، لیکن در حال حاضر تنها در قسمت پیوند مغز و استخوان قابلیت کاربری دارد و انتظار می‌رود برای پیوند اعضای دیگر هم از آن استفاده شود.ت وصیه و پیشنهاد ما این است که تمام کسانی که فرزندی به دنیا می‌آورند در مشاوره با مراکزی که ذخیره‌سازی بند ناف را انجام می‌دهند، باشند و بند ناف فرزند خود را ذخیره کنند زیرا این کار در آینده به نفع خود فرد و یا خواهر و برادر او و حتی انسان نیازمند دیگری در یک نقطه دیگر از دنیا است. در واقع این سلول‌‌ها در بانک ذخیره می‌شوند و به عنوان پس‌انداز سلولی برای همیشه پشتیبان فرد خواهند بود.