تمدن نصف‌جهان در مسیر خشم طبیعت

تمدن نصف‌جهان در مسیر خشم طبیعت طبیعت اصفهان از سال‌ها قبل با علائم هشداردهنده نشستِ زمین، خطر دفن تمدن کهن نصف‌جهان را یادآوری می‌کند و این هشدار هر روز تکرار می‌شود. به گزارش مهر، فرونشست‌های زمین هر بار یک اثر تاریخی را نمایان می‌سازند به نوعی که برخی تمدن‌های کهن بشری در پی فرونشست‌های زمینی […]

تمدن نصف‌جهان در مسیر خشم طبیعت

طبیعت اصفهان از سال‌ها قبل با علائم هشداردهنده نشستِ زمین، خطر دفن تمدن کهن نصف‌جهان را یادآوری می‌کند و این هشدار هر روز تکرار می‌شود.

به گزارش مهر، فرونشست‌های زمین هر بار یک اثر تاریخی را نمایان می‌سازند به نوعی که برخی تمدن‌های کهن بشری در پی فرونشست‌های زمینی کشف شدند، «شهرمان‌هایی» که پنهان شدن بسیاری از آنها در دل زمین حاصل نشست زمین در دوره‌ای خاص بوده است اما آیا باید به انتظار روزی باشیم که تمدن اصفهان را نیز از دل خاک و پس از فرونشست زمین در قرن‌های آینده جست و جو کنند؟

یکی از مؤثر‌ترین عوامل در این پدیده طبیعی، برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی و حفر چاه‌های بیش از ظرفیت طبیعی زمین به دلیل خشکسالی ناشی از دستاوردهای بشری و کمبود آب عنوان شده است به نوعی که امروزه نشست زمین در دشت‌های با بیلان منفی آب مانند اصفهان وضعیت هشداردهنده‌ای از قهر طبیعت را به خود گرفته است.

۲۳۰ دشت حاصلخیز کشور در خطر بحران فرونشست زمین

امروزه به دلیل عدم جدی گرفتن هشدارهای کارشناسان محیط‌زیست ۲۳۰ دشت حاصلخیز کشور در خطر بحران فرونشست زمین قرار گرفته است و این خطر برای اصفهان به اندازه‌ای جدی است که کارشناسان از امکان ناپدید شدن این شهر کهن باستانی در صورت بی‌توجهی به بحران پیش رو سخن می‌گویند.

پدر علم کویرشناسی ایران در این ارتباط با بیان این‌که نشست زمین یا ایجاد فروچاله در زمان‌های پیش از انقلاب نیز رخ داده است اما اکنون شکل جدی‌تری به خود گرفته است، به مهر می‌گوید: یکی از مهم‌ترین دلایل ایجاد فرونشست زمین برداشت اضافی از آب‌های زیرزمینی است.

پرویز کردوانی با بیان این‌که حفر چاه در یک دوره زمانی و دهه ۴۰ در حالی آغاز شد که آن زمان ۹۰ درصد حفر چاه‌ها بیهوده و بدون نیاز ضروری بوده است، تأکیدکرد: این روند به اندازه‌ای ادامه یافته است که امروز حفر چاه‌های عمیق جایگزین چاه‌های نیمه عمیق و سطحی شده است.

اصفهان نیز وضعیت خطرناکی از نظر نشست زمین دارد، امروزه به دلیل ایجاد شبکه فاضلاب خطر فرونشست زمین چند برابر شده است چراکه باقیمانده آب‌های جاری به آب‌های زیرزمینی وارد نمی‌شود.

وی بیان‌داشت: در واقع حفر چاه‌های عمیق و نیمه‌عمیق در مناطق روستایی و شهری موجب پایین رفتن سطح آب‌های زیرزمینی می‌شود و از سویی پوسیدگی لوله‌های آب در مناطق شهری نیز مزید بر علت شده است.

پدر علم کویرشناسی ایران با بیان این‌که در مناطقی که دارای نیروگاه است، فرونشست زمین چند برابر شده است، افزود: در هر منطقه نیروگاه وجود داشته است به اندازه آب چندین روستا حلقه چاه زده می‌شود که به دلیل بلعیدن آب‌های زیرزمینی در فرونشست زمین مؤثر است.

وی با بیان این‌که اصفهان نیز وضعیت خطرناکی از نظر نشست زمین دارد، گفت: امروزه به دلیل ایجاد شبکه فاضلاب خطر فرونشست زمین چند برابر شده است چراکه باقیمانده آب‌های جاری به آب‌های زیرزمینی وارد نمی‌شود.

امکان کشاورزی در زمین‌های دچار فرونشست از میان می‌رود

کردوانی با اشاره به تبعات ناشی از فرونشست زمین ابرازداشت: این پدیده موجب تخریب تأسیسات زیربنایی و خم شدگی در لوله‌های شبکه‌های گاز و آب می‌شود ضمن این‌که زمین‌های فرونشستی حالت آبگیری خود را از دست داده و امکان کشاورزی در آنها از میان می‌رود.

وی اضافه کرد: رانش زمین و پیدایش زلزله‌هایی که در این سال‌ها به شکل پس لرزه‌ها و زمین لرزه‌های شدید در جای جای ایران مشاهده شد یکی از دستاوردهای ناگوار نشست زمین است.

چرخه جلوگیری از حفر چاهِ روستایی و مهاجرت بی‌رویه به فرونشست زمین ختم می‌شود

پدر علم کویرشناسی ایران با بیان این‌که وزارت نیرو اولویت آب را برای مصارف شرب شهری و صنعت در نظر گرفته است و مابقی آن برای کشاورزی استفاده می‌شود، تأکیدکرد: گاه چند برابر چاه‌هایی که حفر آن در روستا‌ها غیرمجاز شمرده می‌شود در شهر‌ها ایجاد و موجب فرونشست زمین به دلیل استفاده بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی شده است.

پدر علم کویرشناسی ایران اضافه کرد: از سوی دیگر این اقدام موجب سرازیر شدن جمعیت روستایی به شهر می‌شود و در ادامه این روند با ازدیاد جمعیت شهری سد زدن نیز دیگر جواب‌گو نخواهد بود و چرخه حفر چاه‌های بی‌رویه ادامه پیدا می‌کند.

حفر چاه نه تنها مشکل بی‌آبی اصفهان را حل نخواهد کرد بلکه نشست زمین ناشی از این امر در شهرهای تاریخی مانند اصفهان خطر از بین رفتن آثار باستانی و تاریخی اصفهان را نیز در پی خواهد داشت.

آثار باستانی نصف‌ جهان در خطر دفن در زمین

 

وی اضافه کرد: حفر چاه نه تنها مشکل بی‌آبی اصفهان را حل نخواهد کرد، بلکه نشست زمین ناشی از این امر در شهرهای تاریخی مانند اصفهان خطر از بین رفتن آثار باستانی و تاریخی اصفهان را نیز در پی خواهد داشت.