الگوهای فراکتال در طبیعت و هنر، کاهش‌دهنده استرس هستند

الگوهای فراکتال در طبیعت و هنر، کاهش‌دهنده استرس هستند تصاویر زیبا به‌ویژه الگوهای فراکتال موجود در طبیعت و هنر، علاوه بر برخورداری از حس زیبایی شناختی، می‌توانند سطوح استرس بیننده را به‌طور قابل توجهی کاهش دهند. به گزارش سیناپرس، انسان‌ها موجودات بصری هستند و اشیایی که آنها را «زیبا» یا دارای حس «زیبایی‌شناسی» می‌دانیم، بخش […]

الگوهای فراکتال در طبیعت و هنر، کاهش‌دهنده استرس هستند

تصاویر زیبا به‌ویژه الگوهای فراکتال موجود در طبیعت و هنر، علاوه بر برخورداری از حس زیبایی شناختی، می‌توانند سطوح استرس بیننده را به‌طور قابل توجهی کاهش دهند.

به گزارش سیناپرس، انسان‌ها موجودات بصری هستند و اشیایی که آنها را «زیبا» یا دارای حس «زیبایی‌شناسی» می‌دانیم، بخش مهمی از انسان بودن ما را شکل می‌دهند؛ حتی قدیمی‌‌‌ترین نمونه‌های شناخته شده سنگ و غار بیش از نقش سودمندی برای بشر، از لحاظ زیبایی‌شناسی حایز اهمیت هستند.

استرس شغلی به تنهایی میلیارد‌‌ها دلار به اقتصاد آمریکا هزینه تحمیل می‌کند؛ بنابراین، استفاده از تأثیرات مثبت زیبایی‌شناسی، به نفع اکثر مردم جامعه خواهد بود.

محققان درحال بررسی این نکته هستند که چه چیزی باعث می‌شود که یک اثر هنری یا صحنه طبیعی برای بیننده جذاب بوده و موجب کاهش سطح استرس شود. یکی از عوامل تأثیرگذار در این بین، وجود الگوهای تکراری به نام فراکتال‌‌ها هستند.

الگوهای فراکتال در طبیعت

فراکتال‌‌ها (fractals) ساختارهای هندسی هستند که دارای جزییات مشابه هم بوده و بسیاری از هنرمندان از نمونه‌های موجود در طبیعت، برای خلق آثار هنری خود الهام گرفته‌اند.

الگوهای جذاب و دلپذیر فراکتال در طبیعت به وفور دیده می‌شود؛ به عنوان مثال، بر روی یک درخت، شاخه‌های بزرگی رشد کرده‌اند و این الگوی تکراری بر روی هر شاخه مجدداً دیده می‌شود. با دقت بیش‌تر می‌بینید که شاخه‌های ظریف و نازک‌تر بر روی شاخه‌های بزرگ‌تر رشد کرده‌اند. این الگوهای تکراری فراکتال را می‌توانید در ابرها، رودخانه‌ها، سواحل و کوه‌ها مشاهده کنید.

 تأثیر زیبایی‌شناسی فراکتال‌های طبیعی اعجاب‌آور است. در دهه ۱۹۸۰ میلادی گروهی از معماران دریافتند، بیماران تحت عمل جراحی بستری در بیمارستان‌هایی که دارای پنجره‌های رو به طبیعت هستند، زودتر از سایر بیماران سلامت خود را به دست می‌آورند.

در تحقیقات بعدی مشخص شد، نگاه کردن به تصاویر مناظر طبیعی می‌تواند پاسخ سیستم عصبی خودکار فرد به استرس را دستخوش تغییر کند.

الگوهای فراکتال در هنر

در سال ۱۹۹۹، گروهی از محققان از روش‌های آنالیز الگوهای رایانه‌ای برای نشان دادن الگوهای فراکتال موجود در مناظر طبیعی در آثار نقاشی جسکون‌پولاک (Jackson Pollock) استفاده کردند؛ پس از آن، ۱۰ گروه تحقیقاتی دیگر نیز آنالیز الگوهای فراکتال را بر روی نقاشی‌های او انجام دادند.

توانایی پولاک در بیان زیبایی‌شناسی فراکتال‌های طبیعی می‌تواند علت محبوبیت ماندگار این نقاش را توضیح دهد.

تأثیر فراکتال‌های موجود در طبیعت، هنر و ریاضیات بر انسان

با همکاری جمعی از روانشناسان و متخصصان علوم اعصاب، پاسخ افراد به الگوهای فراکتال موجود در طبیعت (با استفاده از عکس‌های طبیعت)، هنر (با استفاده از نقاشی‌های پولاک) و ریاضیات (تصاویر تولید شده توسط رایانه) اندازه‌گیری شدند.

محققان در نهایت موفق به کشف تأثیر جهانی موسوم به تسلط فراکتال (fractal fluency) شدند. با قرار گرفتن در معرض مناظر فراکتال طبیعی، سیستم‌های بصری مردم برای پردازش مؤثر این الگوهای تکراری فراکتال، خود را تطبیق می‌دهند.

 

 از روش الکتروآنسفالوگرافی (EEG) برای ضبط فعالیت الکتریکی مغز و روش‌های رسانایی پوست برای نشان دادن کاهش ۶۰ درصدی سطح استرس در زمان این تجربه زیبایی شناختی استفاده شد؛ این میزان، بالا‌‌ترین حد تأثیر در یک روش درمانی غیرپزشکی است. این تغییرات فیزیولوژیکی می‌توانند در عین حال منجر به تسریع روند بهبود پس از عمل جراحی شوند.