عقب‌نشینی عربستان در مقابل ایران و عراق

سفر «الجبیر» به بغداد

عقب‌نشینی عربستان در مقابل ایران و عراق

مقامات رژیم سعودی که تا چندی پیش به فکر ایجاد درگیری‌های فرقه‌گرایانه در عراق بودند، روز گذشته وزیر امور خارجه خود را به بغداد فرستادند.

به گزارش مهر، خبرگزاری «اسپوتنیک» روسیه در گزارشی در خصوص سفر عادل‌الجبیر وزیر خارجه سعودی به بغداد نوشت: آنهایی که پیگیر ماجراهای منطقه هستند می‌دانند که ارتش عراق و نیروهای مردمی آن این روز‌‌ها در حال ستیز با گروه‌هایی هستند که عربستان‌سعودی و هم‌پیمانانش برای تضعیف و سرنگونی دولت عراق حمایت می‌کردند و می‌کنند. وقتی وزیر امور خارجه عربستان از یکپارچگی و ثبات در عراق صحبت می‌کند کارشناسان پوزخند می‌زنند، مگر همین کشور نبود که چندی پیش به دنبال تجزیه و فدرالی کردن و بی‌ثباتی عراق بود؟

از بدو تأسیس اولین نسل پادشاهی سعودی با همکاری «محمدبن‌عبدالوهاب» (حدود ۲۰۰ سال پیش) عراق مقصد حمله آنها بود و چندین نوبت به شهرهای مذهبی عراق مخصوصاً کربلا شبیخون زدند و امنیت عراق و عراقی‌‌ها را بر هم زدند. پس از فروپاشی دولت عثمانی، عراق با توجه به شرایط جمعیتی و امکانات علمی و فنی و مالی جزو کشورهای قدرتمند عرب به حساب می‌آمد و به این دلیل سعودی‌‌ها همیشه واهمه درگیری با آن را داشتند، سعودی‌‌ها در ظاهر وانمود می‌کردند که تمایل به روابط حسنه با این کشور دارند، ولی عملاً هیچ وقت روابط حسنه با عراق نداشتند.

پس از انقلاب اسلامی در ایران چون سعودی‌‌ها از امیال باطنی صدام با خبر بودند وی را تشویق کردند به ایران حمله کند و رهبر بلامنازع اعراب شود. صدام هم بدون در نظر گرفتن قد و قواره خود از تعریف و تمجید غره شد و به ایران لشکرکشی کرد. او باور داشت طی دو هفته یا حداکثر دو ماه به هدف خود خواهد رسید و این پیروزی زود هنگام وی را به رهبر بلامنازع اعراب تبدیل خواهد کرد، اعرابی که پس از درگذشت «جمال عبد‌الناصر» برای جانشینی وی سخت با یکدیگر در حال منازعه بودند و هستند.

سعودی‌‌ها امیدوار بودند جنگ عراق با ایران منجر به تضعیف دو قدرت رقیب آنها در منطقه شود و پس از ۸ سال جنگ باور داشتند نیروهای مسلح عراق فرسوده شده است. پس از پایان جنگ عراق و ایران اختلافات عرب‌های حوزه خلیج‌فارس به سرکردگی عربستان سعودی با عراق مجدداً ظهور کرد و با توجه به این‌که سعودی‌‌ها امیدوار بودند جنگ عراق با ایران منجر به فرسوده شدن ارتش این کشور شده باشد دیگر نظرات خود علیه عراق را بی‌پروا مطرح می‌کردند. در این بین آمریکایی‌‌ها هم تلاش داشتند از آب گل‌آلود ماهی بگیرند و دو طرف را علیه یکدیگر تحریک می‌کردند؛ امری که در نهایت منجر به حمله عراق به کویت و در نهایت اشغال عراق انجامید.

علی‌رغم سقوط صدام اما سعودی‌‌ها هیچ وقت از خصومت خود علیه ملت عراق دست نکشیدند و به این دلیل اختلافات میان عربستان سعودی و عراق ادامه یافت تا ثابت کند سعودی‌‌ها با رژیم عراق مشکل نداشتند بلکه با خود عراقی‌‌ها مشکل داشتند. سعودی‌‌ها متصور بودند پس از سرنگونی صدام بر عراق چیره خواهند شد اما در کمال ناباوری هم‌پیمانان ایران بر قدرت در عراق مسلط شدند. اشتباه سعودی‌‌ها مشابه همه محاسبات دیگرشان در این بود که حاضر نبودند بپذیرند اکثریت جمعیت عراق را شیعیان تشکیل می‌دهند و بدیهی است هرگونه انتخاباتی برگزار شود این افراد خواهند توانست حکومت دست نشانده اقلیت را کنار بزنند.

سعودی‌‌ها پس از سرنگونی صدام‌حسین بیش از پیش نسبت به قدرت گرفتن مجدد عراق واهمه داشتند؛ چون این بار یک عراق با رهبری شیعی و همسو با ایران می‌توانست خطری جدی‌تر برای آنها ایجاد کند و به این دلیل تلاش کردند از همان ابتدا روی ایجاد تفرقه میان ملت عراق سرمایه‌گذاری کنند. نه فقط به اختلافات میان شیعیان و سنی‌‌ها و کرد‌‌ها دامن زدند، بلکه حتی تلاش کردند درون خود اقوام و مذاهب نیز تفرقه ایجاد کنند به گونه‌ای که در موارد زیادی شاهد بودیم شیعیان به جان هم افتادند – سنی‌‌ها با هم درگیر شدند و کرد‌‌ها هم رو در روی هم قرار گرفتند.

با توجه به این شرایط بدیهی بود که دولت‌های عراق نسبت به فعالیت و عملکرد سعودی‌‌ها در کشورشان حساس باشند ودرنهایت ملاحظه کردیم که دخالت‌های سفیر عربستان‌سعودی در بغداد منجر به آن شد که عراق این سفیر را طرد کند و روابط دو کشور بیش از پیش تیره شود. اگر حمایت ایران از دولت و مردم عراق نبود شاید بتوان گفت تلاش‌های عربستان‌سعودی در عراق چند سال پیش به نتیجه رسیده بود و امروز وزیر امور خارجه عربستان به جای ملاقات با «حیدرالعبادی» با «ابوبکرالبغدادی» باید ملاقات می‌کرد.

 

حال که شرایط برگشته و ارتش و نیروهای مردمی عراق در حال نابودی آخرین پایگاه‌های تروریست‌‌ها در این کشور هستند عربستان‌سعودی به تکاپو افتاده تا جبران گذشته را کند تا شاید بتواند از خشم مردمان عراق در امان باشد. همین که عربستان سعودی به ناکامی‌های خود اذعان داشته خود یک پیروزی بزرگ برای مردم و حکومت عراق و بالطبع حامی بزرگ آنها ایران به حساب می‌آید.