تولید صنعتی باتری لیتیومی تا ۳ سال آینده

    زیر: صرفه‌جویی ارزی حداقل ۲۵۰ میلیون دلار در هر سال مجری طرح کلان ملی باتری‌های لیتیومی از آخرین وضعیت این طرح خبر داد و گفت: امیدواریم این نوع باتری‌ها تا ۳ سال دیگر به مرحله تولید صنعتی برسند. به گزارش مهر، با توجه این‌که موضوع طرح‌های کلان تقریباً دو سالی است به سوژه‌ای […]

 

 

زیر: صرفه‌جویی ارزی حداقل ۲۵۰ میلیون دلار در هر سال

مجری طرح کلان ملی باتری‌های لیتیومی از آخرین وضعیت این طرح خبر داد و گفت: امیدواریم این نوع باتری‌ها تا ۳ سال دیگر به مرحله تولید صنعتی برسند.

به گزارش مهر، با توجه این‌که موضوع طرح‌های کلان تقریباً دو سالی است به سوژه‌ای تبدیل شده که اجرایی شدن یا نشدن آن چند ارگان را درگیر کرده است. در این میان تنها مجریان طرح هستند که می‌توانند قضاوتی عادلانه از روند اجرایی طرح بدهند.

بر همین اساس، گفت‌و‌گویی با مهران جوانبخت، مجری طرح کلان ملی «کسب دانش فنی، بومی‌سازی و تولید صنعتی باتری‌های لیتیومی در کشور» و رییس پژوهشگاه انرژی‌های نو دانشگاه امیرکبیر داشتیم که مشروح این گفت‌و‌گو در زیر آمده است.

میزان پیشرفت این طرح کلان ملی از زمان تصویب تا کنون چگونه است؟

طرح‌های کلان ملی به لحاظ ابعاد و دستاوردهایی که از آن‌ها انتظار می‌رود دارای پیچیدگی‌ها و مشکلاتی در اجرا هستند که از آن جمله می‌توان به اعتبارات ناچیز دولتی، کند بودن بخش‌های دولتی، ریسک بالای سرمایه‌گذاری در این طرح‌ها، سطح بالای فن‌آوری و نبود مدل مشخصی برای توسعه فن‌آوری با مشارکت بهره‌برداران مختلف در این طرح‌ها اشاره کرد.

امروزه از نظر علمی دستاوردهای بسیار خوبی در کشور در مقایسه با سایر کشور‌ها به دست آمده است ولی از نظر سطح فن‌آوری فاصله با کشورهای پیشرو بیش‌تر است. در کشورهای توسعه یافته چندین دهه بر روی توسعه یک فن‌آوری سرمایه گزاری می‌کنند تا محصولات آن فن‌آوری به بازار برسد ولی در کشور ما حوصله مدیران اجرایی در حوزه‌های پژوهشی پایین است.

طرح کلان باتری‌های لیتیومی در راستای توسعه فن‌آوری و به‌کارگیری باتری‌های لیتیومی در شبکه‌های برق (باتری‌های با توان چند مگاوات)، نیروگاه‌ها، انرژی پراکنده و خودروهای برقی و هیبریدی، صنایع مخابراتی و دفاعی در شورای عالی علوم، تحقیقات و فن‌آوری به تصویب رسیده است.

امروزه سرمایه‌گذاری‌های بزرگی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه در این زمینه صورت گرفته است به نحوی که اکثر کشور‌ها برای سال ۲۰۲۰ میلادی قیمت $/KWh ۲۰۰-۱۲۵ را هدفگذاری کرده‌اند. برخی از این کشور‌ها سالیانه بیش از ۲ میلیارد دلار در زمینه ارتقای فن‌آوری و تولید باتری‌های لیتیومی سرمایه‌گذاری می‌کنند.

توجه به این نکته مهم است که کشور باید در برنامه‌ای جامع و منسجم و باتوجه به ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های خود در بازار‌های بین‌المللی مزیت‌های نسبی در زمینه تولید ایجاد کند تا امکان تولید رقابتی فراهم شود.

درهر حال اگر تخصیص اعتبارات در طرح‌های کلان به صورت یک سرمایه‌گذاری برای آینده دیده شود تا صرفه‌جویی در هزینه‌های دولت، قطعاً وضعیت طرح‌های کلان بهتر خواهد شد.

شما چه راهکاری جهت رفع موانع اجرایی شدن این طرح کلان ملی دارید؟

برنامه‌های خوبی در کشور وجود دارد که در حد شعار باقی مانده‌اند. کافی است این برنامه‌ها اجرایی شوند.

امروزه سیاست‌های اقتصاد مقاومتی زیاد شنیده می‌شود ولی چقدر اجرایی شده‌اند؟

براساس بررسی‌های کمیسیون تخصصی انرژی شورای عالی علوم تحقیقات و فن‌آوری یکی از اولویت‌های حوزه انرژی در کشور براساس سیاست‌های اقتصاد مقاومتی ذخیره سازهای انرژی الکتریکی و باتری‌های پیشرفته لیتیومی است.

چرا دولت از این طرح کلان ملی حمایت جدی نمی‌کند و چرا نمایندگان مجلس قوانین لازم برای حمایت مالی و معنوی طرح‌های کلان ملی را مورد بررسی قرار نمی‌دهند؟

درهرحال در این طرح براساس سیاست‌های کمیته راهبری طرح کلان سعی شده تا از حداکثر ظرفیت‌های ملی و بین‌المللی در توسعه فن‌آوری و تولید باتری‌های لیتیومی استفاده شود. برای تأمین بخشی از اعتبارات مورد نیاز نیز مذاکراتی با برخی از صندوق‌های توسعه فن‌آوری و سرمایه گزاران بخش خصوصی شروع شده است. چندین جلسه با مراکز تحقیقاتی معتبر دنیا از جمله فرانهوفر آلمان نیز برگزار شده تا در زمینه‌های پژوهشی مورد توافق پروژه‌های مشترکی تعریف و اجرایی شود.

کادر علمی و اجرایی طرح هم مهم است. در این طرح یک بانک اطلاعاتی از همه پژوهشگران کشور در حوزه باتری‌های لیتیومی ایجاد شده است.

با توجه به این‌که این طرح پژوهشی کادر علمی قوی دارد، اگر پیش از اینها، این طرح کلان ملی اجرایی می‌شد چه اتفاقی می‌افتاد؟

بیش از ۱۰ سال است که موضوع تولید خودروهای برقی و هیبریدی در کشور مطرح است و پروژه‌هایی محدودی هم در کشور انجام شده است. مهم‌ترین فن‌آوری در این خودرو‌ها مربوط به پک باتری‌های لیتیومی است. در حدود ۵۰ درصد قیمت خودرو هم مربوط به همین پک باتری است. این باتری‌ها در حوزه ذخیره‌سازی انرژی‌های تجدیدپذیر نیز سال‌هاست در دنیا استفاده شده و بیش از ۲۰ سال عمر دارند. دستیابی به دستاوردهای این طرح باعث می‌شود توسعه کشور در حوزه فن‌آوری‌های پاک بیش‌تر و از واردات محصولات خارجی جلوگیری شود.

تاکنون چقدر از بودجه در اختیار طرح قرار گرفته است؟

تاکنون حدود یک درصد اعتبار طرح در اختیار دانشگاه قرار گرفته است.

با توجه به اختصاص همین میزان بودجه به این طرح، تاکنون چند درصد پیش رفته‌اید؟

پیشرفت فیزیکی این طرح کلان تا شهریور ۱۳۹۴ ۵/۱۶درصد بوده است. از جمله دستاوردهای این طرح کلان تاکنون «تدوین نقشه راه توسعه فن‌آوری ذخیره سازهای انرژی الکتریکی و باتری‌های لیتیومی در کشور»، «احداث یک واحد صنعتی- تحقیقاتی باتری‌های لیتیوم یون برای تولید سالیانه ۳ الی ۵ میلیون آمپر ساعت»، «احداث و تجهیز یک آزمایشگاه کنترل کیفی باتری‌های لیتیومی در بخش صنعت»، دستیابی به دانش فنی تولید ماده کاتدی LFP در مقیاس آزمایشگاهی» بوده است.

پیشرفت این طرح کلان ملی، مطابق با برنامه‌ریزی بوده است؟ چطور می‌شود عدم پیشرفت این طرح را جبران کرد یا اصلا راهی برای جبران وجود دارد؟

براساس برنامه زمان‌بندی طرح که سال ۱۳۹۲ تدوین شد اجرای طرح ۳ تا ۵ سال پیش‌بینی شد که با توجه به این‌که دو سال از تصویب این طرح می‌گذرد، از برنامه‌ریزی عقب هستیم.

تاکنون چه جایگزینی برای این طرح به‌کار گرفته شده است؟

باتری‌های پیشرفته لیتیومی در بسیاری از صنایع جایگزینی ندارند و عدم توسعه این باتری‌ها عقب ماندگی آن صنعت را به همراه دارد. در برخی از صنایع هم باتری‌های لیتیومی با باتری‌های سرب اسیدی که در کشور طول عمر حدود دو سال دارند جایگزین شده‌اند.

اولویت‌ها برای اجرای این طرح کلان ملی چیست؟

از نظر فنی، بومی‌سازی مواد کاتدی و الکترولیت مهم‌ترین اولویت طرح کلان ملی است. از طرفی تیم اجرایی به دنبال ایجاد همکاری‌های بین‌المللی در پیشبرد اهداف طرح می‌باشد.

آیا زیر ساخت‌های موجود می‌تواند این طرح را به مرحله اجرایی شدن برساند؟

بله ولی باید زیرساخت‌های موجود تکمیل و تقویت شود.

با اجرایی شدن این طرح چه میزان صرفه‌جویی ارزی خواهیم داشت؟

پیش‌بینی می‌شود که با توجه به نیاز واقعی کشور تا ۳ سال آینده، سالیانه ۱۰۰۰ مگاوات ساعت باتری لیتیومی در کشور نیاز است که البته اگر صنایع تجدیدپذیر و حمل و نقل برقی و هیبریدی در کشور گسترش نیابد، نیاز به این باتری‌ها هم کمتر خواهد شد؛ لذا تولید این باتری‌ها در کشور علاوه بر توسعه صنعت برق، تجدیدپذیر و خودرو برقی و هیبریدی موجب صرفه‌جویی حداقل ۲۵۰ میلیون دلار در سال در آینده‌ای نزدیک شود.

شما تخمین می‌زنید با این روال، تا چه زمانی این طرح کلان ملی به نتیجه برسد؟

 

انتظار داریم طی ۳ سال دیگر پروژه تکمیل شود و تولید صنعتی باتری‌های لیتیومی متناسب با نیاز واقعی در کشور آغاز شود.