FATF در ایستگاه پایانی

گروه بازارسرمایه ـ FATF مهم‌ترین بحث این روزهای اقتصاد کشور است. در حالی که بزرگ‌ترین تهدید امنیت اقتصادی کشورمان یعنی ترامپ بر سر کار آمده است، تجار ایرانی همچنان مشکلات عدیده‌ای برای جابه‌جایی پول خود در جهان دارند و حال آمدن ترامپ می‌تواند اوضاع از اینکه هست، بسیار بدتر کند! در واقع پالرمو و CFT دو لایحه از لوایح چهارگانه FATF است که مسیر پرچالشی را طی کردند، جالب است که حتی این لوایح در شورای‌نگهبان نیز تصویب شدند اما با ایراد هیئت نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام پروسه تبدیل آن‌ها به قانون معلق و ناتمام ماند. بی‌تردید در کنار تدبیر برای گسترش تعاملات بین‌المللی و ایجاد روابط اقتصادی قانونمند با تمامی کشور‌ها با حفظ کلیه آرمان‌های ملی و اقتدار نظام جمهوری اسلامی ایران، توجه به ظرفیت‌‌ها و توانمندی‌های داخلی کشور، از منابع انسانی گرفته تا صنایع دانش‌بنیان و فناوری‌های نوین و اراده دولت برای اصلاح ساختارهای اقتصادی، کاهش پیچیدگی‌های اداری، تسهیل فرآیندهای سرمایه‌گذاری و تولید و در یک کلمه «مردمی‌سازی اقتصاد»، راه را برای تحقق رشد پایدار هموار کرده و به رشد اقتصادی کشور سرعت می‌بخشد. حالا مجمع به دستور رهبر معظم انقلاب پس از پنج سال دوباره این لوایح را از بایگانی خارج کرد و مشغول بررسی است. البته قرار است تا مجلس نیز در جلسه‌ای غیرعلنی به بررسی لزوم پیوستن کشورمان به FATF بپردازد.

بررسی FATF در جلسه غیرعلنی مجلس

در همین رابطه، سخنگوی هیئت رئیسه مجلس، گفت: مجلس شورای اسلامی در جلسه‌ای غیرعلنی به تبیین و تشریح موضوع FATF خواهد پرداخت. به گزارش خانه‌ملت، عباس گودرزی؛ سخنگوی هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی، اعلام کرد: مجلس شورای اسلامی امروز (یکشنبه) در جلسه‌ای غیرعلنی به تبیین و تشریح موضوع FATF خواهد پرداخت. یعقوب رضازاده، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی نیز، افزود: با توجه به اینکه از ابتدای مجلس دوازدهم جلسه‌ای برای این منظور از سوی مجلس برگزار نشده بود و تنها در برخی جلسات، نمایندگانی به صورت پراکنده تذکراتی در نطق‌هایی دودقیقه‌ای درباره FATF و مباحث مربوط به آن مطرح کرده‌اند، اما قرار است نمایندگان موضوع FATF را در جلسه‌ای غیرعلنی تبیین و تشریح کنند. او افزود: به احتمال زیاد، در این جلسه غیرعلنی وزیر اقتصاد، رئیس بانک‌مرکزی و سایر مسئولان ذی‌ربط دولت حضور داشته باشند. رضازاده اعلام کرد: از زمان آغاز به کار مجلس دوازدهم و دولت چهاردهم، این برای نخستین بار است که دولت و مجلس در جلسه‌ای غیرعلنی موضوع FATF را بررسی می‌کنند. این نماینده مجلس گفت: با توجه به موضوعاتی که در مجلس وجود دارد، در نشست غیرعلنی نمایندگان موافق و مخالف پیوستن کامل ایران به FATF صحبت خواهند کرد تا برآیند نظرات نمایندگان برای تصمیم‌گیران مشخص شود.

اگر همه کشورهای جهان FATF را پذیرفته‌اند یعنی به نفع آنهاست

یک کارشناس بانکی نیز، با اشاره به ابعاد مختلف پیوستن و عدم پذیرش FATF گفت: بی‌شک وقتی ۱۹۴ کشور جهان عضو این گروه هستند، یعنی پیوستن به آن به نفع آن‌ها و مردم آنهاست و بیش‌‌ترین منفعت و بهره از پیوستن به FATF را خود اعضا و کشورهای عضو آن می‌برند. بهاءالدین حسینی‌هاشمی؛ در گفتگو با ایسنا، در رابطه با ابعاد مختلف پیوستن به گروه اقدام مالی FATF گفت: گروه FATF یک تفاهم و کنوانسیون میان تمام کشورهای دنیاست که براساس آن جریان پول‌های غیرموجه را شناسایی کرده و اجازه نمی‌دهد که پول‌های غیر موجه در اقتصاد‌ها جریان پیدا کند که بیشتر منشأ جلوگیری از سوءاستفاده در جهت پولشویی و فرار مالیاتی دارد. برای مثال اینکه شخصی بخواهد فرار مالیاتی کند و جریان وجوه فرار مالیاتی خود به‌عنوان پول موجه، مطرح کند. وی در رابطه با حوزه‌های مورد اشاره در FATF گفت: از موضوعات دیگر در حوزه FATF، می‌توان به مباحثی از جمله رشوه، سرقت، تبانی ارز، حق سکوت، مواد مخدر و معاملات سیاه، فروش اسلحه و در بخش دیگری از آن به موضوع گروه‌ها یا برخی از سازمان‌ها اشاره کرد که از سوی یک دولت دیگر مورد حمایت مالی قرار می‌گیرد. مدیر عامل اسبق بانک صادرات، ادامه داد: به عبارتی از اهداف مهم FATF جلوگیری از جریان وجوهی است که به آن اشاره شد یا به عبارتی منشأ غیرشفاف و مبهم دارند و همه کشورهای دنیا نیز عضو این گروه موسوم به گروه ویژه اقدامات جهانی برای مقابله با پولشویی، تروریسم و ‌تأمین مالی وجوه غیرموجه هستند. حسینی‌هاشمی؛ با تأکید براینکه اکثر قریب به اتفاق کشورهای جهان عضو این گروه هستند، تصریح کرد: یکی از اصولی که باید بر آن تأکید کرد این است که بیش‌ترین منفعت و بهره از پیوستن به FATF را خود اعضا و کشورهای عضو آن می‌برند؛ چراکه اگر غیر از این بود در مجموع بیش از ۱۹۴ کشور در سراسر جهان عضو این گروه نمی‌شدند. وی اظهار کرد: بی‌شک هر تخلف و جرم اقتصادی که رخ دهد، منشأ و انگیزه مالی دارد و از طریق پیگیری کردن و ردیابی مالی می‌توان به مجرم و جرم مرتکب شده رسید؛ راه‌ها و مسیرهای وقوع این جرایم مالی را مسدود و منافع مردم و ملت را حفظ کرد. این کارشناس بانکی، خاطرنشان کرد: بسیاری از کشورهای دنیا مانند پاکستان و حتی سوئیس که خود نیز مرکز پولشویی بوده از اعضای این گروه (FATF) هستند اما راهکارهای آن را پیدا کرده‌اند. برای مثال، بسیاری از کشور‌ها به جای اینکه عضو FATF نباشند و هزینه‌های بسیاری را متحمل شوند تا آن را دور بزنند، در بانک‌های خود حساب‌هایی دارند که به اصطلاحی کدینگ شده است و به اسم اشخاص نیست و این کد را فقط آن بانک می‌تواند باز کند.

با نپیوستن به FATF کشورهای دنیا به ما حساس شده‌اند

حسینی‌هاشمی؛ گفت: متأسفانه ما آن قدر در برابر این موضوع مقاومت کرده و از اصلی که همه دنیا آن را پذیرفته و قبول کرده است، اجتناب کرده‌ایم، که باعث شده کشورهای عضو FATF با کشور ما وارد مراودات بانکی نشوند. امروز با نپیوستن به FATF کشورهای دنیا به ما حساس شده و تصور می‌کنند ممکن است پولشویی بالایی در ایران رخ دهد که تصمیمی برای پیوستن به FATF ندارد و در نهایت آن‌ها نیز از انجام مراودات و تبادلات بانکی با ایران اجتناب می‌کنند. وی ادامه داد: به عبارت دیگر، اگر بخواهیم با کشور‌ها و اقتصادهای دنیا مبادلات بانکی انجام دهیم، چون عضو FATF نیستیم، هیچ بانکی با ما همکاری نمی‌کند. حتی کشورهای دوست ما نیز نمی‌توانند مبادلات بانکی با ما انجام دهند؛ چراکه جریمه می‌شوند. برای مثال اگر بانکی در کشور دوست با ما مبادله بانکی انجام دهد، از آنجاکه آن کشور عضو FATF است و ایران نیست، گروه FATF تصور می‌کند که بانک آن کشور نیز وجوه غیرشفاف مالی دارد که با بانک‌های ایرانی همکاری کرده است و در نهایت آن بانک را نیز به‌عنوان منبع مبادلات وجوه غیرشفاف شناسایی می‌کند. این کارشناس بانکی تصریح کرد: از سویی، اگر بخواهیم از طریق پیمان‌ها دوجانبه عمل کنیم، در واقع این اقدام شاید بتواند حدود ۱۰ درصد از مشکل اصلی را حل کند و در واقعیت، مسئله را حل نمی‌کند. حال در طرف دیگر، وقتی که این موضوع تداوم یافت، مسئله به یک معضل تبدیل می‌شود و در اینجا گروهی می‌آیند و می‌گویند ما می‌توانیم این مانع را برطرف کنیم و FATF را دور بزنیم که به اصطلاحی به کاسبان تحریم معروف هستند که در برخی از موارد حتی بیش از ۳۰ درصد مازاد هزینه صرف دور زدن FATF می‌شود؛ مبلغی که سرمایه مردم و ملت است.

بانک‌ها را منفعل و صرافی‌‌ها را جایگزین آن کرده‌ایم

حسینی‌هاشمی؛ گفت: یکی از مهم‌‌ترین پیامدهای منفی این مسئله این است که بانک‌هایی که وظیفه انجام مبادلات تجاری دارند را منفعل کرده‌ایم و این تبادلات را به دست برخی از صرافی‌‌ها و شرکت‌های تراستی سپرده‌ایم. این وجوه به هیچ وجه نباید به بخش‌های برود که کنترل و رصد آن مشکل است. در حالی که مبادلات در بانک‌ها شفاف و واضح بوده و به راحتی می‌توان آن را رصد و بر آن نظارت داشت. وی افزود: حتی اگر امروز تمام تحریم‌ها برداشته شود، ما نمی‌توانیم وارد مبادلات بانکی با کشور‌ها شویم، چراکه قبل از انجام مبادلات بانکی باید FATF را قبول کنیم و عضو این گروه شویم. امروز ما و در سال‌‌ها به اندازه‌ایی که از تحریم سیستم بانکی کشور آسیب دیده‌ایم، شاید به آن اندازه از جنگ آسیب ندیده‌ایم. این کارشناس بانکی در پایان خاطرنشان کرد: برای حل این مسئله، باید دو گروه کارشناس کاملاً متخصص و بی‌طرف گرد هم جمع شده و به صورت کاملاً تخصصی و بی‌طرفانه، فواید و پیامدهای پیوستن یا عدم پیوستن به FATF را بررسی کنند و در نهایت انتخاب شود که کدام گزینه بهتر است، اگر ۱۹۴ کشور دنیا با پیوستن به FATF تصمیم اشتباه گرفته‌اند ما به آن نپیوندیم اما اگر همه کشورهای دنیا به آن پیوسته‌اند، ما نیز باید بپذیریم که این اقدام به نفع منافع مالی و ملی آن‌ها بوده که به آن پیوسته‌اند.