مس پیشتاز فعالیت‌های اکتشافی در بخش معدن

فعالیت در حوزه معدن از فعالیت‌های اکتشافی آغاز می‌شود و تا تولید محصول نهایی ادامه می‌یابد. با وجود اهمیت فعالیت‌های اکتشافی در سال‌های اخیر، به حفاری آن‌طور که باید توجه نشده است. به گزارش مناقصه‌مزایده، حفاری اکتشافی جزء آن‌دسته از فعالیت‌هایی است که به توسعه ثروت معدنی کشور منتهی می‌شود. در برنامه هفتم توسعه سالانه پنج میلیون متر حفاری اکتشافی در دستور کار قرار گرفته، درحالی‌که مجموع حفاری‌های اکتشافی انجام گرفته در کشور در تمامی سال‌های گذشته نزدیک به پنج میلیون متر می‌شود. تحقق این اهداف بلندپروازانه نیازمند واردات تجهیزات موردنیاز در این بخش است. زنجیره فعالیت در بسیاری از صنایع اصلی و استراتژیک کشور همچون فولاد، مس، صنایع فلزی و غیرفلزی، از معدن آغاز می‌شود، بنابراین توسعه صنعتی در بسیاری از بخش‌ها، به معدن وابسته است. برای ارزیابی جایگاه معادن و بررسی نقاط قوت، ضعف و همچنین توسعه‌های انجام گرفته در این بخش، باید عملکرد خود را در این حوزه با کشورهای معدنی دنیا ازجمله استرالیا، کانادا، آمریکا، چین و… مقایسه کنیم. ایران از منظر تنوع مواد معدنی، در دنیا کم‌نظیر است. ذخایر معدنی شناسایی شده در کشور دقیق نیست، یعنی استانداردهای حاکم بر فرآیندهای شناسایی مواد معدنی و…، رعایت نشده است. اما در حالت کلی می‌توان این‌طور ادعا کرد که معدن پس از انرژی، نقطه اتکایی برای توسعه کشور است.واحدهای بزرگ فعال در بخش صنایع‌معدنی در طول سال‌های گذشته توانسته‌اند در تأمین نیاز بازار داخل و همچنین حضور در بازار صادراتی موفق عمل کنند. تأمین ماده اولیه، نخستین شرط تولید در این صنایع است. بنابراین اکتشاف و استخراج مواد معدنی اهمیت می‌یابد. حفاری پایه آغازین فعالیت‌های اکتشافی است. بی‌توجهی به فرآیند اکتشاف مطابق استانداردهای جهانی، عملا مانع حضور معادن و صنایع وابسته به آن، در کلاس جهانی است. فعالیت‌های حفاری و اکتشافی، آسیب‌هایی را برای محیط‌زیست به‌همراه دارد. توجه به آسیب‌‌ها و خسارات وارد شده به طبیعت، رفع این خسارات تحمیلی به محیط‌زیست، پیش‌شرط جهانی شدن فعالیت‌های معدنی ما است. حفاری مغزه‌گیری، فرآیند اصلی موردتوجه در سال‌های گذشته بوده است. یا به بیان دیگر این روش حفاری در سال‌های گذشته در کشور مورد توجه بوده، اما مسائلی نیز در این میان وجود داشته است. به‌عنوان مثال در سال‌های گذشته و به دنبال رشد نرخ ارز، بهای تجهیزات حفاری که عموما و اغلب هم وارداتی هستند، به شدت افزایش یافت. اما سیاست‌گذاران در نهادهای دولتی نسبت به این روند رشد نرخ ارز و افزایش هزینه‌های حفاری بی‌توجه بودند؛ این بی‌توجهی مانع اجرای حفاری‌های اکتشافی برای یک دوره زمانی در کشور بود. خوشبختانه اخیراً نخستین فهرست بها از نرخ حفاری، تهیه شد. این اقدام زمینه تعدیل قیمتی حفاری را فراهم کرد. مجموع حفاری‌های انجام گرفته در کشور تاکنون حدود پنج میلیون متر است، درحالی که این رقم در سایر کشورهای معدنی دنیا به مراتب بالاتر است. در این کشورها، سالانه چند میلیون متر حفاری اکتشافی انجام می‌شود. توسعه اکتشاف و استخراج معدنی هدف اصلی است، برای تحقق این هدف نیازمند حفاری به‌عنوان یک ابزار غیرقابل جایگزین باشیم. نیاز قابل‌توجهی به حفاری در کشور وجود دارد. این نیاز با اتکا به واردات تأمین خواهد شد. البته اگر شرکت‌های داخلی تجهیزات حفاری با کیفیت و نرخ مناسب تولید کنند، از آن استقبال می‌خواهد شد. اما تجهیزات ساخته شده تاکنون، انبوه و در مقیاس صنعتی نبوده‌اند. درواقع اکنون در آغاز مسیر ساخت تجهیزات حفاری در کشور هستیم، در نتیجه باید از واردات برای رفع کمبودهای این بخش استفاده کرد. خوشبختانه فعالان بخش معدن در انجمن‌های مختلف و اتاق بازرگانی، در این بخش فعال شده‌اند. انتظار می‌رود با اتکا با تعاملات میان سیاست‌گذاران و فعالان معدنی، مسیر تأمین نیازهای ما، فراهم و تسهیل شود. این اقدام در شرکت‌های فعال حوزه مس سبب موفقیتهای بسیاری شده است، ارتقای سطح فعالیت‌های اکتشافی در شرکت ملی صنایع مس ایران زمینه افزایش شش برابری ذخایر این مجموعه را فراهم کرد. بنابراین می‌توان این‌طور ادعا کرد که توجه به ذخایر معدنی و تلاش برای توسعه فعالیت‌های اکتشافی و حفاری در این بخش، عملاً به‌منزله ارتقا سطح ثروت معدنی کشور خواهد بود.

رشد ۳۱ درصدی حفاری و اکتشافات معدنی

شرکت ملی مس با هدف تداوم روند روبه رشد خود روی ۴۵۰ هزار متر حفاری اکتشافی تا پایان سال ۱۴۰۳ متمرکز شده است. شرکت ملی مس موفق شد در ۹ ماهه سال ۱۴۰۳ به مانند گذشته، رکوردهای بی‌سابقه‌ای در حوزه اکتشافات به ثبت برساند. براساس گزارش عملکرد ۹ ماهه شرکت، میزان عملیات حفاری اکتشافی در شرکت ملی مس در مجموع با رشدی ۳۱ درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته (۱۴۰۲) همراه بوده است. طبق آمار موجود طی ۹ ماهه سال‌جاری، ما به رکورد ۳۸۶۶۰۳ متر رسیده‌ایم در حالی که طی همین مدت در سال ۱۴۰۲ این رقم ۲۹۶۱۴۳ متر بوده است. با عبور از رکورد مجموع متراژ حفاری سال گذشته به میزان ۳۹۶ هزار متر، در تاریخ ۱۰ دی‌ماه ۱۴۰۳ از مرز ۴۰۰ هزار متر نیز عبور کرده‌ایم که این بیش‌ترین میزان حفاری‌های اکتشافی سالانه در تاریخ شرکت ملی صنایع مس ایران است. این دستاورد‌ها نشان از عزم جدی شرکت ملی صنایع مس ایران برای توسعه فعالیت‌های اکتشافی و افزایش ذخایر معدنی کشور دارد.