ارایه راهکار برای مشکل ریزگرد‌ها باید منطقی باشد این روز‌ها حساسیت‌ها نسبت به مسأله ریزگرد‌ها به‌شدت بالا گرفته است. برخی از اساتید دانشگاه در مصاحبه‌های خبری خود به راهکارهایی اشاره می‌کنند که باید مورد توجه فرار گیرد. به گزارش سینا‌پرس، مریم‌محمدی‌روزبهانی، استادیار گروه آلودگی‌های محیط‌زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز در این‌باره می‌گوید: «با توجه […]
ارایه راهکار برای مشکل ریزگرد‌ها باید منطقی باشد
این روز‌ها حساسیت‌ها نسبت به مسأله ریزگرد‌ها به‌شدت بالا گرفته است. برخی از اساتید دانشگاه در مصاحبه‌های خبری خود به راهکارهایی اشاره می‌کنند که باید مورد توجه فرار گیرد.
به گزارش سینا‌پرس، مریم‌محمدی‌روزبهانی، استادیار گروه آلودگی‌های محیط‌زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز در این‌باره می‌گوید: «با توجه به نوع و شرایط کانون‌های گرد و غبار داخلی خوزستان باید در مورد راهکار مناسب و مهار آن تصمیم گرفت، نکته بسیار مهم در این وادی آن است که در درجه اول نظم اکوسیستم بر هم نخورد بلکه اتفاقاً به نوعی تعادل در اکوسیستم برقرار شود. در حال حاضر مشکل ایجاد شده و تکرار پدیده انتشار ریزگرد‌ها یک نشانه و هشدار است که بیان می‌کند تعادل و نظم اکوسیستم توسط عامل انسانی برهم خورده است. متأسفانه تصمیماتی که بدون در نظر گرفتن شرایط مناسب برای محیط‌زیست گرفته شده، اکنون تأثیر خود را نشان می‌دهد. در واقع ما اکنون با یک بیمار سر و کار داریم که اتفاقاً شرایط نامساعدی دارد و هرچه سریع‌تر باید به وضعیت آن رسیدگی شود. نکته مهمی که در درمان این بیمار باید لحاظ شود، این است که عملکرد باید کاملاً با احتیاط و با در نظر گرفتن شرایط محیطی و تأکید بر عدم ایجاد اختلال جدید در نظم و تعادل سیستم باشد. درست است که مالچ نفتی باز هم یک اختلال است و به هیچ‌عنوان کاربرد آن توصیه نمی‌شود اما استفاده از ریگ و مالچ‌های رسی نیز به عقیده اینجانب، برای مناطقی مفید است که به‌طور قطع مطمئن هستیم گیاهی در آن مناطق از قبل نبوده است چرا که اگر این کار صورت پذیرد، قطعاً دیگر گیاهی در آن مناطق باقی نخواهد ماند. کاشت گونه‌های علفی می‌تواند گزینه‌ای ایده‌آل باشد منتهی به این شرط که آبیاری آن نیز لحاظ گردد. اما با توجه به تحقیقات اینجانب در خصوص مالچ آلی بیولوژیک (ویناس) که محصول فرعی کارخانه‌های الکل‌سازی است، این نوع مالچ برای استفاده از کانون‌های داخلی راهکاری مناسب‌تر است. این ماده هم‌اکنون در یکی از واحدهای تابعه شرکت کشت و صنعت نیشکر و صنایع جانبی خوزستان، تولید می‌شود و بالطبع استفاده از آن یک اولویت مهم است چرا که زیرساخت آن در خود استان وجود دارد و در ضمن عاری از هرگونه ماده سمی است که بر این اساس می‌تواند خود را با شرایط خاک خوزستان سازگار کند. مالچ آلی ویناس نه‌تنها نفوذپذیری خاک را کاهش نمی‌دهد، بلکه در عین حال یک کود بیولوژیک گیاهی است چنانکه حتی در بسیاری از کشورهای پیشرفته هم به عنوان کود گیاهی به فروش می‌رسد. به یاد داشته باشید که استفاده از این نوع مالچ‌های بیولوژیک نه‌تنها تعادل اکوسیستم را برهم نمی‌زند بلکه این اطمینان را هم به همراه دارد که امکان رشد گیاه در آینده مهیا شود.»
استفاده از ریگ به‌عنوان راهکار، عملی است؟
پرویز کردوانی، دکتری رشته عمران کویر به تازگی به طرح تثبیت ریزگرد‌ها با ریگ اشاره کرده و آن را راهکاری مؤثر به‌جای مصرف مالچ‌های نفتی عنوان کرده‌اند. این دیدگاه، پیش‌تر در مورد دریاچه ارومیه هم مطرح و با واکنش‌های تند انتقادی همراه شد؛ در عین حال نمونه مشابهی از این طرح هم در ایالات متحده آمریکا اجرایی شد که البته در مرحله پایلوت باقی ماند.
برای شنیدن انتقادات به این طرح پای سخن استاد حسین‌آخانی نشستیم. حسین آخانی، نویسنده کتاب‌های انگلیسی زبان «فلور مصور پارک ملی گلستان»، «تنوع زیستی گیاهان پارک ملی گلستان»، «گیاهان و پوشش گیاهی شمال‌غربی خلیج‌فارس» یکی از گیاه‌شناسان و زیست‌شناسان شناخته‌شده کشور هستند که در پروژه احیای دریاچه ارومیه بار‌ها نسبت به نظرات غیرکارشناسی و غیرعملی موضع‌گیری از خود نشان دادند. آخانی در این مورد گفت: «شن و ریگ را نخستین بار در قالب یک طرح پایلوت برای تثبیت گرد و خاک در دریاچه آوانز (Owens Lake) واقع در ایالت کالیفرنیا استفاده کردند. این پروژه متأسفانه از فاز پایلوت جلوتر نرفت چرا که هزینه‌های آن بسیار بسیار بالا بود. اجرای چنین طرحی مستلزم تخریب یک اکوسیستم و انتقال بخشی از آن به بستر جدید است. در واقع خود همان اکوسیستمی که تخریب می‌شود، سرمنشأ گرد و خاک است. جدای از آن جابه‌جایی حجم بسیار بالای کوه‌هایی که تخریب می‌شوند، چنان ردپای اکولوژیکی بر محیط برجا می‌گذارد که آثار آن حتی سنگین‌تر از خسارتی است که در حال حاضر ریزگرد‌ها می‌توانند بر محیط تحمیل کنند. اصولاً خود لایه ریگ و سنگی هم که در محیط جدید شکل می‌گیرد، یک لایه مرده است بنابراین انجام این‌کار منطقی نیست.
آخانی در ادامه افزود: «ریگ را نمی‌توان در دشت سیلابی خوزستان به‌عنوان راهکار پیشنهاد داد چرا که بعد از مدتی روی ریگ‌‌ها را یک لایه رس جدید خواهد گرفت. در خوزستان یک سال طوفان است یک سال بالا آمدن آب اتفاق می‌افتد. دریاچه آونز برخلاف دشت سیلابی خوزستان یک دریاچه بسته است یعنی به هیچ طریق نمی‌توان الگوی پیاده شده در آن منطقه را در جایی مانند خوزستان پیاده کرد. غیر از همه اینها هزینه این کار بالاست. مساحت دریاچه آونز تنها ۵ درصد دریاچه ارومیه ماست، هزینه‌ای که در آنجا برای این طرح شد رقمی معادل ۱٫۲ میلیارد دلار بوده. همان‌طور که در جریان هستید، این طرح پیش‌تر برای دریاچه ارومیه هم ارایه شد و متأسفانه امروز بار دیگر برای خوزستان مطرح می‌شود. اگر این‌کار در دریاچه آونز که تنها ۵ درصد وسعت ارومیه را دارد، ۱٫۲ میلیارد دلار هزینه داشته مشخص است که برای جایی مانند دشت سیلابی خوزستان تا چه اندازه می‌تواند هزینه‌بر باشد. همه اینها را باید بگذارید در کنار آن تعداد از کامیون‌هایی که باید به منطقه وارد و از آن خارج شوند. بدیهی است که با اجرای چنین طرحی نه‌تنها آلودگی هوا بلکه تخریب عظیم در اکوسیستم به‌واسطه انفجار در کوه‌ها رخ خواهد داد، بنابراین شایسته است که چنین طرح‌هایی پیش از مطرح شدن نخست از جهت عملی بودن مورد ارزیابی قرار گیرند.»
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.