تعویض بخاری‌های فرسوده کلید حل ناترازی گاز

محمد قره‌داغلی – موضوع ناترازی گاز در ایران در فصول سرد سال، معضلی قابل‌توجه است. این در حالی است که بیش از ۷۰ درصد از گاز کشور در بخش خانگی مصرف می‌شود. یکی از دلایل اصلی مصرف بی‌رویه گاز در بخش خانگی، ناکارآمدی وسایل گرمایشی است. در فصول سرد بالغ بر ۲۵ میلیون بخاری در منازل ایران روشن می‌شوند که اکثراً قدیمی بوده و تقریباً ۲۰ تا ۳۰ درصد گاز را تبدیل به گرما می‌کنند و ۷۰ تا ۸۰ درصد اتلاف می‌کنند به همین جهت در برنامه هفتم تکلیف قانونی برای دولت تعیین شده تا بین چهار تا پنج میلیون بخاری‌های فرسوده را با بخاری هرمتیک عوض کند. اجرای کامل این طرح علاوه بر اینکه می‌تواند سالانه تا ۱۰ میلیارد مترمکعب از مصرف گاز را در فصول سرد کاهش دهد می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی در کاهش مصرف انرژی، بهبود شرایط زیست‌محیطی و ارتقای سطح رفاه عمومی داشته باشد. احمد آریایی‌نژاد؛ نماینده ملایر در مجلس، با اشاره به این موضوع که ناترازی گاز در کشور یک موضوع قابل مشاهده است و نمی‌توانیم آن را کتمان کنیم، تصریح کرد: ناترازی گاز برایمان مضرات زیادی دارد و لزوم رفع این مشکل بر کسی پوشیده نیست. نیاز است از طریق اقدامات کارشناسی شده که مطرح می‌شود، این موضوع را حل کنیم. وی تصریح کرد: به دلیل عدم توجه در ایجاد فرهنگ صحیح مصرف مشترکان حساسیتی نسبت به میزان مصرف ندارند و با پایین بودن قیمت بی‌رویه از گاز استفاده می‌کنند که این مسئله یکی از عوامل بروز ناترازی گاز در کشور می‌باشد. آریایی‌نژاد؛ گفت: استفاده از وسایل گازسوز بهینه و کم‌مصرف نیز بخشی از فرهنگ صحیح مصرف است. اگر می‌خواهیم استفاده درستی از گاز داشته باشیم، باید از وسایل گرمایشی مناسب استفاده کنیم. وی ادامه داد: طرح تعویض پنج میلیون بخاری فرسوده با بخاری‌های هرمتیک و کم‌مصرف می‌تواند کمک بزرگی به حل مشکل ناترازی بکند. اجرای این طرح به کاهش ۱۰۰ میلیون مترمکعبی گاز در هر روز در زمان اوج مصرف می‌انجامد که در ۱۰۰ روز دوران اوج مصرف به صرفه‌جویی ۱۰ میلیارد مترمکعبی گاز منجر می‌شود. آریایی‌نژاد؛ درخصوص این موضوع که براساس آمار اجرای این طرح به دو میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد اما در همان سال اول عایدی سه میلیارد دلاری برایمان خواهد داشت، تصریح کرد: این آمار و ارقام نشان‌دهنده سودمندی طرح هستند. اگر برآوردهای کارشناسان این سودمندی را نشان می‌دهد، دولت باید به سمت اجرای این طرح برود. این نماینده مجلس، خاطرنشان کرد: طرح تعویض پنج میلیون بخاری فرسوده با بخاری‌های هرمتیک در مناطق سردسیر مناسب به نظر می‌رسد و می‌تواند به حل مشکل ناترازی گاز کمک کند. باید با برنامه‌ریزی دقیق به سمت اجرای آن برویم. متأسفانه در گذشته برخی طرح‌‌ها مانند طرح جایگزینی خودروهای فرسوده را عملیاتی کردیم که موفقیتی در عمل نداشتیم. نباید اجازه دهیم این طرح نیز به سرنوشت دیگر طرح‌‌ها منجر شود. با توجه به مزیت‌هایی که اجرای این طرح برایمان دارد، باید با کار کارشناسی دقیق به سمت اجرای آن برویم. در این باره حسین حیدریان؛ کارشناس انرژی، در رابطه با اهمیت توجه به حل ناترازی گاز با تعویض بخاری‌های فرسوده در مناطق سردسیر و طرح مهم وزارت نفت در زمینه تعویض پنج میلیون بخاری فرسوده با بخاری‌های هرمتیک، گفت: برای حل معضل قطعی گاز صنایع، در کنار لزوم اصلاح قیمت انرژی برای سیگنال‌دهی به مصرف گاز و استفاده از بخاری‌های با بازدهی بالا، طرح تعویض پنج میلیون بخاری فرسوده با بخاری‌های هرمتیک و پربازده در دستور کار شورای‌عالی انرژی ایران قرار گرفته است. یکی از راهکار‌های کلیدی در این زمینه، جایگزینی وسایل گرمایشی قدیمی و فرسوده با مدل‌های جدید و بسیار کارآمد است. با ارتقاء به بخاری‌های جدیدتر و کم مصرف تر، خانواده‌ها می‌توانند ضمن تأمین نیاز‌های گرمایشی خود، مصرف گاز خود را به میزان قابل‌توجهی کاهش دهند. این کارشناس انرژی با اشاره به مسئله تعویض بخاری‌های فرسوده و توجه ویژه به مسئله اثرگذاری مستقیم وسایل گرمایشی ناکارآمد و با بازدهی کم در ناترازی بالای گاز، اظهارنظر کرد: بخاری‌‌ها و هیتر‌های هرمتیک نوعی از وسایل گرمایشی هستند که با راندمان بالا و درصد بالایی از تبدیل گاز به گرما را دارند و مهمتر از همه، آن‌ها همچنین نیازی به دودکش ندارند، که یک مزیت قابل‌توجه در بسیاری از محیط‌های خانگی است. راندمان بالای آن‌ها می‌تواند به‌طور مؤثر بخش بزرگی از گاز ورودی را به گرمای قابل استفاده تبدیل کنند و مصرف کلی گاز در خانه را کاهش دهند. وی افزود: نکته بسیار مهم دسترسی تولیدکنندگان داخلی به فناوری ساخت این هیتر‌های با درصد بازدهی بالا است. تولیدکنندگان داخلی در ایران نیز شروع به تولید این وسایل گرمایشی بسیار کارآمد کرده‌اند. حیدریان؛ در ادامه با اشاره به تأثیر بالقوه جایگزینی پنج میلیون بخاری در کاهش مصرف گاز گفت: تأثیر بالقوه جایگزینی بخاری‌های فرسوده با مدل‌های هرمتیک قابل‌توجه است. با هدف گذاری جایگزینی ۵ میلیون بخاری در مناطق سردسیر ایران، برآورد می‌شود که مصرف گاز روزانه تا ۱۰۰ میلیون مترمکعب کاهش یابد. این کاهش قابل‌توجهی است و کل هزینه تعویض این بخاری‌‌ها از صرفه جویی در مصرف گاز در کمتر از یک سال جبران می‌شود. وی با اشاره به اهمیت ورود صنایع در تأمین مالی منابع لازم جهت اجرای این طرح، گفت: یکی از مشکلات اصلی در زمینه اجرای این طرح که در شورای‌عالی انرژی کشور نیز مصوب شده است و قوانین مبحث ماده ۱۹ آن نیز توسط وزارت راه‌وشهرسازی اصلاح شده است؛ تنها مسئله تأمین منابع مالی آن است. سرمایه‌گذاری صنایع در جایگزینی بخاری‌های فرسوده در بخش خانگی بهترین سناریو برای تأمین منابع مالی موردنیاز اجرای طرح بدون دخالت دولت است. حیدریان؛ بیان کرد: با تأمین منابع مالی اجرای طرح تعویض پنج میلیون بخاری فرسوده با بخاری‌های هرمتیک تولید داخل، صنایع می‌توانند در تأمین منابع موردنیاز جهت تعویض بخاری‌های خانگی مشارکت کنند و از گاز صرفه‌جویی شده برای تأمین نیاز‌های خود در فصل زمستان بهره‌مند شوند. او بیان کرد: به این ترتیب نه‌تنها توقف تولید نخواهند داشت؛ بلکه گازی بیشتر از نیاز کل صنایع صادرات‌محور نیز تأمین خواهد شد که دولت می‌تواند آن را صادر کند و به صنایع تخصیص دهد.

****