نیروگاه‌های صنعتی، کلید حل ناترازی برق

در سال‌های اخیر ناترازی برق به یکی از چالش‌های اساسی در کشور تبدیل شده، این چالش به‌ویژه در فصل تابستان، زمانی که مصرف برق به اوج خود می‌رسد، به بحران تبدیل می‌شود. افزایش مصرف برق ناشی از استفاده گسترده از وسایل سرمایشی، صنایع و شبکه برق کشور را تحت فشار قرار داده و منجر به خاموشی‌های مکرر در بخش‌های خانگی و صنعتی شده است. به گزارش مناقصه‌مزایده، یکی از راهکارهای دولت برای کاهش فشار بر شبکه سراسری برق، الزام صنایع بزرگ به احداث نیروگاه‌های اختصاصی است. این رویکرد نه‌تنها به کاهش خاموشی‌‌ها کمک می‌کند، بلکه امکان تأمین برق پایدار برای صنایع و مصرف‌کنندگان خانگی را نیز فراهم می‌سازد. براساس ماده ۴ قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق که در سال ۱۴۰۱ به تصویب رسید، صنایع انرژی‌بر موظف به احداث نیروگاه‌های اختصاصی برای تأمین برق خود هستند. در صورت عدم اجرای این قانون، تأمین برق این صنایع در زمان کمبود برق جزء تعهدات دولت محسوب نمی‌شود. این در حالی است که تاکنون مجوز احداث ۹۳۰۰ مگاوات نیروگاه برای صنایع صادر شده است که شامل ۷۵۰۰ مگاوات نیروگاه حرارتی و ۱۸۰۰ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر است. از این میزان، ۲۰۰۰ مگاوات نیروگاه حرارتی به شبکه سراسری برق متصل شده و پیش‌بینی می‌شود این رقم تا اوج مصرف تابستان آینده به ۳۰۰۰ مگاوات برسد. شرکت فولادمبارکه به‌عنوان یکی از پیشرو‌ترین صنایع در این زمینه، در حال احداث ۱۰۰۰ مگاوات نیروگاه حرارتی و ۶۰۰ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر است. تاکنون ۶۰۰ مگاوات نیروگاه حرارتی و ۴۰ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر این شرکت به بهره‌برداری رسیده است. احداث نیروگاه‌های اختصاصی توسط صنایع، علاوه بر کاهش قطعی‌های برق، فشار وارده بر شبکه سراسری را نیز کاهش و به بهبود پایداری شبکه کمک می‌کند. این امر به ویژه در فصل تابستان که مصرف برق به اوج خود می‌رسد، اهمیت زیادی دارد. با احداث نیروگاه‌های جدید، ظرفیت تولید برق کشور افزایش یافته و زمینه برای توسعه صادرات برق فراهم می‌شود. این موضوع می‌تواند به‌عنوان یک منبع درآمد ارزی برای کشور مطرح شود. البته در این بین با توجه به محدودیت‌های موجود در تأمین گاز طبیعی، یکی از چالش‌های اصلی احداث نیروگاه‌ها، تأمین سوخت مورد نیاز است. تأمین سوخت پایدار نیروگاه‌های صنایع، از کلیدی‌‌ترین عوامل موفقیت این طرح است که نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و هماهنگی بین وزارت نفت و وزارت نیرو است. احداث نیروگاه‌های حرارتی و تجدیدپذیر نیازمند سرمایه‌گذاری کلان است. به‌عنوان مثال، هزینه احداث یک نیروگاه ۵۰۰ مگاواتی چرخه ترکیبی حدود ۲۵۰ میلیون یورو برآورد می‌شود. همچنین فرآیند احداث نیروگاه‌ها به دلیل نیاز به اخذ مجوزهای متعدد و انجام مراحل فنی، زمان‌بر است. این موضوع می‌تواند اجرای طرح‌‌ها را با تأخیر مواجه کند. کاهش بوروکراسی و تسهیل فرآیند دریافت مجوزهای لازم، می‌تواند به سرعت‌بخشی احداث نیروگاه‌ها کمک کند. این امر نیازمند همکاری بین وزارت نیرو و سایر نهادهای مرتبط است. ارائه بسته‌های حمایتی و تسهیلات مالی به صنایع، می‌تواند هزینه‌های سرمایه‌گذاری را کاهش داده و انگیزه بیشتری برای احداث نیروگاه‌ها ایجاد کند. براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده، پیش‌بینی می‌شود تا سال ۱۴۰۴، ظرفیت نیروگاه‌های صنایع به ۱۷۰۰ مگاوات برسد. این افزایش ظرفیت به کاهش فشار بر شبکه سراسری برق و بهبود پایداری آن کمک می‌کند و با توجه به تأکید بر توسعه انرژی‌های پاک، پیش‌بینی می‌شود سهم نیروگاه‌های تجدیدپذیر در مجموع ظرفیت نیروگاهی صنایع افزایش یابد. این امر به کاهش آلایندگی و بهبود پایداری محیط‌زیست کمک می‌کند، همچنین با افزایش ظرفیت تولید برق، صنایع می‌توانند مازاد برق تولیدی خود را به شبکه سراسری تزریق کرده و از طریق بازار برق و بورس انرژی به فروش برسانند. این موضوع می‌تواند به‌عنوان یک منبع درآمد ارزی برای کشور مطرح شود.