آیا همچنان تغییر نرخ ارز بازار خودرو را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد؟

گروه خودرو- با توجه به اینکه همیشه نرخ ارز یکی از اهرم‌های افزایش قیمت خودرو‌‌ها در بازار بوده است که طی چند وقت اخیر با در نظر گرفتن این موضوع که شرایط در بازار خودرو نیز چندان تعریفی نداشته، افزایش نرخ ارز نیز سبب آن نشده که بازار خودرو با سرگیجه عجیبی مواجه شود. از […]

گروه خودرو- با توجه به اینکه همیشه نرخ ارز یکی از اهرم‌های افزایش قیمت خودرو‌‌ها در بازار بوده است که طی چند وقت اخیر با در نظر گرفتن این موضوع که شرایط در بازار خودرو نیز چندان تعریفی نداشته، افزایش نرخ ارز نیز سبب آن نشده که بازار خودرو با سرگیجه عجیبی مواجه شود. از سویی دیگر نیز بحث واردات و مونتاژ خودرو نیز نسبت به گذشته کمی در وضعیت بهتری قرار گرفته و مردم هم دیگر مانند سابق تمایلی برای هجوم به این بازار برای حفظ سرمایه ندارند که همین امر باعث ثبات نسبی در این بازار شده است. به گزارش مناقصه‌مزایده، در همین خصوص، علی خسروانی؛ نائب رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودروی تهران، پیرامون موضوع حذف ارزنیمایی، اظهار کرد: به‌صورت کلی، حذف ارزنیمایی برای خودروهایی که اختلاف قیمت بسیاری میان قیمت کارخانه‌ای و بازار آن وجود دارد؛ نمی‌تواند در قیمت بازار چندان مؤثر باشد؛ در حقیقت از بابت حذف ارزنیمایی، ممکن است قیمت شرکت بالا برود، اما در قیمت بازار، این اختلاف قیمت (و بالا رفتن قیمت شرکتی) در خلأ قیمتی بین قیمت شرکت و بازار گم می‌شود. خسروانی؛ تصریح کرد: این موضوع اما درخصوص خودروهایی که قیمت کارخانه و بازار تقریباً یکسانی دارند (همچون برخی از خودروهای مونتاژی‌ها) به‌صورت مؤثر قیمت کارخانه‌ای محصولات را بالا خواهد برد؛ چرا که مستقیماً خودروسازان مونتاژی به‌واسطه CKD کاری، به نرخ ارز استناد می‌کنند و متناسب با تغییر نرخ ارز، قیمت خودرو را تغییر می‌دهند. وی افزود: اما نکته‌ بسیار مهم این است که ما همیشه این تأثیر را بسیار فاحش و مستقیم و در لحظه‌ داشته‌ایم؛ به‌طور مثال ۱۰۰۰ تومان افزایش نرخ دلار بلافاصله قیمت خودرو را بالا می‌برد؛ اما در حال‌حاضر، با افزایش قیمت دلاری که طی یکی، دو هفته اخیر اتفاق افتاده، در واقع در قیمت خودرو اعمال نشده است. به‌طور مثال دیدیم که در خودروهای تولید داخل با رِنج قیمتی حدوداً یک میلیارد تومان، حدود ۱۰، ۲۰ و بعضاً ۳۰ میلیون تومان اختلاف قیمت ایجاد شده است؛ به عبارت دیگر نرخ ارز تقریباً ۲۵ تا ۳۰ درصد بالا رفته، اما قیمت خودرو حدود پنج درصد افزایش داشته است. این کارشناس بازار خودرو، خاطرنشان کرد: حتی در مورد خودروهای داخلی هم این موضوع به‌نظر بنده، تا حدودی جنبه روانی دارد و مسئله‌ این است که کم و بیش خرید و فروش انجام می‌شود و در حقیقت بازار خودرو، واردات خودرو را کاملاً پذیرفته و به این نتیجه رسیده که واردات بر بازار تأثیرگذار است؛ با توجه به بودجه سال آینده و مبلغی که برای واردات تخصیص داده شده و مجلس نیز موافق است، بنظر می‌رسد که دولت ناگریز به اجرایی کردن واردات خودروهای دست‌دوم در سال آینده است. وی افزود: این در حالیست که واردات خودروهای جانبازان هم طبق روال در حال انجام است و خوب هم پیش رفته و تاکنون حدود ۶۰ هزار دستگاه ترخیص شده است؛ بنابراین به‌نظر می‌رسد که خودرو طی دو سال گذشته و بیشتر در یک سال گذشته، گرانی را پیش‌خور کرده است؛ این موضوع سبب شده که در حال‌حاضر دیگر جهش لازم در شرایط فعلی ایجاد نشود؛ این تنها یک جنبه کار است؛ جنبه دیگر این است که شرایط سیاسی و شایعات مربوط به اتفاقات منطقه‌ای، اثرگذار بر بازار خودرو نیست و مردم در شرایطی که احساس کنند شرایط به لحاظ اجتماعی، چندان مناسب نیست، خودرو را به‌عنوان گزینه سرمایه‌گذاری انتخاب نمی‌کنند. موضوع بعدی این است که مسلماً با افزایش قیمت خودرو، این گرانی به اندازه تورم جاری و مطابق سایر کالاهای سرمایه‌ای نیست؛ بنابراین سرمایه‌گذاران، پول‌های مازاد خود را به سمت خودرو نیاوردند. خسروانی؛ متذکر شد: همین که سرمایه‌گذاران با پول مازاد خود یا مبلغی که برای سرمایه‌گذاری در نظر دارند را حاضر نباشند به سمت بازار خودرو بیایند، سبب می‌شود که در واقع عرضه و تقاضا در بازار متعادل شود. در صورتیکه ما شاهد بودیم در سه – چهار سال گذشته، یا حتی ۱٫۵ سال گذشته، افرادی سرمایه خود را به سمت بازار خودرو به قصد سرمایه‌گذاری آوردند، اما اکنون می‌بینیم که حتی با افزایش قیمت خودرو، بازار به نسبت تورم سایر کالاها، افزایش نخواهد داشت؛ بنابراین دیگر خودرو گزینه جذابی برای سرمایه‌گذاری نیست. نائب رئیس اتحادیه فروشندگان خودروی تهران، تصریح کرد: جمیع عوامل سبب شده که دیگر تکانش‌های شدید و هجوم شدید به سمت بازار خودرو را نداشته باشیم. بازار به نسبت، متعادل بوده و خرید و فروش صفر نیست؛ اما از انتظار و شرایط نرمال بازار هم بسیار کمتر است. وی خاطرنشان کرد: زمانی‌که پیرامون بازار خودرو صحبت می‌کنیم نباید فراموش کنیم که بازار خودرو چند بخش است؛ خودروهای وارداتی خودروهای مونتاژی و خودروهای تولید داخل؛ معمولاً رفتار این سه با یکدیگر، همیشه یکسان و با یک نسبت مشخص نیست؛ آنچه که دیده‌ایم این است که در بازار خودروهای تولید داخل مقدار کمی و در حد پنج درصد افزایش قیمت داشتیم، اما در خودروهای مونتاژی افزایش قیمت خاصی رخ نداده و شرکت‌ها به‌صورت قسطی می‌فروشند. درخصوص خودروهای وارداتی هم که اصلاً افزایش قیمتی رخ نداده است. خسروانی؛ ابراز امیدواری کرد که سال آینده یا حتی امسال، بلافاصله پس از اجرایی شدن ابلاغیه معاون اول ریاست جمهوری برای خودروهای کارکرده، حتی اگر نرخ دلار بالا رفت، شاهد کاهش قیمت خودرو حتی تا ۳۰ درصد باشیم. همچنین امیرحسن کاکایی؛ کارشناس صنعت خودرو، با بیان اینکه حذف ارزنیمایی کاری بسیار واجب بود که باید انجام می‌شد، افزود: کشور به جایی رسیده است که در برخی مسائل باید تکلیف را روشن کند که یکی از آن حل مشکل چندنرخی بودن ارز است که رانت کلانی را ایجاد کرده بود. وی گفت: چند نرخی بودن در کالاهای مختلف اثرگذار است، از جمله اینکه خودرو را تبدیل به کالایی سرمایه‌ای کرده و به ویژه برای محصولات دو شرکت ایران‌خودرو و سایپا باعث شده صف‌های طولانی ایجاد شود و برای کسب رانت سنگین اختلاف قیمت کارخانه و بازار اجازه نمی‌دهند که محصولات این دو شرکت به دست مشتری واقعی برسد. کاکایی؛ ادامه ‌داد: طبیعی است با حذف ارزنیمایی در کوتاه‌مدت و به‌طور موقت قیمت‌ها افزایش پیدا کند، اما اگر به درستی و واقعی مدیریت شود، درآمد و رفاه مردم را نیز افزایش خواهد داد و بخش رانتی جامعه حذف و ثروت در جامعه به‌طور درست‌تری توزیع خواهد شد. وی با اشاره به اختلاف قیمت ارزنیمایی اختصاص یافته به تولید با قیمت ارز در بازار آزاد، اظهار داشت: این اختلاف در بازارهای مختلف از جمله دارو، خودرو و… سبب ایجاد رانت سنگینی شده بود که به زیان مردم بود که با حذف این رانت و یکی شدن قیمت‌ها دسترسی مردم به نیازهایشان نیز راحت‌تر انجام می‌شود. کاکایی؛ درخصوص تأثیر حذف ارزنیمایی از فرآیند تولید خودرو نیز، تصریح کرد: درخصوص خودروهای مونتاژی باید گفت؛ در گذشته نیز شرکت‌های مونتاژکار از ارزنیمایی استفاده چندانی نمی‌کردند و بنابراین حذف این ارز تأثیری در قیمت محصولات این شرکت‌ها نخواهد داشت. وی افزود: شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا نیز به دلیل این‌که به تازگی اقدام به افزایش قیمت محصولاتشان کرده‌اند، دست کم تا چند ماه آینده دولت مجوز جدیدی برای اصلاح قیمت‌ها به آن‌‌ها نخواهد داد. این کارشناس صنعت خودرو، تصریح کرد: باید تأثیرات مثبت حذف ارزنیمایی و رانت را در اقتصاد کلان کشور در ماه‌های آینده مشاهده کرد. اما کریمی‌سنجری؛ مدیر طرح خودروهای برقی وزارت صمت، با اشاره به تأثیر مستقیم حذف ارزنیمایی بر بهای تمام‌شده خودرو، گفت: زمانی که ارز با نرخ ارزان‌تری دریافت می‌شد، طبیعتاً بهای تمام‌شده خودرو نیز کمتر محاسبه می‌شد. اما با حذف نرخ ارز، بهای تمام‌شده کالا، از جمله خودرو، به‌طور قطع تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد. او با تأکید بر اینکه این تغییرات ابتدا در محیط داخلی شرکت‌های خودروساز نمایان می‌شود، اظهار کرد: آنچه بر بازار اثر می‌گذارد، قیمت فروش خودرو است. قیمت فروش براساس نرخ تعیین‌شده توسط دولت به بازار عرضه می‌شود. تا زمانی که این نرخ تغییر نکند، قیمت خودرو نیز تغییر نخواهد کرد. اما از آنجا که نرخ ارز یکی از پارامترهای اصلی فرمول محاسبه قیمت خودروست، ممکن است به‌طور مستقیم بر قیمت عرضه‌شده در بازار تأثیر بگذارد. سنجری؛ همچنین به شرایط زنجیره تأمین خودرو پرداخت و عنوان کرد: حجم بیشتری از سرمایه در گردش درگیر تولید خودرو می‌شود. قطعه‌سازان بخشی از مواد اولیه خود را از خارج کشور تأمین می‌کنند و طبیعتاً با حذف نرخ ارز، هزینه‌های آن‌‌‌ها نیز افزایش می‌یابد. وی ادامه داد: حتی مواد اولیه‌ای که در داخل کشور تولید می‌شود، مانند فولاد، تحت‌تأثیر نرخ ارز قرار دارد. زیرا بخشی از مواد اولیه فولاد وارداتی است و بخشی از تولیدات آن صادر می‌شود. بنابراین، حذف نرخ ارز به‌طور غیرمستقیم بر قیمت قطعات و خودرو اثر می‌گذارد. او تأکید کرد: حذف نرخ ارز زیان شرکت‌های خودروسازی را بیشتر می‌کند. زیرا این شرکت‌ها از یکسو نمی‌توانند قیمت قطعات را ثابت نگه دارند، چراکه قطعه‌سازان خصوصی هستند و بدون حاشیه سود مناسب قادر به ادامه فعالیت نیستند. از سوی دیگر، نمی‌توانند افزایش بهای تمام‌شده را در قیمت فروش لحاظ کنند. این مسئله زیان موجود شرکت‌های خودروسازی را تعمیق کرده و مشکلات آن‌‌‌ها را تشدید می‌کند. وی خاطرنشان کرد: در صورتی که حذف نرخ ارز در قیمت فروش خودرو لحاظ شود، قیمت بازار نیز افزایش خواهد یافت و این موضوع می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای بر بازار و صنعت خودرو داشته باشد.