تحقق برنامه هفتم در صنعت نفت نیازمند ۱۵۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری

معاون فناوری و پژوهش وزیر نفت، گفت: برای تحقق برنامه هفتم پیشرفت در صنعت نفت نیاز به سرمایه‌گذاری ۱۲۰ میلیارد دلاری در بالادست و ۳۵ میلیارد دلار در پایین‌دست این صنعت است. به گزارش مناقصه‌مزایده، امید شاکری؛ در مراسم افتتاحیه سومین همایش ملی پتروتک در پژوهشگاه صنعت نفت، افزود: این سرمایه‌گذاری‌ها باید انجام شود تا بتوان اهداف برنامه هفتم پیشرفت در صنعت نفت را محقق کرد، گرچه علاوه بر آن نیاز به توسعه فناوری‌های نوین در این صنعت وجود دارد. وی به تأمین پایدار سوخت زمستانی توسط صنعت نفت اشاره و تصریح کرد: امسال چهار بار رکورد تولید گاز در کشور شکسته شد و بالا‌ترین میزان تحویل سوخت مایع به نیروگاه‌ها انجام شد که کم‌نظیر است. شاکری؛ در ادامه به روند مصرف انرژی در جهان اشاره کرد و بیان‌ داشت: از سال ۱۸۵۰ تا ۲۰۱۰ جمعیت جهان پنج برابر شد، درحالی که رشد مصرف انرژی ۲۰ برابر بود. معاون فناوری و پژوهش وزیر نفت، اضافه ‌کرد: ظهور بحران‌های نفتی، گرمایش جهانی و تغییرات اقلیمی، مهم‌ترین چالش‌های انرژی است که براین اساس اکنون جهان به سمت‌ گذار از انرژی به حرکت در آمده است. شاکری؛ ‌گذار از بحران‌های انرژی را رهایی از انرژی فسیلی و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر دانست و افزود: جهان آینده جهان انرژی‌های تجدیدپذیر است. وی گفت: البته توسعه تجدیدپذیر‌ها نیاز به ذخیره‌ساز‌ها دارد تا بتوان از این نوع انرژی بهتر استفاده کرد. معاون وزیر نفت، گفت: افت تولید چاه‌ها، کمبود منابع مالی و سرمایه‌گذاری و محدودیت در دسترسی به فناوری‌های نوین عمده‌‌ترین چالش‌های صنعت نفت کشورمان است. وی، عمده‌‌ترین مزیت‌های کشور در صنعت نفت را داشتن ۱۰ درصد ذخایر نفت جهان برشمرد و گفت: کشورمان ظرفیت تولید ۲۷۰ میلیارد مترمکعب گاز را دارد و بزرگ‌ترین تولیدکننده گاز جهان است. معاون فناوری و پژوهش وزیر نفت، ادامه داد: همچنین پتانسیل تولید روزانه شش میلیون بشکه نفت را داریم و توسعه فناوری در این صنعت به سرعت در حال پیشرفت است. وی با اشاره به اینکه کشورهای پیشرفته در حال تدوین برنامه‌های راهبردی برای استفاده از فناوری‌های نوین انرژی و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی هستند، گفت: این تغییرات در راستای حفاظت از محیط‌زیست و توسعه پایدار جهانی انجام می‌شود و مهندسان در این مسیر نقش کلیدی ایفا خواهند کرد. شاکری؛ با بیان اینکه در سال ۲۰۲۵ فناوری‌های پیشرفته در حوزه نفت و گاز، که در سال ۲۰۱۳ پیش‌بینی شده بود تأثیر بسزایی در آینده دنیا خواهند داشت و همچنان به روند رو به رشد خود ادامه می‌دهند، گفت: در آن زمان، مؤسسه‌های خارجی پیش‌بینی کرده بودند که ارزش بازار این فناوری‌‌ها بین ۱۴ تا ۳۳ تریلیون دلار خواهد بود. وی با اشاره به اینکه امروز ارزش بازار فناوری‌های پیشرفته در اکتشاف و استحصال نفت به ۱۰۰ تا ۵۰۰ میلیارد دلار رسیده است، اظهار کرد: نفت اضافی که با استفاده از فناوری‌های حفاری هیدرولیک و مانیتورینگ مایکروسافت تولید شده، ۶٫۲ میلیارد بشکه افزایش یافته است. پیش‌بینی‌‌ها نشان می‌دهد تا سال۲۰۴۰، ۳۳درصد گاز دنیا از فناوری‌های پیشرفته از محل شیل‌های گازی به‌دست می‌آید، در حالی که در آمریکای شمالی این مقدار به ۸۰ درصد می‌رسید. تأثیرات انقلاب فناوری در حوزه نفت و گاز بر بازارهای جهانی محسوس است.

موفقیت ایران در ساخت کاتالیست‌های نفت و گاز

شاکری؛ با بیان اینکه صنعت نفت ایران با چالش‌هایی از جمله افت تولید میدان‌های نفت و گاز، تحریم‌ها، کمبود منابع مالی و سرمایه‌گذاری و دسترسی به فناوری پیشرفته مواجه است، تصریح کرد: ایران با داشتن ۱۰ درصد ذخایر نفت جهان و ظرفیت تولید روزانه شش میلیون بشکه نفت، بزرگ‌‌ترین دارنده ذخایر نفت و گاز در مجموع جهانی محسوب می‌شود. وی افزود: برای دستیابی به اهداف برنامه هفتم، نیاز به سرمایه‌گذاری‌ ۱۵۰ میلیارد دلاری در بخش بالادست و پایین‌دستی است. شرکت‌های ایرانی در سال‌های اخیر در حوزه فناوری و نوآوری در صنعت نفت دستاوردهای زیادی از جمله ساخت پمپ‌های چندفازی و مبدل‌های تجهیزات با فناوری بالا که سبب کاهش وابستگی به واردات شده‌اند. معاون امور مهندسی، پژوهش و فناوری وزیر نفت، افزود: در حوزه کاتالیست نیز موفقیت‌های بزرگی به‌دست آمده و همکاری‌های مؤثری با دانشگاه‌ها و صنعت نفت برقرار شده است. شاکری؛ گفت: در راستای توسعه فناورانه و بهره‌برداری بهینه از ظرفیت‌های داخلی، استفاده از رویکردهای نوین در حوزه تحقیق و توسعه و بهره‌گیری از فناوری‌های بومی ضروری است. وی با بیان اینکه سرمایه‌گذاری مؤثر و کارآمد نیازمند نگرشی عمیق به فرآیندهای توسعه فناورانه است، اظهار کرد: در مراحل ابتدایی، تحقیقات و توسعه نقش کلیدی ایفا می‌کنند، اما در مواجهه با فناوری‌های بالغ، باید بر بومی‌سازی و توسعه دانش فنی تمرکز کرد. معاون امور مهندسی، پژوهش و فناوری وزیر نفت، افزود: نمونه‌ای از این رویکرد در طرح ملی خط انتقال به نمایش گذاشته شد؛ جایی که توسعه فناوری به‌عنوان بخشی از فرآیند اجرایی مدنظر قرار گرفت. شاکری؛ با اشاره به اینکه یکی از مهم‌‌ترین ابزارهای تحقق این هدف، پیوست فناوری است که در گذشته برای انتقال دانش فنی از شرکت‌های خارجی به شرکت‌های ایرانی در قراردادهای بین‌المللی پیش‌بینی شده بود، گفت: هرچند این فرآیند به‌طور کامل اجرا نشد، اما همچنان ظرفیت‌های قابل‌توجهی برای بومی‌سازی فناوری وجود دارد. وی ادامه داد: در همین راستا، شورای اقتصاد در مصوبه خود برای توسعه میدان نفتی آزادگان، بر لزوم بهره‌گیری از اکوسیستم فناوری تأکید کرده است. یکی دیگر از سازوکارهای مورد استفاده، مدل «بار اول» است که تاکنون نزدیک به ۱۸۰ میلیون دلار قرارداد را به تولیدکنندگان داخلی اختصاص داده است. این مدل، هم‌رسانی عرضه و تقاضای فناوری را تسهیل کرده و از طریق پنل‌های تخصصی، دسترسی به اطلاعات، مقررات خرید، بیمه و کیفیت کالا را ممکن می‌کند. معاون امور مهندسی، پژوهش و فناوری وزیر نفت، تصریح کرد: همچنان چالش‌هایی در مسیر توسعه فناوری وجود دارد. بسیاری از شرکت‌های توانمند داخلی به دلیل کوچک بودن، نیازمند تجمیع و همکاری برای ایجاد یک سطح بالاتر از توانمندی هستند. در بازنگری نظام‌نامه پژوهش نفت در سال ۱۳۹۶، تأکید بر ایجاد یک اکوسیستم منسجم بین وزارت نفت، شرکت‌های ملی، دانشگاه‌ها، مؤسسات پژوهشی و شرکت‌های خدماتی و سازنده تجهیزات شد که این همکاری به زنجیره‌ای منسجم منتهی می‌شود که افزون بر توسعه فناوری، امکان بومی‌سازی تجهیزات اختصاصی صنعت نفت را نیز فراهم می‌کند.

راه‌اندازی صندوق پژوهش و فناوری نفت و گاز

شاکری؛ با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر، گام‌های مهمی در این مسیر برداشته شده و صندوق پژوهش و فناوری نفت و گاز راه‌اندازی شده است، افزود: با وجود این، برای تکمیل این زنجیره، همکاری‌های فناورانه باید در قالب یک شبکه منسجم شکل بگیرد. ایجاد بستر مناسب برای جذب فناوری، هم‌افزایی بین شرکت‌های توسعه‌دهنده و عرضه‌کننده فناوری و بهره‌گیری از توان داخلی، می‌تواند به افزایش ضریب بازیافت در میدان‌های نفت و گاز، توسعه اشتغال مفید، صدور خدمات فنی و مهندسی و افزایش درآمد ملی منجر شود. وی بیان ‌داشت: تحقق این اهداف نیازمند تعامل و همکاری گسترده میان بخش‌های مختلف صنعت نفت است تا با ایجاد ظرفیت‌های جدید، زمینه رشد و شکوفایی فناوری‌های بومی در این صنعت راهبردی فراهم شود.