فرسودگی وسایل نقلیه یکی دیگر از اَبَرچالش‌های صنعت خودرو

گروه خودرو- با توجه به مسئله عدم توجه به بحث نوسازی ناوگان حمل‌ونقل و ناوگان عمومی در سطح کشور، کم‌کم شاهد آن هستم که فرسودگی در این بخش‌ها بیش از پیش در حال فراگیر شدن می‌باشد و اگر به آن توجه‌ای صورت نگیرد، می‌تواند شاهد ابرچالشی به اسم فرسودگی مطلق در حوزه ناوگان خودرویی کشور باشیم. به گزارش مناقصه‌مزایده، طبق گزارش ستاد نوسازی ناوگان ایدرو، کل ناوگان خودرویی کشور شامل ۳۵ میلیون دستگاه است و تعداد ناوگان فرسوده به ۱۸٫۷ میلیون دستگاه می‌رسد. یعنی هم‌اکنون ۵۳ درصد از ناوگان در حال تردد کشور، فرسوده‌اند!  با این وجود روند اسقاط خودرو به کُندی و با فرازونشیب‌های زیادی همراه بوده است. رکورد تعدد اسقاط خودرو به سال ۹۳ برمی‌گردد که بیش از ۳۳۷ هزار خودروی فرسوده اسقاط شدند. در سال ۹۸ نیز فقط ۶٫۸ هزار خودروی فرسوده اسقاط شدند و این سال، پایین‌‌ترین میزان اسقاط را به نام خود ثبت کرده. از سال ۱۴۰۰، مجدداً اسقاط خودرو‌ها در مسیر احیا قرار گرفته است. طبق آمار تا نیمه سال ۱۴۰۳ به میزان ۱۴۰٫۳ هزار دستگاه خودروی فرسوده اسقاط شده درحالی که ایران سالانه به اسقاط یک میلیون خودرو نیاز دارد. در این خصوص، رضا اکبری؛ معاون وزیر راه‌وشهرسازی در مورد نوسازی و واردات ناوگان حمل‌ونقل به کشور، گفت: با توجه به قوانین بودجه سنواتی، تکالیفی مشخص شده که در این زمینه، قانون سامان‌دهی صنعت خودرو نیز وزارت راه‌وشهرسازی را مکلف کرده که نیاز سالانه‌اش را به وزارت صمت اعلام کند. وی ادامه داد: اعلام نیاز باید در دو بخش مسافری و باری انجام شود که در این بخش‌‌ها نیاز سالانه ناوگان به وزارت صمت اعلام شده است. رئیس سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای، با اشاره به مصوبه نوسازی ۸۵ هزار ناوگان، اظهار کرد: این مصوبه مربوط به شورای اقتصاد است و از محل ماده ۱۲ صرفه‌جویی سوخت بوده و منابع آن از سوی وزارت نفت و سازمان هدفمندی یارانه‌ها باید تأمین شود. به گفته معاون وزیر راه‌وشهرسازی، علاوه بر مصوبه بالا، دو هزار دستگاه نیز مصوبه دولت به‌نام ناوگان اتوبوسی اربعین است که این مصوبه از سوی وزارت صمت در حال پیگیری است. اکبری؛ با اشاره به اینکه از اتوبوس‌های مربوط به اربعین تاکنون حدود ۱۰۰ دستگاه تهیه شده عنوان کرد: بیش از ۱۵ هزار دستگاه ناوگان نیز در بخش مسافری و باری ثبت سفارش شده که در حال طی ‌کردن فرآیند ورود به کشور است. معاون وزیر راه‌وشهرسازی، در توضیح زمان ورود این اتوبوس‌‌ها به ناوگان حمل‌ونقل کشور، گفت: تلاش می‌شود مصوبه دو هزار دستگاه اتوبوس هرچه سریع‌تر عملی شود؛ بخشی از تسهیلات آن تأمین شده و مراحل طولانی اداری تأخیر زیادی در مسیر ایجاد کرده است.  همچنین داریوش باقرجوان؛ مدیرکل دفتر حمل‌ونقل مسافری سازمان راهداری، گفت: در حال‌حاضر ١۴ هزار و ٢٠٠ ناوگان اتوبوسی در کشور وجود دارد که دارای کارت هوشمند فعال هستند و از این تعداد حدود ۶۰ درصد بالای ١۵ سال سن دارند و مشمول جابه‌جایی و تعویض ماشین هستند. وی در مورد مباحث مرتبط با نوسازی ناوگان مسافری، اظهار کرد: در این مورد بیشتر تأکید بر این است که بتوانیم از ظرفیت تولید داخل استفاده کنیم که در همین زمینه نیز تعدادی از تولیدکنندگان اعلام آمادگی کرده‌اند. به گفته مدیرکل دفتر حمل‌ونقل مسافری سازمان راهداری، این تولیدکنندگان محصولات جدیدی طراحی و عرضه کرده‌اند که در مرحله پیش‌نمایش است. باقرجوان؛ تصریح کرد: برای ارتقای تولید داخل تسهیلاتی نیز در نظر گرفته شده است تا استفاده از توان تولید داخل در بحث نوسازی ناوگان اتوبوسی سرعت بگیرد. مدیرکل دفتر حمل‌ونقل مسافری سازمان راهداری، با اشاره به پیگیری مباحث مرتبط با واردات ناوگان اتوبوسی، گفت: اگرچه هنوز توفیق زیادی نبوده که بتوانیم از این قضیه استفاده کنیم اما فعلاً تمرکز بر بحث استفاده از توان داخلی است که مطمئناً مزیت بیشتری هم دارد. همچنین محمود مشهدی‌شریف؛ رئیس انجمن مراکز اسقاط خودرو‌های فرسوده، با اشاره به پرداخت ۵ الی ۱۰ میلیون تومانی برای لاشه خودرو در طرح جایگزینی خودرو‌های فرسوده، گفت: سال گذشته ۷۲ هزار دستگاه و از ابتدای امسال تا آذرماه ۲۴۲ هزار دستگاه خودروی فرسوده اسقاط شده است با این حساب زمانی که اسقاط خودرو افزایش پیدا کند قیمت خرید لاشه خودرو، قطعات قابل فروش و غیرقابل فروش که به اصطلاح «کیلویی بار» گفته می‌شود، پایین می‌آید. وی درباره قطعات خودرو‌های فرسوده که ممنوعیت فروش دارند، افزود: طبق قانون؛ اجزای موتوری، انتقال نیرو، موتور، گیربکس، دیفرانسیل، پمپ‌های گازوئیل و بنزین را مراکز اسقاط خودرو‌های فرسوده به هیچ عنوان نمی‌توانند بفروشند همچنین اتاق خودرو هم باید پرس شود. مشهدی‌شریف؛ ادامه داد: براساس محاسبات دقیق، هزینه اسقاط خودروی فرسوده در یک مرکز بدون هزینه سرمایه‌گذاری، حدود ۱۰ میلیون تومان است به‌طور مثال هزینه بازدید خودروی فرسوده توسط راهور برای یک خودرو یک‌میلیون‌و۵۰ هزار تومان است، هزینه بعدی مالیات که بابت هر خودرو از یک‌و‌نیم میلیون تومان تا چهار میلیون تومان متغیر است. وی اضافه کرد: علاوه بر هزینه بازدید و مالیات، هزینه‌های کارگری، تبلیغات، حمل‌ونقل، عیدی و سنوات کارگران به هزینه‌های مراکز اسقاط خودرو‌های فرسوده افزوده می‌شود که با ۱۰ میلیون تومان قیمت لاشه خودروی فرسوده برابری می‌کند. رئیس انجمن مراکز اسقاط خودرو‌های فرسوده، درباره مازاد گواهی اسقاط خودروسازان، گفت: از ابتدای سال تا آذرماه، ۲۴۲ هزار دستگاه اسقاط شده است که میانگین هر خودرو را سه گواهی اسقاط در نظر بگیریم معادل ۷۵۰ هزار گواهی اسقاط می‌شود در حالی که نیاز کشور حدود ۷۰۰ هزار گواهی اسقاط است یعنی مازاد گواهی اسقاط را تا پایان سال خواهیم داشت که محل مصرفی ندارد. وی افزود: درخواست مراکز اسقاط خودرو‌های فرسوده، بررسی و ارائه راهکار برای مصرف گواهی‌های مازاد اسقاط خودرو‌های فرسوده است. رئیس انجمن مراکز اسقاط خودرو‌های فرسوده، با اشاره به رشد ۳۵۰ درصدی در اسقاط خودرو‌های فرسوده، گفت: سال گذشته ۷۲ هزار و ۲۲۸ دستگاه خودروی فرسوده اسقاط شده است که به‌ازای هر خودروی فرسوده دو هزار و ۱۰۵ دلار یعنی حدود ۱۵۲ میلیون دلار صرفه‌جویی در یارانه سوخت صورت گرفته است. مشهدی‌شریف؛ با اشاره به صرفه جویی سالانه یارانه سوخت هر خودروی فرسوده دو هزار و ۱۰۵ دلار است، ادامه داد: بر اساس اعلام مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، امسال با اسقاط ۲۴۲ هزار دستگاه تا پایان آبان ماه ۱۴۰۳ مبلغی به میزان ۵۰۹ میلیون و ۴۱۰ هزار دلار صرفه‌جویی در یارانه سوخت شده است که با حساب دلار ۶۵ هزار تومانی در آبان ماه، حدود ۳۵ هزار میلیارد تومان خواهد شد که عدد بسیار بزرگی است.