انتقال پایتخت نیازمند ۱۲۰۰ هزار میلیارد تومان منابع مالی

معاون اسبق شهرسازی و معماری وزارت راه‌وشهرسازی، از هزینه حدود ۱۲۰۰ هزار میلیارد تومانی انتقال پایتخت خبر داد و گفت: یکی از پیش‌نیازهای انتقال پایتخت، توسعه اقتصادی و زیرساخت‌هاست. به گزارش مناقصه‌مزایده، سیدرضا هاشمی؛ در نشست بازخوانی مطالعات امکان‌سنجی جابه‌جایی پایتخت، با بیان اینکه این روز‌ها برای چندمین بار موضوع انتقال پایتخت از طرف دولت مطرح شده است، یادآور شد: قبلاً در سال‌های ۱۳۶۸، ۱۳۸۳ و ۱۳۸۸ مطالعه جامع و مفصل یکی تحت عنوان امکان‌سنجی انتقال مرکز سیاسی و اداری کشور مشخصاً درباره انتقال پایتخت و دو مطالعه دیگر تحت عناوین مجموعه شهری تهران«و» تعادل‌بخشی تهران انجام شد. وی ادامه داد: فرضیه هر دو مطالعه برداشتن فشار از روی تهران اولی از طریق توزیع جمعیت و فعالیت در سطح کل منطقه شهری تهران و دومی از طریق انتقال بخشی از نقش‌ها و عملکردهای متمرکز در پایتخت به استان‌ها و شهرهای دیگر بود. وی افزود: هر دو در عین حال پاسخ‌های غیرمستقیمی به مسئله انتقال پایتخت هم بودند. اظهارنظر‌ها و مطالعات مختصری هم در سال‌های ۱۳۸۸ و ۱۳۹۲ تحت عناوین تحلیل موضوع انتقال پایتخت مطالعات انتقال پایتخت اظهارنظر درباره طرح انتقال پایتخت به ترتیب توسط مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران مرکز مطالعات استراتژیک و مرکز پژوهش‌های مجلس انجام شد. معاون اسبق شهرسازی و معماری وزارت راه‌وشهرسازی، اضافه کرد: آخرین مطالعه که ضمن استفاده از همه مطالعات در همان آغاز به کار دولت آقای روحانی حسب نظر وی اواخر سال ۱۳۹۲ شروع و در اواخر سال ۱۳۹۳ اولین ویرایش آن آماده شد. هاشمی؛ یادآور شد: سال ۱۳۹۴ مجلس با تصویب قانون امکان‌سنجی انتقال مرکز سیاسی و اداری کشور و سامان‌دهی و تمرکز زدایی از تهران وزارت راه‌وشهرسازی را موظف به انجام آن کرد مطالعات در همین جا یعنی مرکز تحقیقات ساختمان راه‌وشهرسازی انجام و مطالعات در قالب دو گزارش آماده شد. وی خاطرنشان کرد: یکی مربوط به انتقال پایتخت تحت عنوان تهران و مسئله «پایتختی و دیگری مربوط به ساماندهی و تمرکززدایی از تهران تحت عنوان طرح سامان‌دهی منطقه شهری تهران-کرج». برای بررسی و تصویب این طرح‌ها شورایی متشکل از وزرا و مقامات مختلف کشور پیش‌بینی شده بود. به گفته وی، هر دو طرح بعد از جلسات مقدماتی متعدد در وزارت راه‌وشهرسازی در شورای مزبور مطرح شدند. در مورد ایده انتقال پایتخت تقریباً هیچ نظر موافقی وجود نداشت هر چند شخص رئیس‌جمهور وقت مصر به این کار بود. وی تأکید کرد: مشکل طرح منطقه شهری تهران-کرج مدیریت آن بود که طبق بررسی‌های انجام شده منوط به توسعه اقتصادی می‌شود. یکی از برنامه‌ها توسعه اقتصادی به هشت درصد است که به‌عنوان یک آرزو هنوز محقق نشده است. ضمن اینکه برای انتقال پایتخت بایستی تمام زیرساخت‌‌ها به حد قابل قبولی برای توسعه جدید برسد. مشاور سابق وزیر راه‌وشهرسازی، اظهار کرد: از سوی دیگر دفتر تقسیمات کشوری همچنان سخت علاقه‌مند به حفظ کوچک‌‌ترین تقسیمات سیاسی در شهرهایی است که سال‌هاست آن تقسیمات را در نوردیده‌اند. این دفتر حاضر نیست با ادغام شهرستان‌های داخل مناطق کلانشهری راه را برای یک تقسیم کار جدید بین یک مدیریت سیاسی و یک مدیریت خدماتی در داخل یک قلمرو مشترک باز کند. به همین دلیل وزارت کشور و شهرداری تهران هیچ علاقه‌ای به این طرح نشان ندادند و شهرداری تهران معتقد بود پیشنهادهای مربوط به سامان‌دهی و تمرکززدایی مورد نظر قانون باید فقط در داخل محدوده شهر تهران باشد. وی گفت: اگر سیر تاریخی ۲۵ ساله مطالعات انتقال پایتخت از سال ۶۷ تا ۹۲ مورد بررسی قرار گیرد، بعید است که یک پیوستگی و تداوم و تکاملی را در این مطالعات یک ربع قرنی پیدا شود. یک دلیل شاید این است که سطح بندی مسائل و تصمیمات و صلاحیت نهادهای تصمیم‌گیرنده در هر سطح مراعات نمی‌شود. چرا وقتی مجلس درخصوص امکان‌سنجی انتقال پایتخت و ساماندهی و تمرکز زدایی از تهران قانون تصویب می‌کند و اجرای آن را از دولت مطالبه می‌کند سراغی از نتایج کار به این مهمی نمی‌گیرد؟ الان ۹ سال از تصویب قانون و هفت سال از اتمام مطالعات و بررسی اولیه آن گذشته است. وی تأکید کرد: انتقال مرکز سیاسی با فرض داشتن توجیه کافی یک رویداد تاریخی در تحولات تمدنی یک کشور است و به نظر می‌رسد سطح تصمیم‌گیری درباره آن بالاتر از سطح تصمیم‌گیری درباره قوانین عادی است. مشاور سابق وزیر راه‌وشهرسازی، اضافه کرد: از جمهوری اسلامی هم انتظار می‌رود که مؤسس مرحله جدیدی از تمدن ایران شود و پایتختی در خور تأسیس این مرحله برای خود ایجاد کند. اما در همه مطالعاتی که در طی این ۲۵ سال انجام شد چنین انتظاری از پایتخت جدید مطرح نشد. دلایل اظهار شده تاکنون برای انتقال پایتخت با نگرانی از کنترل امنیت بوده یا اشباع و لبریز ظرفیت‌های طبیعی و زیر ساختی برای نگهداری جمعیت بیش از حد علاوه بر این ایده انتقال پایتخت هر دلیلی که داشته باشد چه عقلانی و فنی و چه نمادین چه توجیه کافی داشته باشد چه نداشته باشد، زمانی تحقق‌پذیر خواهد بود که در مسیر تکمیل زیرساخت‌های توسعه کشور به‌عنوان پروژه‌ای برای ورود به مرحله جدید و بالاتری از توسعه عمل کند. مشاور سابق وزیر راه‌وشهرسازی، در ادامه با بیان اینکه عملکرد مهندسی در شهرسازی و معماری نه‌تنها اضافه نشده، بلکه تحلیل رفته است، گفت: به‌عنوان مثال حدود ۲٫۵ میلیون مسکن مهر در کشور ساخته شد که می‌توانستیم ۴۰ شهرک مانند اکباتان را بسازیم. هاشمی؛ با اشاره به اینکه انتقال پایتخت اندونزی به‌عنوان هشتمین اقتصاد دنیا که قرار است سال ۲۰۴۵ میلادی تکمیل شود حدود ۳۵ میلیارد دلار برآورد شده است، افزود: انتقال پایتخت در کشورمان به شرط توجیه آن برای احداث یک شهر با جمعیت ۴۰۰ هزار نفری به‌ازای هر ۴۰ نفر یک هکتار، ۱۰ هزار هکتار با هزینه آماده‌سازی هر مترمربع ۱۰ میلیون تومان و با احتساب سه میلیون مترمربع ساختمان دولتی برای ۱۰۰ هزار کارمند (برای هر مترمربع هزینه ۶۰ میلیون تومان) حدود ۱۱۸۰ هزار میلیارد تومان با دلار ۷۰ هزار تومانی منابع مالی نیاز است.