واگذاری خودروسازان به قطعه‌سازان در برهه زمانی فعلی عملی عقلانی خواهد بود؟

گروه خودرو- با در نظر گرفتن این موضوع که کم‌کم دوره مدیریت خودروسازی‌های داخل توسط دولت روبه پایان است و قرار است سهام این دو غول خودروسازی کشور به دست خصوصی‌ها بیفتد که اگر خریداران سهام آن‌ها، از تجربه کافی و اهلیت برخوردار نباشند، می‌تواند بیشتر از قبل عامل تهدید این صنعت شود. از سویی […]

گروه خودرو- با در نظر گرفتن این موضوع که کم‌کم دوره مدیریت خودروسازی‌های داخل توسط دولت روبه پایان است و قرار است سهام این دو غول خودروسازی کشور به دست خصوصی‌ها بیفتد که اگر خریداران سهام آن‌ها، از تجربه کافی و اهلیت برخوردار نباشند، می‌تواند بیشتر از قبل عامل تهدید این صنعت شود. از سویی دیگر برخی شرکت‌های قطعه‌سازی برای خرید سهام خودروسازان دندان تیز کرده‌اند که طی یک دهه اخیر سابقه خوبی را از خود به جا نگذاشته‌اند و همین باعث شده میان کارشناسان این حوزه اختلاف‌نظراتی را ایجاد کند. به گزارش مناقصه‌مزایده، در همین خصوص، امیرحسن کاکایی؛ کارشناس صنعت خودرو، وضعیت صنعت خودروی ایران را بحرانی دانست و معتقد است که سیستم دولتی نمی‌تواند این صنعت را نجات دهد. وی با اشاره به رشد تدریجی بخش‌خصوصی، تأکید کرد که شرکت کروز بهترین و شایسته‌‌ترین گزینه برای مدیریت ایران‌خودرو است. او تصریح کرد: اقتصاد دولتی نیازمند تغییرات جدی است و تجربه جهانی نشان داده که واگذاری به بخش‌خصوصی، راه‌حل مناسبی است. به گفته او، مسیر جدیدی که برای صنعت خودرو انتخاب شده، در صورت همراهی دولت با بخش‌خصوصی، می‌تواند موفقیت‌آمیز باشد. وی از وابستگی روزافزون این صنعت به شرکت‌های چینی ابراز نگرانی کرد. او گفت: تجربه تلخی را پشت سر می‌گذاریم و در حال ورود به جهانی جدید هستیم. روش‌های پیشین دیگر جوابگو نیستند و موفقیت مسیر جدید، به حمایت دولت از بخش‌خصوصی بستگی دارد. در صورتی که دولت چوب لای چرخ بخش‌خصوصی نگذارد، این مسیر می‌تواند به نتیجه برسد. کاکایی؛ با تأکید بر ضعف‌های تاریخی اقتصاد دولتی ایران، بیان کرد: بخش‌خصوصی طی سال‌‌ها رشد کرده اما هنوز به بلوغ کامل نرسیده است. او با اشاره به شرکت کروز، گفت: نمی‌توانیم با قطعیت بگوییم که کروز بهترین است، اما در شرایط کنونی گزینه بهتری وجود ندارد. شرکت کروز به نوعی صاحب ایران‌خودرو است و از نظر شایستگی و قوانین، نزدیک‌‌ترین گزینه برای مدیریت این خودروسازی محسوب می‌شود. این کارشناس، تغییر در ساختار اقتصادی و شکستن چرخه باطل دولتی بودن اقتصاد را ضروری دانست و اظهار داشت: تجربه جهانی نشان داده است، واگذاری صنایع به بخش‌خصوصی، راهکاری اثبات‌شده برای موفقیت است. کاکایی؛ همچنین تأکید کرد که واگذاری ایران‌خودرو، تصمیم دولت نیست، بلکه طبق قوانین باید به کروز یا شرکتی مشابه واگذار شود. او افزود: «کروز نه‌تنها شایسته‌‌ترین گزینه برای مدیریت ایران‌خودرو است، بلکه از نظر قانونی هم از سرراست‌‌ترین گزینه‌ها به شمار می‌رود.» وی ابراز امیدواری کرد که دولت با نگاه مثبت و حمایت از بخش‌خصوصی، مسیر جدید صنعت خودرو را به موفقیت برساند. همچنین علی‌اکبر رنجبرزاده؛ عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس، در مورد واگذاری صنعت خودرو به ویژه گروه صنعتی ایران‌خودرو به بخش‌خصوصی گفت: معتقدم در بحث واگذاری‌ها به بخش‌خصوصی هر واحد صنعتی که خصوصی- دولتی اداره می‌شود، از موفقیت بسیار پایینی برخوردار است. این مسئله نیز فقط منوط به گروه صنعتی ایران‌خودرو نمی‌شود، بلکه در تمام حوزه‌ها این مورد وجود دارد. از همین‌رو براساس شرایط فعلی کشور باید تلاش شود تا جایی که مقدور است، «بخش‌خصوصی» را فعال کنیم. البته بخش‌خصوصی مذکور باید اهلیت و ظرفیت لازم را داشته باشد. در صورتی چنین اقدامی قابل اجراست که دولت کارگروه‌هایی تشکیل دهد تا توانمندی‌‌ها و اهلیت‌ها را شناسایی و براساس آن تصمیمات لازم را اتخاذ کند. وی ادامه داد: در صنعت خودروی کشور ظرفیت‌هایی وجود داشته که روبه رشد بوده، ولی این رشد در خودروسازی بسیار کٌند و در برخی موارد ناکارآمد است. متأسفانه خودروسازان داخلی تاکنون نتوانستند انتظارات مردم و مسئولین را برآورد کنند، براین اساس معتقدم که باید اقداماتی در جهت واگذاری این صنعت انجام گیرد. در این راستا، دو مدل واگذاری وجود دارد که باید بررسی شود. نخست اینکه، دولت در «گروه صنعتی ایران‌خودرو» پنج‌درصد سهام دارد، با فروش و واگذاری کامل این سهام به گروه‌های دارای اهلیت، اجازه فعالیت به بخش‌خصوصی را دهد. دوم اینکه، اگر سهامداری در «گروه صنعتی ایران‌خودرو» ۳۰ درصد سهام را در اختیار دارد، دولت نباید توقع ارجحیت سهم پنج درصدی خود به سهم ۳۰ درصدی بخش‌خصوصی را داشته باشد. لذا باید اجازه تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری به بخش‌خصوصی واگذار شود. رنجبرزاده؛ ادامه داد: قانون تجارت درخصوص اداره شرکت‌ها چه مقررات و قوانینی دارد، باید همان اجرا شود. اگر فرد یا گروهی بیشتر از ۲۵ یا ۳۰ درصد سهام را در اختیار دارند، نباید صندلی مدیریت را داشته باشند؟ حال باید دید چه کسانی مانع از اجرای این اقدام می‌شوند؟ برخی معتقدند که در زمینه واگذاری تعارض منافع پیش می‌آید، اما شخصاً چنین اعتقادی ندارم؛ اگر یک قطعه‌ساز توانایی ایجاد اشتغال و مدیریت ۲۴ هزار نیروی کار متخصص را داشته، کارآمدی را ثابت و توانایی اداره یک خودروساز را نیز دارد. عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس درخصوص مدیریت ایران‌خودرو توسط کروز، بیان داشت: اگر یک واحد قطعه‌سازی توانسته خود را ثابت و توانمندی تولید را به نمایش بگذارد، در صورتی که کارشناسان دولت ارزیابی در مورد این فرد یا مجموعه انجام و آن را تأیید کردند؛ می‌تواند به‌عنوان یک گزینه مناسب برای واگذاری مطرح باشد. به‌طور کلی در کشور اگر مجموعه‌ای بزرگتر و بهتر از «کروز» وجود دارد، معرفی و ارزیابی تا مدیریت به آن واحد واگذار شود. اما در شرایطی که چنین واحد صنعتی یا گروهی وجود ندارد، مدیریت کروز در گروه صنعتی ایران‌خودرو چه تعارض منافعی ایجاد می‌کند؟ وی ادامه داد: افراد مستعد، توانمند و متخصص در دانشگاه‌های برتر کشور وجود دارد که با چنین ظرفیتی نباید از قافله کیفی‌سازی عقب باشیم. صنعت خودرو کشور باید بتواند بازارهای هدف منطقه را تصاحب و برنامه صادرات را دنبال کند؛ نه اینکه نمایندگان مجلس شورای اسلامی نسبت به واردات خودرو تلاش و برای آن سه تا چهار میلیارد دلار ارز نیز تعیین کنند. چنین وضعیتی ناشی از ناکارآمدی صنعت خودرو کشور است. باید خودروسازان داخلی را کارآمد کنیم؛ معتقدم یکی از بهترین و کوتاه‌‌‌ترین راه‌ها برای بهبود وضعیت خودروسازی کشور، واگذاری با شیوه صحیح به بخش‌خصوصی است. در این واگذاری توانمندی بخش‌خصوصی برای مدیریت خودروسازان آزموده می‌شود، اگر موفق شوند و بتوانند نیاز دو میلیون دستگاهی خودرو را با کاهش قیمت‌ها تأمین کنند، باید از آن حمایت نیز شود. افرادی که آمادگی هدایت و نجات صنعت خودرو کشور را دارند نباید به حاشیه راند. عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس، درخصوص موافقت درخصوص واگذاری گروه صنعتی ایران‌خودرو به کروز نیز، گفت: شرکت صنایع تولیدی کروز همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردم حدود ۲۴ هزار نفر نیروی کار داشته و یکی از قطعه‌سازان مشهور است. این قطعه‌ساز به‌طور مستقیم مدیریت گروه صنعتی ایران‌خودرو را عهده‌دار نخواهد شد، بلکه افراد و مدیرانی که کروز را به این جایگاه رساندند، می‌توانند ایران‌خودرو را نیز نجات دهند. با چنین رویکردی می‌تواند انتظار پیشرفت و ترقی خودروسازی را داشت، البته مجدد تأکید کنم که در واگذاری ایران‌خودرو به این افراد تعارضی وجود ندارد. هر گروه بخش‌خصوصی دیگر یا کروز خودروسازان بزرگ را تحویل بگیرد، رقابت میان قطعه‌سازان جهت ارتقای کیفیت ایجاد می‌شود؛ خودرو به‌تنهایی که رشد کیفیت نخواهد داشت، بلکه قطعه‌سازان باید برنامه‌های کیفی را دنبال کنند. در صورتی که روابط بین‌المللی بهبود یابد، بازار خودرو کشور به‌عنوان هدف اصلی سایر کشور‌ها جهت واردات شناخته می‌شود. بنابراین ارز فراوانی از کشور به دلیل عدم عرضه خودرو داخلی با کیفیت خارج می‌شود. لذا تا زمانی که به مرحله بهبود روابط برسیم باید بخش‌خصوصی در کنار متخصصین سکان هدایت خودروسازان داخلی را برای عرضه محصول با کیفیت در اختیار بگیرند.