واقعی نبودن برق خریداری شده از مهم ترین علت های افزایش نیافتن بازدهی نیروگاه ها

بیش از ۹۵ درصد از برق تولیدی کشور از طریق سوزاندن سوخت‌های فسیلی شامل گاز، گازوئیل و نفت کوره در نیروگاه‌های حرارتی به دست می‌آید. نیروگاه‌های حرارتی بیش از ۳۰ درصد از کل مصرف سوخت‌های فسیلی را مصرف می‌کنند. وضعیت میزان بازده نیروگاه‌های حراتی کشور نسبت به کشورهای پیشرو در این حوزه نشان می‌دهد که نیروگاه‌های حرارتی کشور از بازده پایینی برخوردار هستند. به گزارش مناقصه‌مزایده، با وجود راندمان پایین و وجود طرح مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق در بهینه‌سازی نیروگاه‌های کشور به دلیل قیمت ناچیز سوخت تحویلی، اقدامات انجام شده مفیده نبوده و همچنان بخشی از سوخت‌های تحویلی به نیروگاه‌ها هدر می‌رود. اسماعیل شهرکی؛ کارشناس حوزه انرژی، در این باره گفت: وقتی وضعیت راندمان نیروگاه‌ها را در کشور مورد ارزیابی قرار می‌دهیم، می‌بینیم که به‌ازای افزایش یک‌درصد در بازده نیروگاه‌های حرارتی کشور، سالانه دو میلیارد مترمکعب در مصرف گاز یا معادل دومیلیارد لیتر سوخت مایع صرفه‌جویی می‌شود. از طرف دیگر بررسی روند افزایش بازدهی نیروگاه‌های کشور در ۱۰ سال گذشته نشان می‌دهد که در این مدت بازدهی نیروگاه‌های کشور افزایش ناچیزی داشته است. شهرکی؛ ادامه می‌دهد: یکی از مهم‌‌ترین علت‌های ثابت ماندن بازدهی نیروگاه‌های کشور، با وجود ظرفیت بالای افزایش بازدهی این واحد‌ها قیمت ناچیز سوخت تحویلی به نیروگاه‌ها است به‌طوری که شرکت ملی نفت ایران با سختی سوخت را تولید می‌کند و در عوض نیروگاه به‌راحتی و بدون دغدغه این سوخت را هدر می‌دهد. به گفته این کارشناس انرژی، در حال‌حاضر سوخت تحویلی به نیروگاه‌ها یک پانزدهم تا یک‌بیستم قیمت سوخت صادراتی است که این موضوع باید اصلاح شود. همچنین به دلیل نبود نقدینگی در صنعت برق، تمام هزینه تولید برق به نیروگاه پرداخت نمی‌شود و هزینه تحویل گاز یا سوخت مایع به نیروگاه با برق تولیدی آن تهاتر می‌شود. وی ادامه داد: به عبارتی نیروگاه بابت پرداخت قیمت سوخت فقط محاسباتی را روی کاغذ انجام می‌دهد و حتی با وجود تهاتر قیمت سوخت، هزینه تمام شده تولید برق را دریافت نمی‌کند و انگیزه‌ای برای کاهش مصرف گاز یا سوخت مایع از طریق افزایش بازدهی ندارد. واقعی نبودن قیمت تحویل سوخت به نیروگاه و برق خریداری شده از این واحد یکی از مهم‌‌ترین علت‌های افزایش نیافتن بازدهی نیروگاه‌های کشور است. این کارشناس انرژی، در پایان تأکید کرد: در صورتی که سوخت تحویلی به نیروگاه و برق تولیدی این واحد‌ها به قیمت واقعی محاسبه شود، نیروگاه از محل افزایش بازدهی، سود زیادی را به دست خواهد آورد و شاهد افزایش بازدهی واحدهای تولید برق خواهیم بود که البته این اتفاق نیازمند نقدینگی بالایی در صنعت برق است که راهکار جایگزین آن استفاده از حواله‌های اعتباری به جای پرداخت نقدی است. همچنین علیرضا راد؛ کارشناس انرژی، در این باره گفت: هم‌اکنون سوخت نیروگاه‌ها با قیمت تقریباً صفر داده می‌شود و نیروگاه‌ها انگیزه‌ای برای افزایش بهره‌وری و بازدهی ندارند این در حالی است که در قانون مصوب مجلس وزارت نیرو و وزارت نفت مکلف شده‌اند تا قیمت سوخت نیروگاه‌ها را ظرف چند سال واقعی کنند. وی با بیان اینکه اگر این کار صورت گیرد، بدین‌ترتیب یارانه از وسط زنجیره تولید به آخر زنجیره منتقل می‌شود، گفت: نیروگاه‌ها بعد از مدتی سوخت را با قیمت واقعی خریداری می‌کنند و بعد از مدتی نیز قیمت برق خود را نیز به صورت واقعی به وزارت نیرو می‌دهند، وزارت نیرو نیز به قیمت واقعی به شرکت‌های توزیع می‌دهد، سپس برای ارائه به مصرف‌کننده خانگی و صنعتی فرمول خاصی برای قیمت‌گذاری پیش‌بینی شده است که از محل منابع حاصله از قیمت واقعی سوخت، در حلقه ماقبل زنجیره، یارانه انرژی مصرف‌کننده‌ها تأمین شود و فشاری به مردم نیاید. این کارشناس انرژی، ادامه داد: در این قانون گفته شده که الگوی مصرف چگونه باید باشد و یارانه چگونه توزیع شود. فقط به مصارف کمتر از الگوی مصرف یارانه تعلق می‌گیرد. این یارانه از محل واقعی شدن قیمت سوخت نیروگاه‌ها تأمین می‌شود. وی تصریح کرد: بنابراین اولاً قیمت برای مردم تغییر نخواهد کرد و فشاری به مصرف‌کننده نهایی وارد نمی‌شود. اما نیروگاهی که بهره‌وری کمتر از ۳۰ درصد دارد تلاش می‌کند تا بهره‌وری خود را افزایش داده و به بالای ۵۵ درصد برساند و به تدریج نیروگاه‌ها مجبور به افزایش بهره‌وری خواهند شد. بدین‌ترتیب اقتصاد واقعی می‌شود و مصرف کننده یارانه خود را در آخر زنجیره دریافت می‌کند. راد؛ خاطرنشان کرد: به دلیل ادامه سیاست قیمت‌گذاری غیرهدفمند گاز طبیعی مصارف نیروگاهی در کشور باید به این نکته اشاره کرد که دولت می‌تواند با استفاده از ظرفیت‌های قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق و انتقال یارانه از اول زنجیره به انتهای آن، از بروز مشکلاتی مانند کاهش توجیه اقتصادی افزایش راندمان نیروگاه‌های حرارتی کشور جلوگیری کند. وی گفت: علاوه بر این مسئله، هزینه سوخت نیروگاه‌ها یکی از مهم‌‌ترین عوامل در بررسی بهره‌وری و صرفه اقتصادی تولید برق است که در اکثر کشورها، تعرفه سوخت نقش نخست در اولویت‌بندی بررسی بهای تمام شده تولید برق محسوب می‌شود که به‌واسطه نداشتن صرفه اقتصادی افزایش بهره‌وری نیروگاه‌ها با نرخ فعلی سوخت نرخ سوخت تحویلی به نیروگاه‌ها باید تغییر کند.