دستورالعمل بیمه پروژه‌ها در قراردادهای پیمانکاری (قسمت دوم)

بخش دوم-  تعهد‌ها و وظایف کارفرما، مشاور و پیمانکار تأیید‌ها و تعهدهای کارفرما ۱- کارفرما، باید بر حسب نوع و محل اجرای پروژه و براساس مفاد این دستورالعمل، نسبت به انجام وظایف خود برای تأمین پوشش‌های بیمه‌ای مناسب در چهارچوب اختیار‌ها و وظایف قانونی و مقررات بیمه‌ای عمل نماید. تأمین پوشش‌های حداقل بر حسب مفاد […]

بخش دوم-  تعهد‌ها و وظایف کارفرما، مشاور و پیمانکار

تأیید‌ها و تعهدهای کارفرما

۱- کارفرما، باید بر حسب نوع و محل اجرای پروژه و براساس مفاد این دستورالعمل، نسبت به انجام وظایف خود برای تأمین پوشش‌های بیمه‌ای مناسب در چهارچوب اختیار‌ها و وظایف قانونی و مقررات بیمه‌ای عمل نماید. تأمین پوشش‌های حداقل بر حسب مفاد این دستورالعمل تأکید شده است. به این ترتیب بیمه‌های تکمیلی و پوشش‌های طبقه بالاتر، برحسب مورد با توجه به شرایط پروژه مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

۲- کارفرما، باید منابع مالی مورد نیاز را برای خریداری انواع پوشش‌های بیمه‌ای لازم، در برآورد منابع و اعتبارات ریالی و ارزی پروژه پادار نماید.

۳- کارفرما، باید نسبت به تهیه مدارک و اسناد مربوط به شناسایی تجزیه و تحلیل و طبقه‌بندی خطر از طریق پیش‌بینی در شرح خدمات مهندسان مشاور یا هر صورت دیگر اقدام لازم را به عمل آورد.

۴- کارفرما، از برگزاری مناقصه با اسناد مناقصه فاقد مطالعات ارزیابی خطر یا بدون تعیین پوشش‌های بیمه‌ای مورد نیاز و همچنین امضاء و ابلاغ قراردادهایی که در آن‌ها وظایف و تعهدهای کارفرما و پیمانکار در مورد بیمه قرارداد طبق این دستورالعمل مشخص نشده باشد و فاقد پیوست‌ها و فرم‌های تکمیل شده بر حسب مورد باشد در پروژه‌های بزرگ و متوسط تا حد امکان خودداری می‌کند.

۵- کارفرما، باید ترتیبی اتخاذ کند تا مورد بیمه، به ارزش واقعی خود، بیمه شود.

۶- در مواردی که تهیه یک نوع پوشش خاص منوط به اخذ پوشش‌های دیگری است لازم است کارفرما نسبت به تأمین همه پوشش‌های ضروری، تأکید کند.

۷- علاوه بر پوشش‌های بیمه‌ای که توسط پیمانکار خریداری و حفظ می‌شود کارفرما نیز اختیار دارد به هزینه خود بیمه مسئولیت کارفرما را در مقابل پیمانکار یا کارکنان خریداری و حفظ کند به موجب مفاد این بیمه‌نامه‌ها کارفرما در قبال دعاوی ناشی از عملیات موضوع قرارداد مورد حمایت قرار خواهد گرفت.

۸- دریافت و مصرف مبلغ وصولی از بیمه‌گر

هر گونه زبان بیمه شده تحت بیمه‌نامه‌های خریداری شده بر اساس این دستورالعمل توسط بیمه‌گر، با کارفرما به عنوان امین بیمه‌گزاران با رعایت شرایط درج شده در بیمه‌نامه تسویه و به وی پرداخت می‌گردد.

کارفرما، وجوهی که به این ترتیب دریافت می‌کند، در حساب جداگانه‌ای واریز نموده و بر اساس توافق طرف‌های ذي‌نفع، بين آن‌ها تقسیم می‌کند. در صورتی که توافق حاصل نشود وجوه دریافتی صرف تعمیر یا تعویض کار خسارت دیده خواهد شد.

کارفرما، به عنوان امین بیمه‌گزاران، اختیار تعدیل و تسویه هرگونه خسارتی را با بیمه‌گر خواهد داشت. در این صورت، کارفرما طبق توافق طرف‌های ذی‌نفع نسبت به تسویه خسارت با بیمه‌گران اقدام خواهد کرد. در صورت عدم حصول توافق بین طرف‌های ذی‌نفع یا اعتراض کتبی یکی از طرف‌های ذی‌نفع ظرف مدت ۱۵ روز پس از وقوع خسارت نسبت به اعمال اختیار یاد شده توسط کارفرما، وی نسبت به تعدیل و تسویه خسارت با بیمه‌گران اقدام نموده و توزیع عادلانه غرامت را به نسبت حوزه‌های مسئولیت ذی‌نفع‌ها، تضمین خواهد کرد.

۹- خطرهایی که مسئولیت آن با کارفرماست عبارت است از جنگ تهاجم دشمن انقلاب، اعتصاب خطرهای هسته‌ای شورش و بلوا (به جز مواردی که در محدوده کارگاه و مربوط به مدیریت کارگاه است)، بروز حوادث طبیعی فراتر از پیش‌بینی‌های متعارف و غیرقابل کنترل از سوی کارفرما یا پیمانکار.

۱۰- زبان یا خسارت ناشی از طراحی کار‌ها در مواردی که ناشی از تصمیم کار فرما راجع به طرح باشد، بر عهده کارفرماست.

 

وظایف و تعهدات مهندسان مشاور

۱۱- مهندسان مشاور و به‌طور کلی واحدهای تهیه‌کننده طرح موظف هستند قبل از تهیه و تنظیم اسناد مناقصه، گزارش بررسی و مطالعه و مدیریت ریسک را در حد شناسایی خطر و نوع پوشش‌های بیمه‌ای لازم و میزان آن را با استفاده از کارشناسان متخصص در امر بیمه و به ویژه بیمه‌های مهندسی و مسئولیت تهیه کنند و به کارفرما ارائه دهند. همچنین در موقع تهیه پیش‌نویس قرارداد موظف هستند نسبت به تکمیل فرم‌های پیوست این دستورالعمل اقدام نموده و آن‌ها را برای امضای کارفرما و پیمانکار آماده کنند.

۱۲- در مواردی که بر حسب ویژگی‌های مکانی و موضوعی پروژه اخذ بیمه‌نامه‌های خاص مورد نیاز باشد، مهندس مشاور مکلف است موارد یاد شده را بررسی کرده و نتیجه را با توجیهات کافی برای اتخاذ تصمیم‌های لازم به کارفرما ارائه نماید.

۱۳- مهندس مشاور مکلف است در صورت وقوع حادثه یا بروز خسارت و زیان آن قسمت از وظایف کارفرما را که به وی تفویض شده است به نیابت انجام دهد و انجام آن قسمت از وظایف و تعهدهای کارفرما را که به موجب مفاد بیمه‌نامه و سایر مقررات تفویض نشده کتباً و در موعد مقرر به کارفرما یادآوری کند.

۱۴- مهندس مشاور موظف است تمام بیمه‌نامه‌هایی را که توسط کارفرما با پیمانکار تهیه می‌شود، بررسی کند و انطباق آن‌ها را با مفاد و موازین قرارداد گواهی نماید.

۱۵- در مواردی که بیمه‌نامه‌های تهیه شده از نظر ضوابط و مقررات بیمه یا در ارتباط با نیازهای پروژه دارای نقص باشند. مشاور مکلف است اصلاح و تکمیل آن‌ها را به کارفرما گزارش کند.

۱۶- هر گاه اخذ بیمه‌نامه از بیمه‌گر معتبر خاصی مورد نظر کارفرما باشد. مشاور باید بررسی‌های لازم را انجام داده و بر رعایت نظر کارفرما، تأکید کند.

۱۷- مهندس مشاور موظف است اطلاعات مورد نیاز بیمه‌گر را بر حسب مسئولیت کارفرما در تهیه و تنظیم بیمه‌نامه ملحوظ دارد. در هر صورت از آنجا که ناقص یا نادرست بودن اطلاعات ارائه شده به بیمه‌گر در موقع بروز خسارت و درخواست غرامت تعیین‌کننده است مشاور باید در این باره نظارت داشته باشد و کفایت بیمه‌نامه‌های دریافتی پیمانکار یا کار فرما را گواهی کند.

۱۸- مشاور، موظف است بر حسب نظر کارفرما در تکمیل پرسشنامه‌های بیمه همکاری کند.

۱۹- با وجود تأکید بر اخذ تمام بیمه‌های مورد نیاز مهندس مشاور مکلف است از تحمیل هزینه‌های اضافی بابت پرداخت حق بیمه یا فرانشیز و یا اخذ پوشش‌های غیرضروری جلوگیری کند.

۲۰- مهندس مشاور موظف است بر اخذ و تمدید بیمه‌نامه و پرداخت حق بیمه‌ها در موعد مقرر نظارت کند و در صورت استنکاف پیمانکار از پرداخت حق بیمه مراتب را به کارفرما گزارش نماید تا وی رأساً اقدام کند.

۲۱- مهندس مشاور موظف است بر اقدام‌های ایمنی و پیشگیرانه و همچنین کنترل دامنه خسارت در اثر وقوع حادثه به نحو مؤثر نظارت کند.

۲۲- هرگاه در مراحل اجرای پروژه تأمین پوشش‌های جدید با تکمیل یا بسط حدود پوشش بیمه‌نامه‌های موجود ضروری باشد مهندس مشاور مکلف است رأساً یا بر حسب درخواست پیمانکار و دستور کارفرما موارد را بررسی کرده و پس از تأیید کارفرما تکمیل پوشش‌های بیمه‌ای را در چهارچوب قرارداد، پیگیری نماید.

۲۳- در صورت تشخیص و ابلاغ کارفرما مهندس مشاور به عنوان نماینده کارفرما در تشریفات حل‌اختلاف با بیمه‌گر شرکت خواهد کرد.

 

وظایف و تعهدات پیمانکار

۲۴- پیمانکار تمام بیمه‌نامه‌های مورد نیاز را مانند مهندسی و مسئولیت و هر پوشش لازم دیگر که در اجرای تعهدهای وی طبق قرارداد ضروری باشد به هزینه خود خریداری و حفظ خواهد کرد.

۲۵- پیمانکار بدون ایجاد محدودیت در تعهد‌ها و مسئولیت‌های خود و کارفرما نسبت به تحصیل پوشش‌های بیمه‌ای اقدام خواهد کرد.

۲۶- پوشش‌های بیمه‌ای به شرح زیر و نه محدود به آن‌ها با توجه به شرایط پیمان توسط پیمانکار خریداری و حفظ می‌گردد.

٢٦-١. کارها، همراه با مصالح و تجهیزاتی که به عنوان جزیی از کار مورد استفاده قرار خواهد گرفت به مبلغ ارزش کامل جایگزینی.

٢٦-٢. مبلغ اضافی معادل ……. درصد ارزش کامل جایگزینی بند بالا، به منظور پوشش هزینه‌های اجتناب‌ناپذیر زبان یا خسارت.

٢٦-٣- تجهیزات پیمانکار و هرگونه اموال دیگری که توسط پیمانکار وارد کارگاه گردیده است به مبلغ معادل ارزش جایگزینی آن‌ها در کارگاه همچنین پوشش‌های بیمه‌ای مربوط به ماشین‌آلات و سایر تجهیزات و تأسیسات مورد نیاز برای اجرای کار‌ها که توسط کارفرما به هر نحوی در اختیار وی قرار می‌گیرد.

بیمه‌نامه موارد پیش گفته مشترکاً به نام پیمانکار و کارفرما بوده و موارد زیر را تحت پوشش قرار خواهد داد:

– هرگونه زبان یا خسارت وارده به کارفرما و پیمانکار، به هر علت، جز در مواردی که استثنا می‌شود تا تاریخ تعیین شده در گواهی تحویل کار یا هر بخش از آن بر حسب مورد و همچنین زبان یا خسارتی که در حین انجام هرگونه عملیات به منظور انجام تعهد‌ها توسط پیمانکار حادث می‌شود.

– زبان یا خسارتی که در دوره رفع نقص به وجود آید و علت آن مربوط به زمان قبل از آغاز دوره یاد شده باشد.

۲۶-۴- پوشش بیمه‌ای به نام خود و کارفرما به‌طور مشترک در قبال مسئولیت ناشی از صدمات جانی یا فوت اشخاص یا زبان یا خسارت وارده به هرگونه اموال (جز کارها)، در اثر اجرای کار.

بیمه یاد شده حداقل به مبلغی خواهد بود که دو طرف مشترکاً در مورد آن توافق کنند و در صورتی که چنین توافقی صورت نگیرد، پیمانکار رأساً مبلغ قابل قبولی به این منظور تعیین خواهد کرد.

بیمه‌نامه باید شامل شرط مسئولیت متقابل باشد به این مفهوم که گویی برای هر یک از دو طرف کارفرما و پیمانکار بیمه‌نامه جداگانه‌ای صادر شده است. بر این اساس از نظر بیمه‌نامه کارفرما و پیمانکار دو بیمه‌گزار جداگانه تلقی می‌شوند.

۲۶-۵- پیمانکار، مسئولیت‌های خود را بیمه خواهد کرد و مادام که افراد در استخدام وی در کار‌ها حضور دارند، اعتبار بیمه‌نامه را حفظ خواهد کرد پیمانکار مسئول پیمانکاران فرعی خود بوده و باید آن‌ها را ملزم به بیمه نمودن و پرداخت حق بیمه لازم برای تأمین کارهایی که انجام می‌دهند بنماید هرگونه نقصی در مورد حق بیمه با کمبود در محدوده پوشش از مسئولیت‌های پیمانکار خواهد بود.

این پوشش، شامل هر نوع خسارت منجر به آسیب‌دیدگی، نقص عضو، یا فوت کارکنان پیمانکار، کارفرما و پیمانکاران فرعی و سایر اشخاصی خواهد بود که به نحوی در ارتباط با کارهای موضوع قرارداد دچار حادثه یا سانحه می‌شوند.

در مورد اشخاصی که در استخدام پیمانکار (پیمانکاران) فرعی باشند هرگاه پیمانکار (پیمانکاران) فرعی مسئولیت خود را در شکل متقابل آنان بیمه کرده باشند به نحوی که غرامت‌های کارفرما تحت بیمه‌نامه مربوط جبران شود، تعهدهای پیمانکار راجع به بیمه پیش گفته انجام شده تلقی خواهد گردید. هرگاه کارفرما لازم بداند پیمانکار باید اصل یا رونوشت تأیید شده بیمه‌نامه یا گواهی بیمه را برای هر یک از پیمانکاران فرعی و رسید پرداخت حق بیمه مربوط را تسلیم کار فرما کند.

۲۷- پیمانکار، مقدم بر آغاز کار در کارگاه گواهی لازم را مبنی بر این که بیمه‌نامه‌های مورد نیاز تحت شرایط قرارداد را تحصیل کرده است. به کارفرما ارائه نموده و ظرف مدت تعیین شده در پیمان بیمه‌نامه‌ها را تسلیم وی خواهد کرد. پیمانکار، پوشش‌های بیمه‌ای را که به موجب پیمان تهیه آن برعهده وی قرار دارد از بیمه‌گری که در پیمان مورد توافق دو طرف قرار گرفته است و در غیر این صورت از بیمه‌گر مورد انتخاب خود خریداری خواهد کرد.

۲۸- پیمانکار اعتبار هر بیمه‌نامه را تا تاریخی که در قرارداد مشخص می‌شود حفظ خواهد کرد و در صورت درخواست کارفرما بیمه‌نامه معتبر و رسیدهای پرداخت حق بیمه مربوط را در هر مورد در اختیار وی قرار خواهد داد.

۲۹- در صورتی که پیمانکار در خریداری یا حفظ اعتبار هر یک از بیمه‌نامه‌های مورد نیاز طبق شرایط پیمان قصور ورزد. یا ظرف مدت تعیین شده در پیمان نسبت به ارائه بیمه‌نامه‌ها اقدام نکند یا چنین بیمه‌نامه‌های تهیه شده ملغی یا فسخ یا کاهش داده شوند، در هر یک از این موارد کارفرما می‌تواند رأساً مبادرت به تهیه و معتبر ساختن این قبیل بیمه‌نامه‌ها کرده، حق بیمه‌های مربوط را پرداخت کند. در این صورت، مبالغ پرداختی را در زمان مناسب از صورتحساب‌های پیمانکاری پیمانکار کسر کرده یا جزو بدهی وی منظور خواهد نمود و پیمانکار از این بابت حق هرگونه اعتراض را از خود سلب می‌کند.

۳۰- در صورتی که پیمانکار یا کارفرما نسبت به رعایت شرایط درج شده در بیمه‌نامه‌های خریداری شده طبق قرارداد اهمال کنند موظف خواهند بود که غرامت طرف دیگر را بابت هرگونه زبان یا مطالبات ناشی از قصور خود جبران نمایند.

۳۱- مبالغ و خسارت‌هایی که تحت پوشش بیمه واقع نشده یا توسط بیمه‌گر جبران نشده باشند، بر حسب مسئولیت قراردادی هر یک از دو طرف به عهده کارفرما یا پیمانکار خواهد بود.

۳۲- در صورت بروز هرگونه خسارت در اثر موارد مستثنی شده یا به صورت توام با سایر خطرها، پیمانکار به درخواست کارفرما و در حدود مورد درخواست اقدام به جبران زبان یا خسارت خواهد کرد و در این صورت استحقاق افزایش مبلغ پیمان را خواهد داشت. در صورتی که بروز زبان یا خسارت معلول ترکیبی از خطر‌ها باشد افزایش مبلغ پیمان به تناسب مسئولیت کارفرما و پیمانکار خواهد بود.

۳۳- در متن بیمه‌نامه‌ها باید احتمال تحویل بخشهایی از کار قبل از تحویل موقت تصریح شود.

۳۴- مضمون تمام بیمه‌نامه‌ها و محدوده پوشش آن‌ها باید منطبق با استاد پیمان و پیوست‌های آن باشد. هرگاه بیمه‌نامه ارائه شده از سوی پیمانکار از این نظر دارای اشکال یا نقص باشد مراتب کتباً توسط کارفرما به پیمانکار اعلام می‌شود. و وی مکلف است ظرف مدت ۱۰ روز با مراجعه به بیمه‌گر نسبت به رفع نواقص یا جایگزین کردن آن با بیمه‌نامه جدید اقدام کند.

۳۵- هرگاه تغییر اساسی در شرح کار‌ها قیمت مدت و سایر شرایط پیمان ایجاد گردد پیمانکار موظف است بر اساس موارد قید شده در بیمه‌نامه مراتب را به بیمه‌گر اطلاع داده تا در صورت لزوم تغییرهای لازم در مفاد بیمه‌نامه انجام شود. در صورت افزایش مدت پیمان بیمه‌نامه‌های مربوط به همان مدت از سوی پیمانکار تمدید می‌گردد. هزینه تمدید بیمه‌نامه‌ها در صورتی که قصور پیمانکار در انجام تعهد‌ها علت تمدید باشد برعهده وی خواهد بود. هر نوع تغییر در بیمه‌نامه‌ها باید با اطلاع کارفرما باشد.

۳۶- انحلال، تصفیه ورشکستگی یا قصور هر یک از شرکت‌های بیمه طرف پیمانکار یا پیمانکاران فرعی وی یا قصور هر یک از شرکت‌های بیمه نسبت به پرداخت ادعاهای مطروحه نمی‌تواند موجب ملغی شدن تعهدهای دو طرف پیمان نسبت به یکدیگر در چهارچوب پیمان شود.

۳۷- پیمانکار در هیچ زمانی حق ندارد هر گونه مصالحه پیشنهاد یا قولی را در رابطه با ایجاد هر گونه تعهدی در قبال کارفرما بدون اخذ موافقت قبلی و کتبی وی با بیمه‌گران انجام دهد.

۳۸- بیمه کردن مصالح و تجهیزات و کار‌ها تنها به منظور تأمین خسارت‌های وارده است و پیمانکار را به هیچ‌وجه از تعهدهای خود میری نمی‌کند.

۳۹- بیمه‌نامه‌ها، جز در مورد کارکنان پیمانکار باید به نام کارفرما به عنوان ذی‌نفع بوده و قبل از آغاز کار به کارفرما ارائه گردند.

********************