آیا تشکیل صندوق‌های ETF مبتنی بر ارزهای دیجیتال در بورس ایران شدنی است؟!

تشکیل صندوق‌های ETF مبتنی بر کریپتو در بورس ایران از نگاه سندهای این حوزه با ممنوعیت مواجه نیست. اما با توجه به نامشخص بودن فرآیندهای اجرایی، چگونگی پیشبرد این مسیر با سؤال‌هایی روبه‌رو است. مواردی مانند اینکه سازوکار بازارسرمایه تا چه اندازه آماده پذیرش این کلاس از دارایی است و اینکه واکنش بازار به این تغییر چه خواهد بود. قانونمند کردن حوزه رمزارزهای دیجیتال و ترتیب فرآیند برای ورود به بورس، اقداماتی است که نظر سرمایه‌گذاران را برای سرمایه‌گذاری روی این شکل از دارایی تحت تأثیر قرار می‌دهد. در این میان به نظر می‌رسد اصلی‌‌ترین نکته و حساسیت برجسته تشکیل صندوق‌های ETF مبتنی بر کریپتوکارنسی در بازارسرمایه، تطبیق و عقب نماندن از ساعت معاملات بازار جهانی رمزارز با توجه به محدودیت‌های زمانی معاملات در بورس است. حسین شجاعی؛ مدیر راهبردی شرکت مشاور سرمایه‌گذاری ترنج، ورود رمزارزهای دیجیتال به بازارسرمایه را اتفاق جذابی شمرد که می‌تواند روی میزان سرمایه در گردش و جذب سرمایه‌گذاران جدید مؤثر باشد. او در رابطه با اختلاف بازه معاملاتی بورس و بازار جهانی کریپتو، گفت: بازار رمزارزهای دیجیتال بازاری ۲۴ ساعته است. در حالی که ساعت انجام معاملات صندوق‌های سهامی از ۹ صبح الی ۱۲ و صندوق‌های طلا از ۱۲ الی ۳ بعدازظهر صورت می‌گیرد. با لحاظ این نکته و در شرایط فعلی تشکیل صندوق‌های ETF مبتنی بر کریپتوکارنسی بدون امکان اعمال تغییرات در ساعات غیربورسی یک مشکل و تهدید به حساب می‌آید. شجاعی؛ معتقد است در صورت برقرار بودن بازار معاملات در ساعات غیربورسی و انجام آن به صورت ۲۴٫۷ جذابیت‌های این بازار دوچندان خواهد شد. محمد قاسمی؛ مدیرعامل مزدکس که بیش از یک‌سالی است طرح ETF کریپتو را در فراسندباکس ثبت کرده‌اند اشاره کرد که تاکنون با کسب مجوزهای لازم مسیر با موفقیت طی شده است. او در رابطه با چالش تطابق نداشتن زمان معامله بورس با بازار کریپتو، گفت: ما اولین طرحی هستیم که این چالش را برطرف کردیم. طبق مقررات اعمال شده روی این صندوق‌ها، تغییرات در این صندوق‌‌ها طی بازه‌زمانی غیربورسی قابل اعمال و در ساعت کاری بورسی قابل اجرا خواهد بود. به گفته قاسمی؛ پیرو این اتفاقات، در صورت تغییر و نوسان در بازار کریپتوکارنسی، صندوق‌های ETF مبتنی بر کریپتو نیز از این جریان متاثر شده و امکان اعمال تغییرات در دارایی این صندوق‌‌ها از سمت سبدگردان در بازه‌زمانی غیربورسی وجود دارد.

نگهداری مهم‌تر از به دست آوردن

از نظر مدیرعامل مزدکس بیشتر پیامدهای منفی و خطرات تشکیل صندوق‌های ETF مبتنی بر کریپتو متوجه بخش Custody یا حضانت است. او معتقد است، اگر بخواهیم به این صندوق‌‌ها مانند صندوق‌های ETF کالایی نگاه کنیم به Custody نیاز داریم. هنوز در کشور این Custody شکل نگرفته است. قاسمی؛ با اشاره به دو سند مصوب از سمت مرکز ملی فضای مجازی و بانک‌مرکزی نسبت به برطرف شدن این مشکل ابراز امیدواری کرد. شجاعی؛ یکی از جذابیت‌های ایجاد صندوق‌های ETF مبتنی بر کریپتو را شکل‌گیری یک صندوق بورسی Multi asset(چند دارایی) عنوان کرد. به عبارتی در صورت تحقق این امر نسبت دارایی‌های یک صندوق مشتمل بر بیت‌کوین، طلا و سایر دارایی‌های بورسی است که تحت یک بستر معامله می‌شود. شجاعی؛ با تأکید بر لزوم برخورداری صندوق‌‌ها از پشتوانه دارایی و تأثیر چشمگیر آن روی افکار عمومی، قابل اعتماد بودن این شیوه از سرمایه‌گذاری را عاملی در جهت سوق دادن سرمایه به این سمت خواند. مدیر راهبردی ترنج معتقد است در صورت تشکیل این صندوق‌‌ها افرادی که سال‌هاست در این بازارسرمایه‌گذاری می‌کنند و حتی افراد جدید با اطمینان از پشتوانه آن و انجام این عملیات توسط افراد کاربلد و متخصص به سمت این بازار می‌آیند. ضمن اینکه به نظر او پس از شکل‌گیری این صندوق‌‌ها سایر صندوق‌های سرمایه‌‎گذاری مانند طلا یا اهرمی هم می‌توانند با تغییر امیدنامه و اساسنامه، دارایی صندوق را در حد ۵ الی ۱۰ درصد به دارایی‌های این صندوق‌‌ها اختصاص دهد تا در زمان مناسب بازدهی بالاتری حاصل شود. به گفته شجاعی؛ پیرو دو سند مصوب از سمت مرکز ملی فضای مجازی و بانک‌مرکزی در حال‌حاضر مشکل قانونی برای شکل‌گیری صندوق‌های سرمایه‌گذاری ETF مبتنی بر کریپتو وجود ندارد. از نظر او موضوع حائزاهمیت پشتوانه دارایی این صندوق‌هاست. مدیر راهبردی ترنج معتقد است چگونگی تملک این دارایی، پشتوانه آن و حد و حدود ایمنی نگهداری از این دارایی‌‌ها محل بحث و مؤثر روی افکار عمومی و به دنبال آن تصمیم‌گیری آنهاست. قاسمی؛ هم معتقد است بازارسرمایه کشور به شدت تشنه صندوق‌های ETF مبتنی بر کریپتوست. او با اشاره به تجربه موفق ورود این دارایی‌‌ها به بازار سهام آمریکا، جذب منابع و کاربران جدید را دستاورد این اقدام قلمداد کرد. مدیرعامل مزدکس با اهتمام به این نتایج، نگرش و دیدگاه شرکت‌های مدیریت دارایی (Asset Manager)  و بورسی را به تشکیل این صندوق‌‌ها مثبت دانست.

این بازار علم می‌خواهد

مدیرعامل مزدکس به لزوم برخورداری فعالان این بازار از سطح قابل قبولی از دانش اهتمام ورزید. او با اشاره به اینکه بازار کریپتوکارنسی یک بازار تکنولوژی محور است، گفت: افراد برای ورود به این بازار باید از یک سطح دانشی خوبی برخوردار باشند. چگونگی انجام معامله، زمان معامله، شیوه نگهداری در کیف پول و آگاهی از ریسک‌های محتمل این بازار از جمله مواردی است که طبق گفته مدیرعامل مزدکس آشنایی و اطلاع از آن‌ها شاید برای همه راحت نباشد. قاسمی؛ این موارد را از جمله دلایل نگهداری دارایی در صرافی‌‌ها دانست. به‌خصوص برای کاربران ایرانی که زیر سایه تورم متحمل ریسک‌های بیشتری هستند. قاسمی؛ همچنین جدید بودن فضای قانونی این حوزه را علت مضاعف دیگری خواند که شرایط نگهداری را متأثر می‌کند. شجاعی؛ مدیریت حرفه‌ای و افزایش احتمال بازدهی را از نتایج تشکیل صندوق‌های ETF مبتنی بر کریپتو دانست. او در این باره، گفت: نکته مهم این است که مدیر صندوق یک شخص با دانش کافی از این بازار و حرفه‌ای است. او می‌تواند در چارچوب دستورالعمل مشخص شده و نسبت‌های دارایی در زمان لازم و مناسب دارایی را افزایش داده یا آن را نقد کند. طی یکسال با این خرید و فروش‌‌ها مدیر صندوق می‌تواند بازدهی بهتری نسبت به اقدامات آن فرد ایجاد کند.

منبع: پیوست (peivast.com)