بیم‌‌ها و امیدهای بودجه پژوهش در سال ۹۶

بیم‌‌ها و امیدهای بودجه پژوهش در سال ۹۶ پایین بودن بودجه پژوهشی کشور یکی از دغدغه‌های جدی پژوهشگران و دانشگاهیان است که بار‌‌ها نسبت به پیامدهای منفی آن در کاهش شتاب رشد علم و فناوری هشدار داده شده است. به گزارش سینا پرس؛ هرچند در برنامه پنجم توسعه پیش‌بینی شده بود که سهم پژوهش از […]

بیم‌‌ها و امیدهای بودجه پژوهش در سال ۹۶

پایین بودن بودجه پژوهشی کشور یکی از دغدغه‌های جدی پژوهشگران و دانشگاهیان است که بار‌‌ها نسبت به پیامدهای منفی آن در کاهش شتاب رشد علم و فناوری هشدار داده شده است.

به گزارش سینا پرس؛ هرچند در برنامه پنجم توسعه پیش‌بینی شده بود که سهم پژوهش از تولید ناخالص ملی تا پایان برنامه به ۳ درصد برسد اما این هدف‌گذاری محقق نشد و هنوز هم فاصله چشمگیری بین سهم واقعی بودجه پژوهشی کشور تا این رقم وجود دارد.

اختصاص ۸۰۰ میلیون دلار برای تجهیز آزمایشگاه ها

اسفندیار اختیاری؛ رییس کمیته پژوهش و فناوری مجلس در ارتباط با وضعیت بودجه پژوهش در سال ۹۶، به سیناپرس گفت: کل بودجه پژوهش در سال ۹۶ با احتساب پول‌هایی که به فناوری اختصاص یافته، حدود ۸۰۰۰ میلیارد تومان است. دولت یک جدول ۱۴ هم در نظر گرفته بود که در آن رقمی معادل ۹۰۰۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده بود. اما آن جدول یک مشکل قانون اساسی داشت که نوشته شده بود از سرجمع بودجه‌ها برداشته شود و این امکان‌پذیر نیست. بنابراین این ۹۰۰۰ میلیارد تومان امکان تخصیص ندارد، همان‌طور که در بودجه سال ۹۵ هم تخصیص نیافت.

وی افزود: با این وجود، در حین تصویب بودجه، ۸۰۰ میلیون دلار برای تجهیز آزمایشگاه‌های دانشگاه‌ها در نظر گرفته شد که از صندوق توسعه ملی برداشت خواهد شد. این رقم به افزایش بودجه پژوهشی ما کمک خواهد کرد. البته این ۸۰۰ میلیون دلار به صورت وام ارزی در اختیار دانشگاه‌ها قرار می‌گیرد اما همین که این رقم برای تجهیز آزمایشگاه‌ها پیش‌بینی شده، قدم مثبتی است.

اختیاری با اشاره به رویکرد حمایتی برنامه ششم از شرکت‌های دانش بنیان و تحقیقات کاربردی، اظهار کرد: در بودجه سال آینده برای حمایت از شرکت‌های دانش بنیان، مبلغ ۲۰۰ میلیون دلار به صندوق نوآوری و شکوفایی اختصاص پیدا کرده است.

حدف جدول ۱۴ به پژوهش ضربه می‌زند

محمدمهدی زاهدی؛ رییس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس هم در این زمینه تصریح کرد: متأسفانه کمیسیون تلفیق در بررسی بودجه سال ۹۶، جدول ۱۴ را حذف کرده است و این موضوع ضربه جدی به بحث پژوهش وارد می‌کند. در صحن علنی هم پیشنهاد کردیم که این جدول بازگردد اما جالب اینجاست که نماینده محترم دولت با این پیشنهاد مخالفت کرد.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: البته در جاهای دیگر به ویژه در برنامه ششم توسعه، مواردی را پیش‌بینی کردیم که اگر آنها عملیاتی شود، جبران جدول ۱۴ خواهد شد.

سرمایه‌گذاری روی مغزهای خلاق به هزینه نیاز دارد

سید محمدجواد ابطحی؛ دیگر عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس نیز با انتقاد از عدم تحقق سهم بودجه پژوهش از تولید ناخالص ملی، اظهار کرد: در برنامه پنجم توسعه مقرر شد که ۳ درصد تولید ناخالص ملی به مراکز پژوهشی و تحقیقاتی اختصاص یابد که البته همین مقدار هم کم است. اما بروید ببینید که در پایان برنامه پنجم که به جای ۵ سال، ۶ سال شد، این هدف چقدر تحقق پیدا کرد؟ متأسفانه این ۳ درصد هم محقق نشد.

وی افزود: مغز خلاق فرزندان ما این استعداد را دارد که امکانات در اختیارشان قرار بگیرد و این امر به هزینه نیاز دارد. بالاخره مطالعه، طراحی، اجرا و حتی رسیدن به مرحله تولید صنعتی، کار می‌برد. اما متأسفانه این موضوع در مجلس کمرنگ دیده شد. البته ما پیشنهادی در قالب تبصره ۴ ارایه دادیم و به تصویب رسید که عنایت بیش‌تری به بحث شرکت‌های دانش بنیان و پژوهش صورت بگیرد. بر این اساس، مقرر شد ۲۰۰ میلیون دلار از صندوق توسعه ملی با اجازه مقام معظم رهبری به صندوق نوآوری و شکوفایی اختصاص یابد.

ابطحی تأکید کرد: دولت باید هزینه جاری و عمرانی خود را تفکیک کند و سهم پژوهش از تولید ناخالص ملی را که رقم هنگفتی هم هست، تخصیص بدهد. حالا ما انتظار نداریم که این رقم را یک‌جا بدهند بلکه به نحوی باشد که در طول برنامه، ۳ درصد تخصیص یابد.

 

وی در پایان خاطرنشان کرد: ما در کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس به شدت روی بحث سهم پژوهش از تولید ناخالص ملی مصر بودیم و دوستان ما در کمیسیون تلفیق هم از این موضوع دفاع کردند. ولی بعضی از دوستان می‌گویند که بالانس هزینه‌ها و درآمدهای دولت با وجود ۵۰۰ هزار میلیارد تومان طرح نیمه‌تمام امکان‌پذیر نیست. بنابراین مجبوریم از بودجه جاهای دیگر کم کنیم. از بودجه کجا کم می‌کنند؟ از بودجه تحقیقات!