دستورالعمل بیمه پروژه‌ها در قراردادهای پیمانکاری (قسمت سوم)

بخش سوم- راهنمای انتخاب پوشش‌های بیمه‌ای طرح‌های عمرانی بر حسب موضوع کار کرد، ارزش، محل اجرا، مدت اجرا و از نظر ارزیابی ریسک با یکدیگر متفاوت هستند؛ از این‌رو لازم است این تفاوت در انتخاب نوع و میزان پوشش‌های بیمه‌ای که خریداری می‌گردد، مورد توجه باشد. بر این اساس و برای سهولت کار توصیه می‌شود […]

بخش سوم- راهنمای انتخاب پوشش‌های بیمه‌ای

طرح‌های عمرانی بر حسب موضوع کار کرد، ارزش، محل اجرا، مدت اجرا و از نظر ارزیابی ریسک با یکدیگر متفاوت هستند؛ از این‌رو لازم است این تفاوت در انتخاب نوع و میزان پوشش‌های بیمه‌ای که خریداری می‌گردد، مورد توجه باشد. بر این اساس و برای سهولت کار توصیه می‌شود کارفرما مشاور و پیمانکار پوشش‌های بیمه‌ای مورد نظر را به روش تعیین شده در این دستورالعمل، انتخاب کنند.

 

۱- کاربرگ انتخاب پوشش‌های بیمه‌ای

کاربرگ‌های یک و دو پیوست، به عنوان جزیی از اسناد مناقصه تلقی شده و باید طبق این دستورالعمل، تکمیل گردد و به عنوان بخشی از اسناد و مدارک پیمان، ملاک عمل قرار گیرد.

 

۲- راهنمای تکمیل کاربرگ‌های بیمه

کاربرگ یک پیوست، باید بر اساس نتایج گزارش مطالعات ارزیابی ریسک توسط مهندس مشاور یا واحد تهیه‌کننده طرح تکمیل شود. اگر چنین گزارشی تهیه نگردیده با پوشش‌های بیمه‌ای مورد نیاز توصیه نشده باشد، تکمیل کاربرگ طبق نظر کارفرما، انجام می‌گردد.

این کاربرگ، توسط مشاور تکمیل شده و پس از تأیید کارفرما به عنوان بخشی از اسناد مناقصه، به پیمانکار تسلیم می‌گردد. پیمانکار حق دارد با توجه به مسئولیت‌های خویش تغییرهای مورد نظر خود را در مورد کاهش یا افزایش پوشش‌های بیمه‌ای پیشنهاد کند. در نهایت، کاربرگ تکمیل شده‌ای که مورد توافق کارفرما و پیمانکار باشد و در صورت عدم حصول توافق کاربرگی که بر حسب نظر کارفرما تکمیل شده باشد. ملاک اقدام‌های بعدی خواهد بود و باید به عنوان پیوست‌های پیمان، از سوی کارفرما و پیمانکار امضاء شود ترتیب تکمیل کاربرگ‌های بیمه به شرح زیر است:

۲-۱- کارفرما بر حسب مورد با انتخاب هر یک از پوشش‌های مورد نظر خانه مربوط را با علامت  (×) مشخص می‌کند (کاربرگ تکمیل شده جزو اسناد مناقصه در اختیار پیمانکار قرارداده می‌شود).

۲-۲- پیمانکار برای مواردی که کارفرما پوشش خاصی تعیین نکرده باشد و وی این پوشش را ضروری بداند، خانه مربوط را با علامت (+) مشخص می‌کند و اگر پوشش مورد نظر کارفرما را ضروری نداند در قسمت پیش‌بینی شده، علامت (-) را درج می‌کند (کاربرگ اظهارنظر شده به همراه پیشنهاد پیمانکار، ارائه می‌شود).

در نهایت خانه نهایی با علامت (*) که نتیجه تفاهم کارفرما با پیمانکار است یا در صورت عدم توافق، نظر کارفرماست، تکمیل شده و کاربرگ توسط دو طرف پیمان و مشاور امضاء گردیده و ملاک اقدام قرار می‌گیرد.

در مواردی که ستون آخر (سایر) علامت زده شود از کاربرگ دو برای پوشش‌های تکمیلی استفاده می‌شود؛ به این نحو که مشاور یا کارفرما بر حسب نتایج مطالعات ریسک یا نظر خود و بر اساس انتخاب پوشش‌های اصلی تکمیل کاربرگ یک مواردی از پوشش‌های تکمیلی را انتخاب می‌کنند و مشابه پوشش‌های اصلی نظر پیمانکار اخذ شده و برهمان منوال، پوشش‌های تکمیلی نهایی می‌گردد و کاربرگ امضاء شده ملاک اقدام خواهد بود.

تبصره: در مواردی که واگذاری کار با ترک‌تشریفات مناقصه انجام شود تکمیل کاربرگ‌ها قبل از عقد پیمان به همان نحو انجام گردیده و کاربرگ‌های تکمیل و امضاء شده ضمیمه پیمان می‌گردد.

 

کاربرگ یک – انتخاب پوشش‌های بیمه‌ای برای پروژه……………

  پوشش‌های بیمه‌ای
  تمام خطر مهندسی مسئولیت مدنی حوادی طبیعی بیمه‌های اختصاصی حمل و نقل سایر
  ساخت نصب طراحی کارکنان اشخاص ثالث تکمیل کارکنان سیل، طغیان آب زلزله طوفان محیط زیست شکست ماشین آلات اعتباری دریایی هوایی زمینی نیاز به بیمه‌های تکمیلی
کارفرما                                
پیمانکار                                
نهایی                                

 

نماینده مشاور: نام و نام خانوادگی…… امضا

نماینده کارفرما: نام و نام خانوادگی….. امضا

نماینده پیمانکار: نام و نام خانوادگی …. امضا

 

کاربرگ دو- تعیین بیمه‌های تکمیلی پروژه ……………………..

ردیف عوامل پوشش‌های اصلی عنوان پوشش‌های تکمیلی ملاحظات
۱ کارفرما و مشاور      
۲        
۳        
نماینده مشاور: نام و نام خانوادگی:                             امضا

نماینده کارفرما: نام و نام خانوادگی:                         امضا

نماینده پیمانکار: نام و نام خانوادگی:                        امضا

۳- حداقل پوشش‌های بیمه‌ای پروژه‌های بزرگ صنعتی و غیرصنعتی

۳-۱- بیمه‌های مسئولیت مدنی، ناشی از اجرای پروژه (از جمله مسئولیت‌های قانونی و حقوقی اعم از قراردادی و غیرقراردادی).

۳-۲- بیمه‌های مهندسی، شامل بیمه تمام خطر پیمانکاری، نصب و نگهداری و پوشش‌های تکمیلی مربوط، بر حسب مورد.

۳-۳- مواردی علاوه بر موارد پیش گفته که مهندس مشاور یا واحد تهیه‌کننده طرح تأمین آن پوشش‌ها را توصیه کرده و مورد قبول کارفرما باشد.

۳-۴- بیمه در برابر حوادث طبیعی با توجه به موارد زیر:

– هرگاه محل پروژه بر اساس نقشه پهنه‌بندی زلزله، در مناطق با احتمال خطر نسبی پایین باشد.

– هرگاه سابقه وقوع زلزله بیشتر از ۵ ریشتر در مقیاس مرکالی در محل احداث پروژه وجود داشته باشد.

– اگر محل پروژه بر حسب گزارش سازمان هواشناسی جزو مناطق سیل‌گیر طبقه‌بندی شده و یا وقوع سیل منجر به خسارت وسیع در ۲۰ سال منتهی به سال اجرا گزارش شده باشد.

– وقوع طوفان مخرب (طوفان‌هایی که منجر به خسارت وسیع شده و گزارش‌های آن از سوی مراجع ذی‌ربط ثبت و منتشر گردیده)، در محل اجرای پروژه گزارش شده باشد.

۳-۵- بیمه مربوط به خسارت‌های وارده، ناشی از تغییر در برنامه زمانی اجرای پروژه.

۳-۶- بیمه‌های اختصاصی، مانند بیمه محیط‌زیست، شکست ماشین‌آلات و…، بر حسب نظر کارفرما و پس از توافق دو طرف پیمان.

تبصره -در مورد بیمه‌های محیط‌زیست، چنانچه اجرای پروژه موکول به اخذ مجوز از سازمان محیط‌زیست باشد، اخذ پوشش بیمه‌ای توصیه می‌شود.

۳-۷- بیمه‌های حمل و نقل طبق ضوابط مربوط به حمل و نقل دریایی هوایی و پوشش‌های رایج یا تکمیلی در مورد حمل و نقل جاده‌ای یا ریلی.

۳-۸- بیمه‌های مربوط به طراحی به صورت بیمه‌های تکمیلی.

۳-۹- بیمه‌های اعتباری بر حسب تقویم تأمین منابع مالی پروژه.

۳-۱۰- تمام پوشش‌هایی که در تعهد پیمانکار است مانند سرقت، آتش‌سوزی و نظایر آن.

۳-۱۱- سایر پوشش‌ها اختیاری بوده و بنابه نظر کارفرما یا توافق پیمانکار و کارفرما خریداری می‌شود؛ مگر این که در اسناد مناقصه به صورت الزامی‌پیش‌بینی شده باشد.

 

۴- حداقل پوشش‌های بیمه‌ای پروژه‌های متوسط صنعتی

۴-۱- بیمه‌های مسئولیت مدنی، ناشی از اجرای پروژه (از جمله مسئولیت‌های قانونی و حقوقی اعم از قراردادی و غیرقراردادی).

۴-۲- بیمه‌های مهندسی، شامل بیمه تمام خطر پیمانکاری و نصب و بیمه‌های تکمیلی مربوط بر حسب مورد.

۴-۳- مواردی علاوه بر موارد پیش گفته که مهندس مشاور یا واحد تهیه‌کننده طرح، تأمین آن پوشش‌ها را توصیه کرده و مورد قبول کارفرما باشد.

۴-۴- بیمه در برابر حوادث طبیعی حداقل شامل زلزله، سیل و طوفان برحسب سوابق وقوع حوادث یاد شده در محل اجرای پروژه در ۲۰ سال منتهی به سال اجرا.

تبصره: در مورد زلزله در صورتی که طبق نقشه پهنه‌بندی احتمال وقوع زلزله با خطر نسبی متوسط و بالاتر وجود داشته باشد، اخذ پوشش بیمه‌ای الزامی‌است.

۴-۵- بیمه مربوط به خسارت‌های وارده ناشی از تغییر در برنامه زمانی اجرای پروژه.

۴-۶- بیمه‌های حمل و نقل، طبق ضوابط مربوط به حمل و نقل دریایی، هوایی و پوشش‌های رایج یا تکمیلی، در مورد حمل و نقل جاده‌ای یا ریلی.

۴-۷- بیمه‌های مربوط به طراحی بر حسب اعلام ضرورت از سوی کارفرما.

۴-۸- تمام بیمه‌هایی که در تعهد پیمانکار است و کارفرما بر تأمین آن‌ها تأکید دارد.

۴-۹- سایر پوشش‌ها، اختیاری بوده و بنابه نظر کارفرما یا توافق پیمانکار و کارفرما، خریداری می‌شود؛ مگر اینکه در اسناد مناقصه به صورت الزامی‌پیش‌بینی شده باشد.

 

۵- حداقل پوشش بیمه‌ای پروژه‌های متوسط غیرصنعتی

۵-۱- بیمه‌های مسئولیت مدنی ناشی از اجرای پروژه (از جمله مسئولیت‌های قانونی و حقوقی اعم از قراردادی و غیرقراردادی).

۵-۲- بیمه‌های مهندسی، درباره اجزایی از کار که توسط کارفرما تعیین می‌شود.

۵-۳- بیمه حوادث طبیعی بر حسب موقعیت مکانی پروژه و بررسی‌های محلی و گزارش وقوع حوادث طبیعی و آمار و اطلاعات خسارت‌های ناشی از آن با نظر کارفرما تعیین می‌گردد.

۵-۴- تمام بیمه‌هایی که در تعهد پیمانکار است و کارفرما بر تأمین آن‌ها تأکید دارد.

۵-۵- سایر پوشش‌ها اختیاری بوده و بنا به نظر کارفرما یا توافق پیمانکار و کارفرما خریداری می‌شود؛ مگر این که در اسناد مناقصه، به صورت الزامی‌پیش‌بینی شده باشد.

 

۶-حداقل پوشش بیمه‌ای پروژه‌های کوچک

۶-۱- بیمه‌هایی که تنها در تعهد پیمانکار است و کارفرما نیز برای اطمینان از انجام به موقع پروژه بر تأمین آن‌ها تأکید دارد.

۶-۲- بیمه حوادث طبیعی، به صورت بیمه انفرادی با گروهی (خریداری پوشش برای مجموعه‌ای از پروژه‌های مشابه، توسط یک دستگاه اجرایی)

 

۷- تقسیم‌بندی پروژه‌ها

۷-۱- پروژه‌های بزرگ صنعتی

پروژه‌های صنعتی که مبلغ سالانه پیمان آن‌ها ۱۰۰ میلیارد ریال و بالاتر باشد مانند نیروگاه‌ها پالایشگاه‌ها، کارخانه‌های تولید خودرو و نورد و ذوب فلزات.

۷-۲- پروژه‌های بزرگ غیرصنعتی

پروژه‌های غیرصنعتی که مبلغ سالانه پیمان آن‌ها ۷۵ میلیارد ریال و بالاتر باشد، مانند سدهای بزرگ آزادراه‌ها، بزرگراه‌ها، پل‌های بزرگ منحصربه‌فرد، تونل، مراکز اصلی مخابرات، ترمینال فرودگاه‌های بین‌المللی، موزه‌ها، استادیوم‌های سرپوشیده و بزرگ، ساختمان‌های بلندمرتبه، فضا‌ها و مکان‌های مذهبی ویژه، اسکله و موج‌شکن و سازه‌های آبی و دریایی پیچیده و مشکل، تصفیه‌خانه‌های آب و فاضلاب و خطوط انتقال آب و فاضلاب.

۷-۳- پروژه‌های متوسط صنعتی

پروژه‌های صنعتی که مبلغ سالانه پیمان آن‌ها از ۱۰ میلیارد تا ۱۰۰ میلیارد ریال باشد، مانند کارخانه‌ها و واحدهای صنعتی، از قبیل نساجی، تولید لوازم خانگی، داروسازی، تولید رنگ، موادغذایی، قطعات خودرو، پمپ‌خانه‌ها در طرح‌های انتقال مواد سوختی، پست‌های اصلی خطوط سراسری انتقال نیرو و انرژی.

۷-۴- پروژه‌های متوسط غیرصنعتی

پروژه‌های غیرصنعتی که مبلغ سالانه پیمان آن‌ها از ۱۰ میلیارد ریال تا ۷۵ میلیارد ریال باشد، مانند ساختمان‌های آموزش‌عالی، مجتمع‌های فنی و حرفه‌ای ساختمان‌های اداری مراکز فرعی مخابرات سازه‌های آبی متعارف، سالن‌های اجتماعات و کنفرانس ایستگاه‌ها و ترمینال‌های شهری و بین شهری کشتارگاه سردخانه مجتمع‌های فرهنگی شهری مراکز درمانی و…..

 

۷-۵- پروژه‌های کوچک

پروژه‌هایی که مبلغ سالانه پیمان آن‌ها کمتر از ۱۰ میلیارد ریال است.

 

۸- الحاقيه‌ها

در موارد متعدد، با وجود تأمین پوشش‌های بیمه‌ای بر حسب نوع کار، تعیین موارد تکمیلی برای روشن بودن چهارچوب تعهدهای بیمه‌گر، از طریق صدور الحاقیه برای جبران خسارت، ضروری است. ضمن اینکه تنظیم و مبادله الحاقيه، لزوماً به مفهوم بسط پوشش بیمه‌ای نیست.

این موارد، معمولاً به صورت‌هایی به شرح زیر تحت عنوان الحاقیه تنظیم و مبادله می‌گردد.

۸-۱- پوشش

مواردی که ضمن رعایت شرایط، استثنا‌ها و مقررات درج شده در بیمه‌نامه و پیوست‌های آن، به صورت بیمه‌های تکمیلی تحت پوشش هستند. اگر این موارد الزام بیشتری از نظر جبران خسارت‌ها برای بیمه‌گر ایجاد کند، مستلزم حق بیمه اضافی خواهد شد.

۸-۲- شرایط

مواردی که ضمن رعایت شرایط استثنا‌ها و مقررات درج شده در بیمه‌نامه و پیوست‌های آن بیمه‌گر نسبت به جبران زبان‌های وارده به بیمه‌گزار، تعهدی نخواهد داشت، یا متعهد بودن بیمه‌گر برای جبران خسارت‌ها، موکول به رعایت شرایطی است که در الحاقیه درج می‌شود و به‌طور عمده فاقد پرداخت حق بیمه است.

۸-۳- استثنا

مواردی که ضمن رعایت شرایط، استثنا‌ها و مقررات درج شده در بیمه‌نامه و پیوست‌های آن، بیمه‌گر متعهد به جبران خسارت‌ها نیست. این موارد به‌طور مستقیم یا غیر مستقیم استثنا شده و شامل خسارت‌هایی می‌شود که اساساً در تعهد بیمه‌گر نیست.

۸-۴– تضمین (گارانتی)

مواردی که جبران خسارت توسط بیمه‌گر، صرفاً در انطباق با شرطی است که به صورت موضوعی یا کمی‌در الحاقیه درج می‌شود.