کالابرگ رسماً جانشین کوپن شد!

میترا براتی- دوباره صف‌های طولانی و دوباره کوپن! دولت دیروز (یکشنبه) رسماً اعلام کرد که کوپن به اقتصاد کشور باز خواهد گشت و زمان این بازگشت را هم قبل از آغاز ماه مبارک رمضان اعلام کرد. در واقع شرایط اقتصادی وخیم جامعه باعث شده تا این بار به شکل رسمی از زمان بازگشت کوپن به جامعه رونمایی شود. وقتی که ۷ دهک از ۱۰ دهک جامعه مشمول دریافت کوپن هستند، همین موضوع به خوبی شرایط نابسامان اقتصادی را به تصویر می‌کشد! از سوی دیگر بازگشت کوپن که حالا با نام کالابرگ قرار است به دست ۷ دهک جامعه برسد، این سیگنال را هم در پی دارد که قرار است شاهد افزایش یا شاید نوعی آزادسازی قیمت کالاهای اساسی در سال آینده باشیم. حال قرار است تا فرزندان نسل جدید نیز به ایستادن در صف‌های طولانی عادت کنند. البته که برای دهه شصتی‌ها صف‌های طولانی بخشی از خاطراتشان است؛ زمانی که پدران و مادران، فرزندانشان را برای قرار گرفتن در صف تهیه کالاهای اساسی از خواب بیدار می‌کردند تا بتوانند با قیمت مناسب کالای خود را دریافت کنند. در واقع پس از گذشت یک سال از اجرای طرح «مردمی‌سازی و توزیع عادلانه یارانه‌ها» که براساس آن خانوارهای مشمول سه دهک اول، مبلغ ۴۰۰ هزار تومان و دهک‌های چهارم تا نهم مبلغ ۳۰۰ هزار تومان یارانه دریافت می‌کردند، از خردادماه سال ۱۴۰۲ طرح «کالابرگ الکترونیک» در حالی کلید خورد که به دنبال آن، ۱۱ قلم کالای اساسی مورد تأیید انستیتوی تغذیه ایران جهت تأمین امنیت غذایی مردم در سبدی غذایی تعریف شد. در جریان اجرای این طرح، چند فاز و با افزایش فرآیندهای تشویقی متفاوت اجرایی شد که آخرین فاز اجرای این طرح مربوط به ایام دهه فجر ۱۴۰۲ بود. در اجرای این فاز، در راستای حمایت غذایی از خانوار یارانه‌بگیر با اولویت خانوار دهک‌های یک تا ۷ درآمدی، دولت از ۱۷ بهمن‌ماه به مدت سه ماه (تا ۱۸ اردیبهشت‌ماه سال ۱۴۰۳) مرحله جدید طرح کالابرگ الکترونیک را تحت عنوان «طرح فجرانه» اجرا کرد که در این فاز، یک سبد ۱۱ قلمی برای تأمین حداقل کالری، پروتئین، ریزمغذی و ویتأمین‌های لازم برای هر فرد با قیمت‌های مبنای سال ۱۴۰۱ انتخاب و مابه‌التفاوت قیمت سبد مبنای سال ۱۴۰۱ با قیمت روز (۱۴۰۲) از محل یارانه جدید دولت تأمین شد، به این صورت که قیمت روز سبد مشتمل بر ۱۱ قلم، ۷۴۳ هزار و ۷۵۰ تومان بود که خانوار دهک‌های اول تا هفتم در صورت خرید بسته باید قیمت سال ۱۴۰۱ را به مبلغ ۵۲۳ هزار و ۳۰۰ تومان از جیب خود پرداخت می‌کردند و مابه‌التفاوت آن تا قیمت روز به مبلغ ۲۲۰ هزار و ۴۵۰ تومان از محل اعتبار جدید دولت تأمین می‌شد.

نظر دولت درباره بازگشت کالابرگ

روز شنبه هفته جاری فاطمه مهاجرانی؛ سخنگوی دولت، درخصوص کالابرگ در یادداشتی نوشت: بسیاری بر این نکته تأکید می‌کنند که ما به سیستم کوپن‌دهی در گذشته بازگشته‌ایم، در حالی که ارائه کالابرگ با سیستم کوپن‌دهی دوران جنگ تفاوت‌هایی دارد. کالابرگ امروز، در شرایطی کاملاً متفاوت اجرا می‌شود. در حال‌حاضر، کشور با کمبود کالا‌های اساسی مواجه نیست و بازارسیاهی برای این کالا‌‌ها شکل نگرفته است. کالابرگ نه به دلیل بحران، بلکه به‌عنوان یک سیاست حمایتی هدفمند برای افزایش قدرت خرید دهک‌های پایین جامعه توزیع می‌شود. این سیستم، برخلاف کوپن‌های دوران جنگ، تنها به اقشار نیازمند اختصاص یافته و از مکانیسم‌های مدرن و دیجیتال برای توزیع استفاده می‌کند. گفتنی است؛ دولت موفق به افزایش مبلغ در نظر گرفته شده برای اجرای کالابرگ بوده است، چراکه میدری؛ وزیر کار، در جریان تشریح جدید‌ترین جزئیات از اجرای کالابرگ الکترونیک با بیان اینکه «کالابرگ الکترونیکی به ۷ دهک داده می‌شود»، گفته است که «به سه دهکِ اول به‌ازای هر نفر ۵۰۰ هزار تومان و برای باقی دهک‌‌ها هر نفر ۳۵۰ هزار تومان پرداخت می‌شود.» بنابر اعلام وی، «قبل از ماه مبارک رمضان یک وعده و تا عید یک وعده دیگر به ارزش کلی ۶۵ هزار میلیارد تومان برای هفت دهک درآمدی اختصاص می‌یابد.»