احتمال بلعیده شدن کل بودجه دولت توسط صندوق‌های بازنشستگی

‌معاون اقتصادی وزیر کار برای ۱۰ سال آینده هشدار داد

احتمال بلعیده شدن کل بودجه دولت توسط صندوق‌های بازنشستگی

‌معاون اقتصادی وزیر کار در میزگرد صندوق‌های بازنشستگی در خبرگزاری فارس از وجود بحران در صندوق‌‌‌ها به دلیل کسری شدید منابع خبر داد و گفت: کمک دولت در شرایط حاضر روند افزایشی دارد و تا ۱۰ سال آینده کل بودجه دولت صرف صندوق‌‌‌ها می‌شود.

به گزارش فارس محمدصادق‌پورمیزگرد بررسی فرصت‌‌‌ها و چالش‌های صندوق‌های بازنشستگی کشور با هدف ارایه راهکارهای دقیق در این نهاد‌‌ها با حضور مسؤولان دولتی و بخش خصوصی در خبرگزاری فارس برگزار شد.

در واقع یکی از مهم‌ترین مراکز حساس و اثرگذار بر اقتصاد کشور علاوه بر دربرگیری گسترده آن، صندوق‌های بازنشستگی در کشور هستند که به موجب تعمیق لایه‌های رکود و احتمال افزایش دامنه نگرانی‌‌‌ها از آینده این صندوق‌ها، ضرورت آسیب‌شناسی و بنیادی این نهادهای بین نسلی را چند برابر می‌کند.

بنابراین نشستی در خبرگزاری فارس، با همین محور برگزار شد تا علاوه بر ارایه راهکارهای لازم برای برون رفت از شرایط فعلی، مشکلات فعلی و آینده این صندوق که از مسایل مختلف سیاسی یا اقتصادی نشأت گرفته مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد.

بحران در صندوق‌های بازنشستگی‌؛ اجماع دولت و مجلس

در ابتدای این نشست، حجت‌ا…میرزایی، معاون اقتصادی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در رابطه با وضعیت صندوق‌های بازنشستگی با بیان این‌که صندوق‌‌‌ها در شرایط فعلی به دلایل متعددی به یکی از بحران‌های اقتصاد کشور تبدیل شده‌اند، اظهار داشت: آنچه که در مورد صندوق‌‌‌ها مهم است، آثار چندوجهی اجتماعی، اقتصادی و سیاسی ساختار و کارکرد آنهاست؛ این اجماع در دولت و مجلس شکل گرفته که صندوق‌‌‌ها کانون‌های اصلی بحران‌ در آینده خواهند بود.

وی افزود: این موضوع مربوط به صندوق خاصی نیست و همه صندوق‌های بازنشستگی را در بر می‌گیرد، چراکه هر کدام با درجاتی از تفاوت، با چنین وضعیتی مواجه هستند.

معاون اقتصادی وزیر رفاه مسایل اصلی صندوق‌‌‌ها را فقدان پوشش فراگیر، فقدان کفایت، فقدان عدالت میان مشترکان و ناپایداری برشمرد و تأکید کرد در بین این چهار مسأله، مهم‌ترین مسأله صندوق‌های بازنشستگی فقدان پایداری یا همان کسری منابع هم با نگاه ایستا و هم پویا است و از نگاه مدیران صندوق‌‌‌ها امروز اداره امور نهاد‌‌ها به امری دشوار و غیرممکن پیچیده بدل شده است. به این معنا که اگر برخی صندوق‌‌‌ها برای پرداخت‌های جاری مشکلی ندارند اما برای تأمین منابع با دشواری‌های بسیاری مواجه هستند.

* ۲۰ درصد کل جمعیت فاقد پوشش‌های بیمه‌ای هستند

وی با بیان این‌که ۲۰ درصد از جمعیت کل کشور فاقد هرگونه پوشش بیمه‌ای هستند، افزود: کسانی که تحت پوشش هستند با دریافت این مستمری‌ها کفایتی در تأمین معیشتشان نمی‌بینند و در تأمین حداقل‌های معیشت با مشکلاتی مواجه هستند.

وی افزود: کسانی که تحت‌پوشش صندوق‌ هستند با گونه‌هایی از تبعیض و نابرابری از خدمات صندوق روبه‌رو هستند، این موضوع چه در بین صندوق‌‌‌ها و چه در درون صندوق‌‌‌ها رخ داده است که البته عامل ایجاد چنین وضعیتی صندوق‌‌‌ها نیستند، بلکه به صندوق‌‌‌ها تحمیل شده است.

میرزایی با بیان این‌که بازنشستگان در موقعیت‌های تقریباً مساوی که در یک برهه از زمان بازنشسته شده‌اند با نابرابری دریافت مستمری مواجه هستند، ‌گفت: این افراد عایدی یکسانی از صندوق‌های بازنشستگی ندارند و این موضوع در سایر صندوق‌‌‌ها نیز مصداق دارد.

معاون اقتصادی وزیر رفاه با اشاره به این‌که صندوق‌‌‌ها با عدم توازن بین منابع و مصارف مواجه هستند، گفت: صندوق‌‌‌ها با یک کسری بزرگ مالی مواجه هستند و بعضی از این صندوق‌‌‌ها برای انجام تعهدات جاری‌شان نیز با کسری منابع مواجه شده‌اند که از جمله آنان صندوق بازنشستگی کشوری، لشگری و صندوق فولاد هستند و برخی از صندوق‌‌‌ها نیز منابعی ندارند و تنها مصارف دارند مانند صندوق هما که البته اسم آن را نمی‌توان صندوق گذاشت.

سالانه کمک‌های دولتی به صندوق‌‌‌ها ۱۵ درصد رشد می‌کند

وی افزود: در قانون برای تأمین کسری منابع صندوق‌‌‌ها تعهداتی بر گردن دولت نهاده شده اما اندازه و ماهیت آن بسیار قابل تأمل است؛ به‌طور متوسط سالانه ۱۵ درصد کمک‌های دولتی به صندوق‌های بازنشستگی رشد کرده است و این رقم امسال به حدود ۴۰ هزار میلیارد تومان رسیده است؛ این رقم معادل یارانه نقدی پرداختی دولت به مردم است.

میرزایی گفت: دولت از سال ۸۹ به بعد بخش بزرگی از گفت‌وگو‌‌ها و دیدگاهایش را پیرامون اصلاح نظام‌های پرداخت نقدی یارانه‌ها صرف کرده است؛ این‌که آیا اساساً باید پرداخت شود و یا خیر و این‌که چه روشی و چه گروهی مشمول این یارانه نقدی هستند از جمله این سؤالات بود.

وی گفت: پرداخت یارانه نقدی بین ۷۰ میلیون شهروند ایرانی توزیع می‌شود و از حیث توزیع نوعی پرداخت عادلانه به حساب می‌آید اما کمکی که دولت به صندوق‌‌‌ها می‌کند، تقریباً بین ۶ میلیون مستمری‌بگیر توزیع می‌شود و این مسأله اصلی است که گروه خاصی از شهروندان از کمک‌های بزرگ دولتی بهره‌مند می‌شوند.

معاون اقتصادی وزیر رفاه در ادامه به تفاوت‌های پرداخت یارانه نقدی و کمک‌های دولتی به صندوق‌های بازنشستگی پرداخت و افزود: در خصوص پرداخت یارانه نقدی با توجه به الزام قانون حرکت می‌شود و امکان تغییر آن با اصلاح فرایندهای قانونی وجود دارد اما مستمری به عنوان یک مطالبه حقوقی و جدی غیرقابل تغییر درآمده است حتی آنقدر که مستمری برای یک بازنشسته به عنوان یک حق شناخته شده است برای ایجاد یک شغل برای بیکاران چنین حقی قائل نشده‌اند.

معاون اقتصادی وزیر رفاه با تأکید بر این‌که ۴۰ هزار میلیارد تومانی که از سوی دولت برای پرداخت هزینه‌های صندوق‌های بازنشستگی تأمین شده، مورد توجه قرار نگرفته است، ‌گفت: موضوع تأمین منابع صندوق‌های بازنشستگی از چند جهت مهم‌تر از پرداخت یارانه‌های نقدی به عموم مردم است چرا که یارانه نقدی در یک سقفی محدود شده و امکان افزایش آن وجود ندارد از طرفی امید داریم با اصلاح فرایند شناسایی و تکمیل بانک‌های اطلاعاتی این رقم نیز کاهش داشته باشد.

میرزایی تأکید کرد: کمک دولت به صندوق‌‌‌ها نه تنها سقف محدودی ندارد، بلکه به‌طور متوسط سالانه ۱۵ درصد افزایش پیدا می‌کند و پیش‌بینی‌‌‌ها حاکی از آن است که تا ۱۰ سال آینده تقریباً همه بودجه دولت مصروف کمک به صندوق‌های بازنشستگی شود.

 کمک دولت به صندوق‌‌‌ها نه تنها سقف محدودی ندارد، بلکه به‌طور متوسط سالانه ۱۵ درصد افزایش پیدا می‌کند و پیش‌بینی‌‌‌ها حاکی از آن است که تا ۱۰ سال آینده تقریباً همه بودجه دولت مصرف کمک به صندوق‌های بازنشستگی شود.

وی با بیان این‌که دولت به صندوق‌های بازنشستگی بدهی نیز دارد، گفت: قطعاً بدهی دولت به صندوق‌ کشوری و لشکری بیش از رقم حمایتی دولت نیست، امسال دولت رقمی حدود ۲۲ هزار میلیارد تومان از محل بودجه سالانه به صندوق بازنشستگی کشوری کمک کرده است و سال گذشته نیز این رقم در محدوده ۱۷ هزار میلیارد تومان بود.

۱۱ هزار میلیارد تومان از مطالبات تأمین اجتماعی پرداخت شد

میرزایی گفت: دولت یازدهم ۱۱ هزار میلیارد تومان از بدهی‌هایش را به سازمان تأمین اجتماعی با واگذاری بنگاه‌ها پرداخت کرده است و با اصلاح طرح کسب و کار رایتل حدود ۴ هزار میلیارد تومان با این صندوق کمک کرده است که مجموعاً به ۱۵ هزار میلیارد تومان می‌رسد ضمن آن‌که تمام کسری‌های موجود در صندوق‌های بازنشستگی را پذیرفته و در سال‌های گذشته پرداخت کرده و علاوه بر آن مبلغ مستمری را در هر ۳ سال با نرخی بالاتر از تورم افزایش داده است حتی با وجود آن‌که به عنوان مثال هنوز اکچوئری صندوق بازنشستگی فولاد تأیید نشده از سال ۹۵ به‌طور علی‌الحساب مستمری بازنشستگان این صندوق را پرداخت کرده است.

معاون اقتصادی وزیر رفاه با اشاره به مصوباتی که در گذشته به صندوق‌‌‌ها تحمیل شده و منابع آنها را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، گفت: بازنشستگی‌های پیش از موعد، همسان‌سازی و هم‌‌ترازی حقوق در کنار جهش‌های یک‌باره در حقوق و مستمری‌ها از جمله مصوباتی هستند که در گذشته منابع صندوق‌‌‌ها را با چالش مواجه کرده‌اند.

میرزایی با ابراز تأسف از این‌که صندوق‌‌‌ها به نوعی قربانی پوپولیسم در حوزه سیاست‌ شده‌اند گفت صندوق‌‌‌ها را به عنوان محملی برای خرید آراء در بازار سیاست در نظر می‌گرفتند.

کاهش فساد برابر افزایش رقابت‌پذیری و کارکرد صندوق‌های بازنشستگی است

وی راهکار دیگر برای خروج از چالش جدی صندوق‌‌‌ها را کمک به اصلاح و بهبود محیط سیاسی، اجتماعی و اقتصادی حوزه عملیاتی این نهاد‌‌ها اعلام کرد و گفت: به‌طور مثال به اندازه‌ای که فساد را کاهش داده و در ادامه به اندازه‌ای که اقتصاد رقابتی‌تر شده و شفافیت افزایش می‌یابد، صندوق‌‌‌ها نیز سود خواهند برد.

معاون اقتصادی وزیر رفاه تأکید کرد: به اندازه‌ای که فساد در اقتصاد افزایش پیدا می‌کند صندوق‌‌‌ها نیز دچار زیان می‌شوند و از این حیث شاید زیان صندوق‌‌‌ها نسبت به سایر سازمان‌ها و بنگاه‌های مالی و اقتصادی بیش‌تر باشد؛ بنابراین به همان اندازه‌ای که محیط نهادی را بهبود می‌بخشیم و کیفیت نهادی را ارتقا می‌دهیم، عملاً به پایداری صندوق‌‌‌ها کمک کرده‌ایم.

میرزایی کمک دیگر به صندوق‌‌‌ها را ایجاد محیطی ثابت و دارای پایداری در اقتصاد اعلام کرد و گفت: بخش مهمی از آسیب‌هایی که صندوق‌‌‌ها در بخش اقتصادی می‌بینند از بی‌ثباتی و نوسانات اقتصاد کلان است که به عنوان مثال نوسانات بازار پول و بازار سرمایه از جمله آنها بود؛ در این‌باره نرخ‌های سودی که در بازار بانکی تعیین شد، آسیب جدی به بنگاه‌های اقتصادی وارد کرد.

 

وی افزود: بخش عمده‌ای از هزینه‌های بنگاه‌های اقتصادی زیرمجموعه صندوق‌های بازنشستگی ناشی از هزینه‌های تأمین مالی است که با نرخ‌‌های سود ۳۰ درصدی باید بازپرداخت می‌شدند، بنابراین به هیچ‌وجه و با هیچ شرایطی این صندوق‌‌‌ها حتی با معجزه هم نمی‌توانند چنین حاشیه سودی را ایجاد کنند که امکان پرداخت هزینه‌های نظام بانکی باشد.