آیا بازار خودرو همچنان از نرخ ارز پیروی می‌کند؟

همواره یکی از مؤلفه‌های تعیین قیمت خودرو در بازار «نرخ ارز» بود اما امسال شاهد کاهش تأثیرپذیری قیمت خودرو از ارز هستیم، به شکلی که در آذرماه با وجود رشد نرخ دلار قیمت خودرو کاهشی شد. به گزارش مهر، بررسی وضعیت بازار خودروی ایران نشان می‌دهد که طی سال‌جاری اگرچه با ترافیک اخبار سیاسی و بین‌المللی مواجه بودیم که اثر خود را بر بازار آزاد ارز نیز گذاشت اما نتوانست آن‌طور که پیش‌بینی می‌شد بر بازار خودرو تأثیر خاصی بگذارد. عدم تأثیرپذیری بازار خودرو از قیمت ارز، انتظارات تورمی و البته افزایش ۳۰ درصدی قیمت کارخانه‌ای خودرو در حالیست که طی سال‌های گذشته هر یک از این اتفاقات به تنهایی می‌توانستند قیمت خودرو را درگیر افزایش‌های نجومی کنند؛ با این حال به نظر می‌رسد بازار خودرو پس از سال‌‌ها دست به گریبان شدن با اتفاقات غیراقتصادی، امسال تصمیم گرفته بدون توجه به حواشی موجود مسیر خود را برود. کارشناسان معتقدند که بی‌توجهی بازار خودرو به اخبار سیاسی و بین‌المللی می‌تواند ناشی از بی‌حس شدن این بازار باشد؛ به این معنا که بازار خودرو دیگر کشش‌های گذشته را ندارد و تا جایی قیمت‌ها در این بازار بالا رفته که افزایش‌های چند هزار تومانی دلار نیز نمی‌تواند بازار را تکان خاصی دهد. وضعیت در این بازار به‌گونه‌ای پیش رفته که همان‌طور که اشاره شد حتی افزایش قیمت کارخانه‌ای خودرو نیز نتوانست تأثیر آن‌چنانی بر منحنی قیمت‌ها گذارد؛ به شکلی که پس از افزایش قیمت کارخانه‌ای، قیمت خودرو در بازار آزاد به صورت میانگین ۱۰ درصد و در برخی محصولات کمتر از ۱۰ درصد افزایش یافته است. از سویی دیگر، امید خریداران به افزایش واردات خودرو به‌خصوص خودروهای کارکرده باعث شده، بازار درگیر رکود شود. چراکه در حال‌حاضر فاصله قیمتی آن‌چنانی بین خودروهای پرتیراژ ایرانی با خارجی وجود ندارد و مصرف‌کننده ترجیح می‌دهد به جای خودروی ایرانی که هم مصرف بنزین بالایی دارد و هم آن‌طور که باید و شاید از کیفیت مناسبی برخوردار نیست، خودروی خارجی ولو کارکرده بخرد. همچنین با توجه به اینکه قدرت خرید مردم دیگر مانند سابق نیست و متناسب با رشد ارتفاع قیمت خودرو در بازار آزاد، بالا نرفته است، خریدار کمتری در بازار حضور دارد و به این سبب به صورت طبیعی بازار خودرو دیگر کشش افزایش قیمت را ندارد؛ این در حالیست که در گذشته وقتی قیمت دلار اندکی بالا می‌رفت به سرعت بازار خودرو نیز متأثر از این افزایش، دچار تکان اساسی می‌شد و قیمت خودرو به صورت روزانه از پلکان قیمت بالا می‌رفت. با این حال امروز شاهد هستیم که دلار در بازار آزاد از مرز ۷۷ هزار تومان نیز عبور کرده اما نتوانسته بازار خودرو را چندان تحت‌تأثیر خود قرار دهد. برای بررسی دقیق‌تر کاهش اثرپذیری دلار بر قیمت خودرو باید وضعیت قیمت‌ها را مورد ارزیابی قرار داد؛ بر همین اساس در فروردین ماه که قیمت دلار ۲٫۹ درصد افزایش یافت قیمت خودرو میانگین پنج تا هشت درصد رشد کرد. در ادامه شاهد کاهش هشت درصدی قیمت ارز در اردیبهشت بودیم که در نهایت منجر به افت سه تا ۱۰ درصدی قیمت خودرو در بازار آزاد شد؛ در خرداد ماه نرخ ارز کمتر از یک درصد با افت مواجه شد که به تبع آن نرخ خودرو در بازار چهار تا پنج درصد کاهش یافت. با ورود به فصل تابستان، قیمت دلار افت ۱٫۹ درصدی را تجربه کرد و به دنبال آن قیمت خودرو میانگین سه درصد پایین آمد. اما ماجرای کاهش اثرپذیری قیمت خودرو از قیمت دلار از مرداد ماه به این سو رنگ و بوی جدی‌تری به خود گرفت؛ در این ماه اگرچه شاهد رشد پنج‌دهم درصدی قیمت دلار بودیم اما قیمت خودرو با افت مواجه شد. در شهریور ماه نیز قیمت دلار ۱٫۶ درصد بالا رفت اما قیمت خودرو تنها ۲٫۴ درصد رشد کرد. در مهرماه قیمت دلار پرواز کرد و تقریباً ۹ درصد رشد را ثبت کرد اما قیمت خودرو تنها ۱٫۶ درصد بالا رفت. با ورود به آبان قیمت دلار هشت درصد افزایش یافت و همزمان با آن شاهد رشد میانگین ۳۰ درصدی قیمت خودرو در کارخانه بودیم که جمیع این مباحث در نهایت منجر به رشد هشت درصدی قیمت خودرو شد. این وضعیت رشد قیمت خودرو در حالیست که سابق بر این حتی زمزمه‌های افزایش قیمت خودرو در کارخانه، قیمت‌ها در بازار آزاد را به صورت نجومی بالا می‌برد. وضعیت اما در آذر ماه جالب‌تر شد؛ در این ماه شاهد افزایش ۱۲ درصدی نرخ دلار در بازار آزاد بودیم اما قیمت خودرو نسبت به انتهای آبان میانگین پنج درصد افت کرد. بر این اساس، قیمت خودرو در سال‌جاری برخلاف دوره‌های قبل اثرپذیری بسیار کمی از نرخ ارز در بازار آزاد داشته به‌گونه‌ای که حتی در آذر ماه شاهد افت منحنی قیمت خودرو هستیم؛ به‌گونه‌ای که می‌توان گفت از میزان انطباق منحنی قیمت خودرو با قیمت ارز کم شده است و دلار دیگر یکی از مؤلفه‌های تعیین قیمت خودرو در بازار آزاد نیست. همان‌طور که اشاره شد که یکی از عمده دلایل جدایی خودرو از دلار افت شدید معاملات خودرو است؛ طبیعتاً وقتی مشتری نباشد فروشنده نیز تمایلی به افزایش قیمت محصولات خود ندارد زیرا به خودی خود مصرف‌کننده با بازار قهر کرده و تمایلی به خرید ندارد، بنابراین فروش خودرو با قیمت‌های بالا بسیار سخت است. به همین دلیل، فروشندگان در پیشنهاد قیمتی خود احتیاط به خرج می‌دهند. شاید بتوان گفت که واردات خودرو توانسته وضعیت تقاضا را به این حد برساند اما در کنار آن کاهش قدرت خرید مردم و عدم انطباق قیمت خودرو با توانایی مالی مصرف‌کنندگان نیز مزید بر علت شده تا به تدریج شاهد عدم تأثیرپذیری قیمت خودرو از قیمت دلار باشیم.