آیا بازار ارز مهار شدنی است؟

دیروز (چهارشنبه) باز هم بازار ارز شاهد جهش بود؛ بر این اساس هر یک دلار آمریکا در این روز باز هم رقم ۹۴ هزار تومان را رد کرد! در همین رابطه، یک اقتصاددان معتقد است هیچ کشوری نمی‌تواند خود را از مسائل بین‌المللی جدا کند و ارتباطات تجاری، بانکی و مسائل اقتصادی کشور‌ها تحت‌تأثیر تحولات […]

دیروز (چهارشنبه) باز هم بازار ارز شاهد جهش بود؛ بر این اساس هر یک دلار آمریکا در این روز باز هم رقم ۹۴ هزار تومان را رد کرد! در همین رابطه، یک اقتصاددان معتقد است هیچ کشوری نمی‌تواند خود را از مسائل بین‌المللی جدا کند و ارتباطات تجاری، بانکی و مسائل اقتصادی کشور‌ها تحت‌تأثیر تحولات سیاسی و بین‌المللی است؛ لذا نوسانات اخیر بازار ارز در کشور ما به مسائل سیاسی و اقتصادی بین‌المللی و البته انتظارات تورمی مربوط است. احمد مجتهد در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه فضای سیاسی تأثیر قابل‌توجهی بر اقتصاد کشور دارد، گفت: نوسانات اخیر بازار ارز به مسائل سیاسی و اقتصادی بین‌المللی و انتظارات تورمی مربوط است که دولت و بانک‌مرکزی در ایجاد آن‌‌ها نقشی نداشته است. وی افزود: امروزه هیچ کشوری نمی‌تواند خود را از مسائل بین‌المللی جدا کند به‌طوری که ارتباطات تجاری، بانکی و مسائل اقتصادی کشور‌ها تحت‌تأثیر تحولات سیاسی و بین‌المللی است. مجتهد با اشاره به اینکه سیاستمداران باید قبل از مواجه با بحران‌ها برای آن برنامه‌ریزی ‌کنند، تصریح کرد: اگرچه باید برای شرایط خاص پیش‌بینی و برنامه متقابل آماده کرد اما مسئله افزایش نرخ ارز در بازار آزاد ناشی از انتظارات تورمی و تحولات سیاسی و بین‌المللی بوده و ربطی به مسائل اقتصادی ندارد. این کارشناس مسائل اقتصادی درباره ناترازی‌های بانکی و بودجه‌ای نیز گفت: با کاهش ناترازی‌های موجود در اقتصاد اثرگذاری مسائل خارجی و بین‌المللی بر جامعه و معیشت مردم کمتر خواهد شد. از سوی دیگر به‌طور قطع اگر کشورهای غربی با احترام و بدون تهدید اقدام به مذاکره با ما کنند و ایران نیز این مذاکره را بپذیرد وضعیت اقتصادی جامعه و رفاه افراد بهبود پیدا خواهد کرد. مجتهد در پایان با تأکید بر اینکه همه بخش‌های اقتصادی باید هماهنگ با یکدیگر عمل کنند، اظهار کرد: تا زمانی که دولت برای جبران کسری بودجه به فروش اوراق قرضه، استقراض از سیستم بانکی و روش‌های دیگر متوسل شود اقدامات سیاست‌گذار پولی برای تک نرخی کردن تورم و ثبات بلندمدت اقتصادی کارساز نخواهد بود.

ضرورت همکاری بین‌دستگاهی برای مدیریت تقاضای ارز

عضو اتاق بازرگانی ایران نیز، گفت: هماهنگی بین نهادی و سایر وزارتخانه‌ها با بانک‌مرکزی برای کنترل و مدیریت بازار ارز، ضروری است. امین شاکری؛ نائب‌رئیس کمیسیون اقتصاد کلان اتاق بازرگانی ایران، با تأکید بر نقش کلیدی بانک‌مرکزی در مدیریت و کنترل بازار ارز و ضرورت همکاری بین دستگاهی در این حوزه تأکید کرد و به ایبنا، گفت: در بحث کنترل تقاضای بازار ارز و مسئولیتی که بانک‌مرکزی در این خصوص دارد، همکاری و هماهنگی دستگاه‌های دیگر مانند وزارتخانه‌های صمت، کشاورزی و بهداشت بسیار مهم و تأثیرگذار است. در واقع تنظیم بازار ارز نیازمند یک همکاری بین نهادی است که می‌تواند تأثیر مثبتی در کنترل و مدیریت تقاضای ارز داشته باشد. وی با اشاره به لزوم مقابله با سفته‌بازی و دلالی در بازار‌های مالی به ویژه بازار ارز و طلا اظهار داشت: اگر جلوی سفته‌بازی و دلالی در بازار‌هایی مانند ارز، طلا و رمز‌ارز گرفته شود، شاهد رشد تولید و کاهش تورم خواهیم بود. نوسانات ارز و طلا عمدتاً تحت‌تأثیر فعالیت‌های سوداگرانه قرار دارند و افزایش قیمت ارز باعث ایجاد تقاضا‌های کاذب و غیرواقعی می‌شود. این افزایش تقاضا نیز به موج روانی تورم و روند سفته‌بازی دامن می‌زند، چراکه دلالان در چنین شرایطی فقط به دنبال کسب سود بیشتر هستند. وی افزود: مدیریت و کنترل بازار ارز مستلزم سیاست‌های یکپارچه و هم‌افزایی بین دستگاه‌های مختلف است. در شرایطی که در ماه پایانی سال قرار داریم معمولاً تقاضای ارز افزایش می‌یابد. بانک‌مرکزی به‌عنوان سیاست‌گذار پولی و ارزی کشور باید نقش کنشگر فعال را ایفا و با تقاضا‌های غیرواقعی مقابله کند. بی‌تردید بانک‌مرکزی می‌تواند همچون گذشته، با مدیریت هوشمندانه ارز را به متقاضیان واقعی اختصاص دهد و از این طریق هم کنترل قیمت‌ها را در دست داشته باشد و هم با فعالیت‌های سوداگرانه و واسطه‌گرانه که منجر به بی‌نظمی در بازار می‌شود، مقابله کند. نائب‌رئیس کمیسیون اقتصاد کلان اتاق بازرگانی ایران، بر ضرورت کنترل و کاهش حجم بازار غیررسمی تأکید کرد و گفت: هر چه فرآیند‌‌ها و ابزار‌های بانک‌مرکزی مبتنی بر هوشمندسازی باشد، فعالیت‌های سودجویان، دلالان و واسطه‌گران محدودتر و کوچک‌تر خواهد شد. در چنین شرایطی، بانک‌مرکزی قادر خواهد بود مدیریت بازار ارز را به شکلی طبیعی‌تر و مؤثرتر انجام دهد. شاکری؛ همچنین بر لزوم اطلاع‌رسانی شفاف و تنویر افکار عمومی در خصوص وضعیت ارزی کشور تأکید کرد و گفت: بانک‌مرکزی باید با صراحت اعلام کند که وضعیت ارزی کشور چگونه است و در چه شرایطی قرار داریم. این امر نه‌تنها کار دشواری نیست، بلکه با توجه به افزایش پشتوانه طلای کشور و رشد ارز حاصل از صادرات نفتی و غیرنفتی، می‌توان به مردم نوید داد که وضعیت ارزی کشور مطلوب است. نگرانی‌هایی که در این زمینه وجود دارد، باید با عرضه سریع و مناسب ارز و جلوگیری از کاهش ارزش پول ملی برطرف شود. وی در پایان، خاطرنشان کرد: بانک‌مرکزی ابزار‌های لازم برای رسیدن به این اهداف را در اختیار دارد و می‌تواند از طریق فعالیت‌های رسانه‌ای مطلوب، به آرامش بازار کمک کند. همچنین با بهره‌گیری از سامانه‌های نظارتی و اجرای قانون جدید مبارزه با قاچاق کالا و ارز، می‌تواند توان و پتانسیل خود را هم برای کنترل و مدیریت بازار تقویت کند.