با خصوصی‌سازی ایران‌خودرو تغییری در عملکرد این مجموعه به‌وجود خواهد آمد؟

گروه خودرو- ایران‌خودرو طی کش‌وقوس‌هایی که سال‌ها بر سر مدیریت دولتی آن وجود داشت، طی هفته گذشته مدیریت این خودروسازی با تشکیل جلسه مجمع با حضور سهامداران انجام شد و عملاً خصوصی‌سازی این شرکت شکل گرفت و با تغییر مدیران ارشد این مجموعه همراه شد. اما عمده انتظارات از این مجموعه با در نظر گرفتن […]

گروه خودرو- ایران‌خودرو طی کش‌وقوس‌هایی که سال‌ها بر سر مدیریت دولتی آن وجود داشت، طی هفته گذشته مدیریت این خودروسازی با تشکیل جلسه مجمع با حضور سهامداران انجام شد و عملاً خصوصی‌سازی این شرکت شکل گرفت و با تغییر مدیران ارشد این مجموعه همراه شد. اما عمده انتظارات از این مجموعه با در نظر گرفتن اینکه دیگر شاهد انتصابات مدیران دولتی در آن نخواهیم بود، این شرکت خودروسازی چگونه و از چه طریقی در مقابل مشکلاتی که از گذشته در این مجموعه وجود داشته است برخیزد و اصلاً می‌توان به آن خوشبین بود یا خیر؟ به گزارش مناقصه‌مزایده، در همین خصوص، عمادالدین جعفری؛ کارشناس صنعت خودرو، در مورد خصوصی‌سازی صنعت خودرو، گفت: حدود ۲۰ سال است که اصل ۴۴ قانون اساسی اعلام کرده است باید صنعت خصوصی‌سازی شود و مسئله مهمی که وجود دارد این است که ما در همه دولت‌‌ها شاهد بوده‌ایم که وقتی نامزد‌های ریاست‌جمهوری می‌خواستند رأی به‌دست بیاورند وعده می‌دادند که صنعت خودروسازی را به بخش‌خصوصی واگذار خواهند کرد و بالاخره، بعد از ۴۶ سال بخش‌خصوصی توانست مدیریت ایران‌خودرو را از دولت بگیرد. اما باید به این مسئله توجه کرد که الان خیلی‌‌ها می‌گویند ایران‌خودرو واگذار شده و کروز صاحب این شرکت خودروسازی شده است ولی این‌طور نیست؛ چراکه اگرچه کروز سال‌هاست حدود ۶۰ درصد سهام ایران‌خودرو را در اختیار داشته، ولی دولت اجازه نمی‌داده کسی که بیش‌ترین سهم را در اختیار داشته است مدیرعامل را تعیین کند. این کارشناس صنعت خودرو، تصریح کرد: هم‌اکنون در شرکت‌های خودروسازی به خاطر اینکه مدیریت آن‌ها دولتی است و یکسری از افراد نفوذ دارند بسیاری از حقوق‌هایی که داده می‌شده است، دیگر داده نمی‌شود و یا خیلی از هزینه‌هایی که به شرکت‌های خودروسازی تحمیل می‌شده است الان دیگر تحمیل نمی‌شود و همه این‌ها دست به دست هم داده‌اند تا دوستانی که مخالف واگذاری ایران‌خودرو به بخش‌خصوصی هستند، نگران شوند. جعفری؛ مطرح کرد: اگرچه افرادی که از بودن شرکت‌های خودروسازی در انحصار دولت منفعت می‌برند و از واگذاری آن‌ها به بخش‌خصوصی ناراضی هستند و حاضر نیستند از موضع خود کوتاه بیایند، ولی باید واقع‌بین باشیم چون اگر شرکت‌های خصوصی مدیریت درستی نداشته باشند به‌راحتی می‌توان مدیریت را از آن‌ها گرفت؛ هرچند که تجربه ثابت کرده است برای این که بخواهند مدیریت را از دولت بگیرند بیش از ۴۰ سال زمان صرف شده است و به نظر بنده، این خیلی سخت‌تر است که وقتی مدیریت دولتی باشد این مدیریت از آن‌ها گرفته شود در حالی که اگر بخش‌خصوصی نتواند پاسخگو باشد و مدیریت خوبی نداشته باشد دولت می‌تواند دوباره مدیریت خودروسازی را به دست بگیرد. این کارشناس صنعت خودرو، ادامه داد: بعد از این همه سال، شرکت‌های خودروسازی ایران‌خودرو و سایپا با واگذاری به بخش‌خصوصی می‌توانند شرایط بهتری پیدا کنند. چون نه‌تنها به دولت‌‌ها، بلکه به مردم زیان‌های مختلفی وارد شده است و علتش این است که ما همیشه چوب یک تعداد از افراد را خورده‌ایم که دنبال منافع شخصی خود هستند و همیشه برای تغییرات اساسی مانع‌تراشی کرده‌اند. چون سودشان در گروی تغییر نکردن این سیستم بوده است و همیشه مردم تاوان داده‌اند. جعفری؛ افزود: وقتی شخصی، کارخانه‌ای را در اختیار دارد تمام تلاش خود را می‌کند که کارخانه به سوددهی برسد و هر سال و هر ماه، آمار زیان نمی‌دهد. چون باید کاری کند کارخانه‌ای که در اختیار دارد و برای آن هزینه می‌کند سودده شود. اما وقتی که مدیریت، دولتی می‌شود و زیان‌ها را دولت می‌پردازد خیلی از افراد دخالت‌هایی می‌کنند و معمولاً مدیرانی که انتخاب می‌شوند لایق نیستند و سفارشی انتخاب می‌شوند و ما سال‌هاست که مشاهده کرده‌ایم صنعت خودرو، مدیران قابلی را به خود ندیده است. اما به نظرم از این به بعد و با واگذاری شرکت‌های خودروسازی ایران‌خودرو و سایپا به بخش‌خصوصی، صنعت خودرو وضعیت بهتری خواهد داشت و خصوصی‌سازی می‌تواند به این موضوع کمک زیادی کند و در این میان، امیدوار هستم مدیریت سایپا هم به بخش‌خصوصی واگذار شود و دو شرکت خودروسازی ایران‌خودرو و سایپا از وضعیتی که در این سال‌‌ها داشته‌اند خارج شوند و روند خوبی پیدا کنند. همچنین بابک صدرایی؛ دیگر کارشناس صنعت خودرو نیز، درخصوص واگذاری ایران، گفت: در شرایط فعلی خصوصی‌سازی دیگر معنا نمی‌دهد و شاید جابه‌جایی یکسری مالکیت‌‌ها تعبیر بهتری باشد. شرکتی که ایران‌خودرو را خریده قطعاً شرکتی است که از دل این صنعت بیرون آمده و از دست‌های پشت‌پرده آگاه است و می‌تواند ارتباط برقرار کند. صدرایی؛ تصریح کرد: نباید از واگذاری ایران‌خودرو انتظار معجزه داشت، تا زمانی که دلار ۹۰ هزار تومانی، تحریم‌ها و عدم توانایی همکاری ایران‌خودرو با شرکت‌های معتبر چینی برقرار است، شما نمی‌توانید هیچ تغییری در رفتار ایران‌خودرو ببینید. این که فکر کنید کروز، ایران‌خودرو را بگیرد و یکدفعه از فردا خودروهای به‌روز در ایران‌خودرو تولید و با قیمت‌های فعلی عرضه شود، رویابافی و بزرگ‌نمایی است. به گفته وی، در یک شرایط منگنه‌واری گیر کرده‌ایم و تغییر مدیریت هم چندان تغییر ساختاری در ایران‌خودرو با توجه به عوامل پشت پرده این صنعت ایجاد نمی‌کند. این کارشناس صنعت خودرو، گفت: اگر واقعاً نیت خصوصی‌سازی ایران‌خودرو است، باید چند آیتم رعایت شود. اول این که باید ساختارهای تئوریکی و ایدئولوژیکی ایران‌خودرو تغییر کند. سپس بهره‌وری منابع انسانی افزایش یابد، نیروی مازاد در خودروسازی‌‌ها زیاد هستند که بعضاً دستوری مشغول به کار شده‌اند. مورد سوم هم این است که بازار رقابتی شود، تا زمانی که بازار رقابتی نشود، اقتصاد آزاد نداشته باشیم، ارتباطات جهانی پیدا نکنیم و واردات انبوه خودرو نداشته باشیم، خودروسازان باز هم درگیر رانت، انحصار و درجا زدن می‌شوند. درجا زدن به این معنا که چون شما رقیب ندارید، نیازی به آینده‌پژوهی و تغییر ایجاد نمی‌کنید و داستان تکراری یک محصول ثابت و چند دهه تولید تکرار می‌شود. صدرایی؛ افزود: مسئله بعدی در واگذاری ایران‌خودرو این است که آیا دخالت دولت کاهش پیدا می‌کند یا نه، من فکر نمی‌کنم دولت دخالت خود را در سیاست تنظیم بازار کاهش بدهد و باز هم قیمت دستوری را ادامه خواهد داد. شاید دخالت دولت کاهش پیدا کند، اما قطع نمی‌شود و باز هم معضلات و مشکلات این چنینی وجود خواهد داشت. وی ادامه داد: زمانی که یک ساختار جدید شکل گیرد، یک برنامه‌ریزی کلان اقتصادی و جهت‌گیری درست اقتصادی در کشور ایجاد شود، مسائل ما چه در داخل و چه در خارج حل شود و دولت مسلط بر امور شود آن موقع است که در دل آن واگذاری ایران‌خودرو و سایپا هم بخشی از آن تغییر می‌شود که می‌تواند به سمت خیر و صلاح دولت، ملت و شرکت‌ها برود؛ در غیر این صورت در چارچوب فعلی انتظار معجزه و تغییر خاصی را ندارم.  صدرایی؛ اضافه کرد: تا زمانی که به ثبات اقتصادی نرسیم،، امکان ارتباط با خودروسازان و شبکه تامین جهانی را نداشته باشیم، ساختار داخلی انحصاری باشد و رقابت در آن شکل نگیرد و ما توان ارتباط و ورود سرمایه‌های خارجی تولیدکنندگان و واردکنندگان خارجی را نداشته باشیم که بیایند و بازار را از انحصار خارج کنند، همین ریلی که گذاشته شده است به اجبار به مسیر غلط خود ادامه می‌دهد. وی گفت: نمی‌خواهم بدبینی ایجاد کنم، واقع‌بینانه می‌گویم وعده‌هایی ندهیم که انتظاراتی در دل مصرف‌کننده ایجاد کند و بعد دوباره سرخورده شود و ببیند که در عمل اتفاقی رخ نداده است. این کارشناس صنعت خودرو، بیان کرد: باید بدانیم که در چه شرایطی هستیم و عوامل محیطی داخلی و خارجی ما تأثیر شگفتی در شرایط ایجاد شده دارند. اگر شرایط بهبود پیدا کند، از تنش‌های جهانی کاسته شود و دولت کنترل اقتصادی را در دست بگیرد، می‌توان بهبودهایی را انتظار داشت که البته با وضعیت ایده‌آل تفاوت زیادی دارد. صدرایی؛ گفت: بحث افزایش کیفیت خودرو به این معنا است که قیمت خودرو افزایش پیدا کند. این که گفته شود خودرو در شأن مردم ایران تولید کنیم یک حرف کلی و عام است و گوینده باید بگوید در چه بازه زمانی و قیمتی و با چه مکانیزمی می‌خواهد این کار را انجام دهد. وی عنوان کرد: چندین سال است که مدیران خودروسازی ما می‌گویند خودروهایی باید در شان مردم ایران تولید کنیم و این شان هر روز پایین‌تر می‌آید و خودرو‌ها بی‌کیفیت‌تر می‌شوند. این حرف‌‌ها تکراری شده، همه می‌دانند که باید خودرویی در شأن مردم ایران تولید کرد، زمانی این حرف‌‌ها ارزشمند است که یک سند درست و مطابق با شرایط و واقعیت‌‌ها در حوزه خودرو تنظیم شود. صدرایی؛ درخصوص حذف قیمت‌گذاری دستوری خودرو پس از واگذاری خودروسازان نیز، گفت: قیمت خودرو با این وضعیت جهش ارز، حتما از کنترل خارج خواهد شد. قیمت فعلی خودرو با دلار ۵۰ هزار تومانی است و اگر دولت بخواهد همچنان قیمت‌ها را دستوری کنترل کند، زیان‌ده بودن را تکرار می‌کند و دیگر واگذاری به بخش‌خصوصی معنا ندارد. به نظر می‌رسد دولت تصدی‌گری خود را در قیمت‌گذاری کمتر کند و ایران‌خودرو هم مانند خودروسازان بخش‌خصوصی راحت‌تر افزایش قیمت داشته باشند تا زیان را از بین ببرند و شرکت را سرپا نگه دارند.