نقش کارشکنی خواص در رونق بازارسیاه؛ از ناصرخسرو تا فضای مجازی!

نازنین زمانیان- برای کسانی که دربه‌در دنبال داروهای کمیاب هستند، ناصرخسرو بازاری آشناست. بازاری که در آن کمیاب‌‌ترین دارو‌ها را می‌توانی پیدا کنی! داروهایی که اگر در داروخانه‌ها دنبال‌شان بگردی تنها جوابی که می‌شنوی این است: نداریم! حال چند وقتی هم هست که سر و کله فضای مجازی به بازار داروهای کمیاب باز شده و […]

نازنین زمانیان- برای کسانی که دربه‌در دنبال داروهای کمیاب هستند، ناصرخسرو بازاری آشناست. بازاری که در آن کمیاب‌‌ترین دارو‌ها را می‌توانی پیدا کنی! داروهایی که اگر در داروخانه‌ها دنبال‌شان بگردی تنها جوابی که می‌شنوی این است: نداریم! حال چند وقتی هم هست که سر و کله فضای مجازی به بازار داروهای کمیاب باز شده و در کنار ناصرخسرو، فعالیت می‌کنند. حال شاید برایتان جای سؤال باشد که چطور وقتی دارو جزء موارد تحریمی نیست، باز هم داروهای کمیاب جایی در داروخانه‌ها ندارند؟ جواب این پرسش نیز به ممنوعیت فعالیت مالی ایران با جهان برمی‌گردد؛ یعنی شرایط پول دادن برای واردات داروهای خاص وجود ندارد. اما اینکه چطور و چگونه این داروهای کمیاب به‌راحتی در جایی همچون ناصرخسرو و فضای مجازی پیدا می‌شود، باید این سؤال را از مسئولان پرسید. در بازارسیاه داروهای بی‌کیفیت و تقلبی با قیمت گزاف وجود دارد. مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که محتکران دارو به‌راحتی در حال فروش داروهای کمیاب مقابل داروخانه هلال‌احمر و پایین پله‌های داروخانه ۱۳آبان هستند؛ داروهایی که با قیمت نجومی به فروش می‌رسند و معلوم نیست چند بیمارِ دل‌نگران، از پس تهیه آن‌ها با قیمت سیاه برمی‌آیند. این درحالی است که گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد، بسیاری از بیماران وجود دارند که حتی پول کرایه برای رساندن خود به بیمارستان‌‌ها را ندارند. محتکران و قاچاقچیان این روز‌ها در کمین بیماران می‌نشینند تا زنگ مرگ برای یکی از آن‌ها به صدا درآید. شرایط عجیب نظام دارویی کشور که هیچ‌کس توضیحی برای آن ندارد، باعث شد تا بازار سیاه ناصرخسرو که مدت‌ها‌ی طولانی را در رکود سپری می‌کرد، امروز به یکی از پُررونق‌‌ترین بازارهای فروش داروهای کمیاب تبدیل شود. از سوی دیگر گزارش‌‌ها از مرزهای غربی کشور نشان می‌دهد که ورود داروهای قاچاق توسط کولبر‌ها به یکی از دغدغه‌های مهم تبدیل شده است. در کنار این موارد، «سوء‌استفاده از «یوزر پسورد» پزشکان در سامانه نسخه‌ الکترونیک و نشت داروهای حیاتی میلیاردی به بازارسیاه» اخیراً و در شرایط برخی کمبودهای دارویی، خبرساز و البته مشکل‌ساز شده است.

نَشتِ داروهای میلیاردی به بازارسیاه!

در همین رابطه، محمد رئیس‌زاده؛ رئیس کل سازمان نظام پزشکی، دیروز دوشنبه، به ایسنا، چنین گفت: متأسفانه نسخه‌نویسی الکترونیک، برای پزشکان دردسرساز شده و بعضاً با سوء‌استفاده از یوزرپسورد پزشکان در سامانه نسخه الکترونیک و بدون اطلاع پزشک مربوطه، داروهای حیاتی گران‌قیمت نظیر داروهای شیمی‌درمانی، پیوند و… تجویز می‌شود و این دارو‌ها با قیمت دولتی از داروخانه‌ها اخذ و در بازار آزاد به فروش می‌رسند؛ این موضوع در شرایط برخی کمبودهای دارویی، هم مردم را دچار مشکل می‌کند و هم پزشکان دچار گرفتاری‌های قضایی و حقوقی می‌شوند. رئیس کل سازمان نظام پزشکی، اجرایی شدن امضای دیجیتال پزشکان را تنها راهکار جلوگیری از این سوء‌استفاده‌ها و تخلفات دانست و گفت: طبق قانون برنامه بودجه ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ امضای دیجیتال برای نسخه‌نویسی الکترونیک برعهده سازمان نظام پزشکی گذاشته شده است. در همین راستا، سازمان نظام پزشکی علی‌رغم تکلیف حکومتی، بدون اخذ کمک از بودجه‌های عمومی، در شهریور ۱۴۰۱ سامانه مربوط به امضای الکترونیک پزشکان را طراحی و راه‌اندازی کرد و با حضور مسئولان وقت وزارت بهداشت و رئیس کمیسیون بهداشت مجلس، رونمایی شد. اما متأسفانه از آن زمان به دلیل مقاومت‌هایی که در برخی حوزه‌های وزارت بهداشت به‌ویژه حوزه فناوری اطلاعات وزارت بهداشت‌وقت و سازمان‌های بیمه‌گر در دوره قبل وجود داشت، این سامانه اجرایی نشد؛ این درحالیست که جلسات مکرری هم در این باره برگزار شد و حتی دیوان محاسبات نیز جلسه‌ای را با حضور وزیر وقت بهداشت مختص این قضیه برگزار کرد و این موضوع را پیگیر بودند. اما در مجموع، این سامانه به‌ویژه توسط حوزه فناوری اطلاعات وزارت بهداشت در دوره قبل به دلیل بحث‌هایی که چندان هم شفاف نبود، اجرایی نشد. وقتی داروی گران قیمت ۱٫۵ میلیارد تومانی پیوند کلیه با نسخه پزشک و در شرایطی که خود پزشک در جریان نیست، از داروخانه اخذ و در بازار آزاد به فروش رفته، این آسیبی است که به مردم و همچنین به پزشک وارد شده و مشخصاً جرم متوجه کسانی است که مانع اجرای امضای دیجیتال شدند. درخواست جدی سازمان نظام‌پزشکی از سازمان بازرسی و دیوان محاسبات، آن است که به این موضوع ورود کنند و افرادی که به تکلیف قانونی خود عمل نکرده و مانع اجرای سامانه شدند، بازخواست شوند. در این زمینه با سازمان بازرسی و دیوان محاسبات مکاتبه خواهم داشت و باید این موضوع مشخص شود که چرا علی‌رغم تکلیف قانونی و آمادگی سازمان نظام پزشکی برای اجرای امضای دیجیتال پزشکان، اما برخی حوزه‌ها در دوره قبل در وزارت بهداشت و بیمه‌ها مانع اجرای آن شدند.