توصیه‌هایی برای تنظیم یک قرارداد «خوب» در پروژه‌های عمرانی- قسمت آخر مترجم: محمدرضا رضایی راد روز گذشته قسمت اول مقاله «توصیه‌هایی برای تنظیم یک قرارداد «خوب» در پروژه‌های عمرانی» به چاپ رسید. آخرین قسمت این مقاله، از نظر شما خوانندگان گرامی می‌گذرد. (۵-۱۰) شرایط پرداخت کار روزانه در یک سند خوب باید به‌طور صریح بیان […]
توصیه‌هایی برای تنظیم یک قرارداد «خوب» در پروژه‌های عمرانی- قسمت آخر
مترجم: محمدرضا رضایی راد
روز گذشته قسمت اول مقاله «توصیه‌هایی برای تنظیم یک قرارداد «خوب» در پروژه‌های عمرانی» به چاپ رسید. آخرین قسمت این مقاله، از نظر شما خوانندگان گرامی می‌گذرد.
(۵-۱۰) شرایط پرداخت کار روزانه
در یک سند خوب باید به‌طور صریح بیان گردد که پرداخت کار روزانه بر چه اساسی صورت می‌گیرد. این مسأله می‌بایست در قالب یک برنامه کار روزانه بیان گردد.
در رابطه با مصالح مستقیم (یعنی مصالحی که خود جزیی از کار هستند مثل بتون) مبلغ قابل پرداخت می‌بایست مبلغ فاکتور شده باشد (بدون توجه به تخفیف نقدی پیمانکار) و باید هرگونه مقدار اضافی خریداری شده را در بر گیرد (مثل طول کوتاه شده لوله‌ها) در رابطه با مصالح نیز مستقیم (مصالحی که دارای استفاده موقت هستند؛ که شامل زنجیرهای مساحی، سیم‌ها و قالب‌ها می‌شوند) اینها به عنوان مصالح مستقیم شناخته می‌شوند که در این صورت کارفرما می‌تواند مصالح مذکور را پس از استفاده در انبار دریافت نموده و یا هزینه کرایه آنها را دریافت نماید.
معممولا در رابطه با نیروی کار دو روش مورد استفاده قرار می‌گیرد:
الف) دستمزدهای واقعی به علاوه یک درصد پیشنهادی یا
ب) قیمت‌های پیشنهادی برای انواع گوناگون کار، این قیمت‌ها می‌بایست طی مدت قرارداد، مشمول افزایش گردند.
در مورد (الف)، سوابق هر کارگر می‌بایست ثبت و نگهداری گردد. در مورد (ب)، سوابق، محدود می‌شوند به شمارش مجموع ساعات کار برای انواع گوناگون کار. روش (ب) ارجحیت دارد ولی سند می‌بایست خدماتی را که باید لحاظ گردد، ذکر نماید – برای (الف) در قسمت درصد و برای (ب) در مبلغ کل – و به علاوه، باید در سند مشخص گردد که آیا لازم است برای زمان عادی، اضافه کاری و یکشنبه‌ها (روز تعطیل)، نرخ‌های جداگانه‌ای ارایه گردد یا نرخها، در مورد همه زمان‌ها (روزها) اعمال می‌گردد.
معمولاً هزینه تأمین ابزارهای دستی در نرخها لحاظ می‌گردد ولی هزینه داربست، آسفالت شکن‌ها، همزن بتون و غیره ممکن است لحاظ گردد یا نگردد که بستگی به متن سند دارد. در رابطه با ماشین‌آلات، باید ذکر گردد که آیا نرخ‌های پیشنهادی، شامل اپراتور‌‌‌ها و مواد مصرفی می‌شوند یا خیر. در صورتی که نیاز به دستگاهی باشد که در محل احداث وجود ندارد یا قسمتی برای آن پیشنهاد نشده است، پیش از فراهم کردن یا استفاده کردن از دستگاه فوق، می‌بایست هزینه اضافی برای انتقال دستگاه به محل احداث و جمع‌آوری آن پس از اتمام پروژه، طبق توافق میان پیمانکار و مهندس پرداخت گردد و مبنای تعیین چنین هزینه‌ای می‌بایست در اسناد قید گردد. در صورتی که برای دستگاهی که به‌طور طبیعی و معمول در محل احداث پروژه در اختیار پیمانکار قرار نمی‌گیرد، در اسناد مناقصه درخواستی برای برآورد هزینه آن صورت گیرد، پیشنهاد کننده تصور خواهد نمود که از او خواسته شده است که کار غیرضروری را انجام دهد و در نتیجه او قیمت پیشنهادی خود را به «نرخ تجاری به علاوه X درصد» یا تخمین یک نرخ «مطمئن» محدود خواهد نمود. بنابراین، درخواست نرخ‌های غیرضروری روش مناسبی نخواهد بود و تبیین مبنای تعیین چنین نرخ‌هایی که در اسناد مناقصه لحاظ نشده‌اند، کفایت خواهد نمود.
(۵-۱۱) شرایط پرداخت برای کار اضافی
در صورتی‌که طبق توافق کار اضافی مشابه‌کاری باشد که قبلا نرخ آن پیشنهاد شده است، می‌بایست شرایط پرداخت بر مبنای نرخ‌های فوق در ادعاهای ماهیانه برای کار انجام شده قید گردد ولی در صورتی که کار اضافی با کاری که قبلا نرخ آن پیشنهاد شده است متفاوت باشد، می‌بایست شرایط پرداخت برای پرداخت‌های موقت به‌طور علی‌الحساب جهت ارزیابی هر ادعا قید گردد. چنین پرداخت‌هایی ممکن است از طریق مذاکرات مجدد یا به عنوان کار روزانه صورت گیرد که هدف اصلی آن پوشش هزینه‌های ایجاد شده توسط پیمانکار می‌باشد.
یک سند خوب می‌بایست مهندس را ملزم نماید که پرداخت علی‌الحساب برای کار انجام شده را تأیید نماید صرفنظر از این‌که آیا توافق نهایی در مورد هزینه کارهای اضافی جداگانه، حاصل شده است یا خیر. علت آن این است که برخی از کارفرمایان جهت قطعی نمودن موارد اصلاحی، مدت زمان طولانی مطالبه می‌نمایند. همچنین، پرداخت‌های ماهیانه به‌طور علی‌الحساب می‌بایست صورت گیرد در مواردی که پیمانکار در رابطه با کار اضافی متحمل هزینه‌های مشخص شده است ولی نمی‌تواند قیمت پیشنهادی را برای هزینه کل، ارایه نماید. (مثلا به دلیل نبود اطلاعات، کمبود زمان، یا عدم توانایی دریافت نرخ‌های پیشنهادی پیمانکاران فرعی و مسؤولان تدارکات) به علاوه، باید در شرایط قید گردد که پاداش کار اضافی (یا هرگونه کاهش حجم پروژه) چگونه مدت زمان انجام پروژه و پرداخت‌ها را تحت تأثیر قرار خواهد داد. ارایه دستورالعمل‌های انجام کار اضافی در اواخر زمان قرارداد ممکن است در کار پیمانکار تداخل ایجاد نماید و این مسأله می‌بایست در نظر گرفته شود.
(۵-۱۲) پرداخت صورت حساب‌های ماهیانه
باید در شرایط قرارداد ذکر گردد که تا چه زمانی ادعا‌‌‌ها باید ارایه گردیده و پرداخت شوند. (مثلا پایان هر ماه) اگر در قرارداد، این مهلت زمانی قید گردد مثلاً «طی چهارده روز پس از مجوز مهندس»، در شرایط قرارداد نیز می‌بایست حداکثر زمان مجاز برای ارایه مجوز توسط مهندس قید گردد البته به شرط این‌که ادعای پیمانکار به‌طور صحیح ارایه گردد. همچنین، در شرایط قرارداد، می‌بایست نرخ بهره قابل پرداخت به پیمانکار در صورت هر گونه پرداخت معوقه، تعیین گردد. باید توجه داشت که در صورتی که پرداخت‌ها در زمان مقرر صورت نگیرند، پیمانکار می‌تواند قرارداد را فسخ نماید ولی پیمانکاران معدودی هستند که تمایل به انجام چنین کاری را دارند و این فسخ، در رابطه با گواهی تحویل قطعی، ارزش و اعتباری ندارد.
(۵-۱۳) ضمانتنامه و توافقنامه
فرم‌های مربوط به این دو مورد می‌بایست در اسناد مناقصه گنجانده شود به‌طوری‌که پیمانکار در رابطه با چیزی که قرار است امضا نماید، اطلاع قبلی داشته باشد.
(۵-۱۴) تبصره‌های مربوط به تعدیل قیمت
هرجا که ممکن باشد، می‌بایست یک فرمول استاندارد افزایش قیمت بدون اصلاحات مورد استفاده قرار گیرد. مفهوم و مقصود اصلی فرمول افزایش می‌بایست حفظ گردد بدین معنی که باید حدالامکان به‌طور منصفانه، هزینه‌های افزایش یافته پیمانکار را جبران نماید. ضرایب معمول می‌بایست طبق توصیه مورد استفاده قرار گیرند یا می‌بایست از پیشنهاد کننده خواسته شود که برای نیروی کار، ماشین‌آلات، مصالح و غیره ضرایب موردنظر خود را ارایه نماید.
در صورتی که شاخص‌‌‌‌ها فقط هر سه ماه یک بار در دسترس می‌باشند، می‌بایست برای پرداخت‌های موقت، شاخص‌های موقت مورد استفاده قرار گرفته و زمانی که شاخص‌های واقعی در اختیار قرار می‌گیرند، مورد تصحیح واقع شوند.
(۶) مشخصات
(۶-۱) مشخصات کلی پروژه
مشخصات به مسایل فیزیکی پروژه می‌پردازد. مصالح مورد استفاده، کیفیت آنها، نقل و انتقال، ذخیره و نگهداری، کیفیت کار، کارهای موقت، خدمات، ماشین‌آلات و جزییات محل احداث پروژه. در مشخصات قرارداد می‌بایست مشخص گردد که هزینه این کار‌‌‌ها چگونه پرداخت می‌گردد. تأسیسات موجود (آب، برق، راه‌های دسترسی) و تأسیسات مورد نیاز (دفاتر، تأسیسات بهداشتی، نگهبان) در برخی از اسناد، میان مسایل فیزیکی و مسایل حقوقی و مالی، تفکیک مشخصی وجود ندارد به‌طوری‌که قسمت شرایط از قسمت مشخصات آن طور که باید تفکیک نگردیده است. این دسته از اسناد خوب و معتبر نیستند.
(۶-۲) مشخصات خوب در برگیرنده همه اطلاعاتی است که پیمانکار جهت قیمت گذاری و احداث پروژه به آنها نیاز دارد: راه‌های دسترسی به محل احداث، محل خدمات، موقعیت اردوگاه او و این‌که آیا امکان فراهم نمودن محل اسکان در محل احداث پروژه وجود دارد یا خیر، محل تخلیه خاک اضافی و موقعیت مکانی گودال‌های خاکبرداری، البته در صورتی که نیاز به آنها باشد. در اینجا باید به قسمت «فهرست و جزییات مشخصات پروژه» از پیوست (الف) استاندارد (۰۱۲۰) اداره استاندارد آفریقای جنوبی مراجعه نمود. مشخصات خوب دارای حجم زیادی از تبصره‌های غیرضروری و نامتعارف نیستند (مثل یک فهرست طولانی برای مشخصات استاندارد همه انواع نقاشی ساختمان در حالی‌که فقط یک مورد می‌بایست توسط پیمانکار رنگ گردد)، به مصالحی که نایاب هستند اشاره نمی‌کنند (مثل فولاد تقویت کننده (۱۵) میلی‌متری) یا مصالحی را تعیین نمی‌کنند که فقط با صرف هزینه گزاف قابل تهیه باشند (مثل سنگ بتون یا با اندازه‌هایی که به‌طور معمول توسط معادن سنگ محلی تولید نمی‌شوند)
دستورات لازم جهت استفاده از مصالح تعیین شده می‌بایست ارایه گردد البته در صورتی که استفاده از آنها اهمیت داشته باشد. اگر لازم باشد که مطابق قانون خاصی یا استاندارد خاصی (SABS) پروژه صورت گیرد، می‌بایست تبصره مربوطه با ذکر شماره ذکر گردد.
(۶-۳) گاهی اوقات، مشخصات بدون اشاره به این‌که چه چیزی مورد انتظار و نظر مهندس است، صرفاً بیان می‌کند که کار باید «طبق رضایت مهندس» انجام گردد. احتمالا خود مهندس نیز نسبت به این موضوع آگاهی ندارد و این مهندس مقیم است که باید بعدا در جریان قرار گیرد. ممکن است حتی برخی از کار‌‌‌ها لازم باشد «طبق رضایت مالک» به انجام برسد (مثل باز‌سازی سطوح خاک روی یک خط لوله از طریق باغ‌های خصوصی در شهرکی که مالکان آن غایب هستند). این دسته از مشخصات، مناسب نیستند. زیرا قیمت‌گذاری آن به سادگی میسر نیست. در برخی از مشخصات، بی‌جهت، سختگیری می‌شود که در عمل امکان پیروی از آنها ممکن نخواهد بود. پیشنهادکننده‌ای که کار را طبق تعریف ارایه شده قیمت گذاری می‌نماید ممکن است به راحتی در مقابل پیشنهاد کننده‌ای که قادر است خارج از چهار چوب تعیین شده برای کار فعالیت نماید، بازنده شود (به عنوان مثال در صورتی که لازم باشد همه خاک پشت ریز به صورت لایه‌های (۱۵۰) میلی‌متری فشرده گردد ولی پیمانکاری که پایین‌‌‌‌ترین قیمت را پیشنهاد نموده است این امکان را داشته با شد که این خاک را در اطراف ساختمان بدون توجه به این تبصره از مشخصات ر‌‌‌ها نماید)
چنین مشخصاتی در حق یک پیمانکار درستکار، ظلم و بی‌انصافی است، زیرا باعث می‌گردد که هزینه‌های کارفرما بی‌جهت افزایش یابد و این طور به نظر برسد که مهندس مقیم در کنترل امور، کوتاه و قصور نموده است. هیچ مهندسی نباید هزینه گزافی را تحمیل نماید مگر آن‌که احساس نیاز نماید. زیرا مهندس باید روی چیزی که تعیین کرده است، اصرار نماید. به دلیل نوسانات قیمت و عرضه محصولات جدید، همیشه این امکان برای یک مهندس وجود دارد که از هزینه مواردی که تعیین کرده است دقیقا مطلع گردد ولی کمک و یاری تأمین‌کنندگان و یا پیمانکاران می‌تواند مفید باشد البته پیش از فراخوان مناقصه.
(۶-۴) مشخصات گام به گام و مشخصات مبتنی بر نتیجه
در اینجا، دو نوع مشخصات فنی که امروز مقبول هستند و به‌کار می‌روند مطرح می‌شوند که کاربرد هر یک بستگی به شرایط پروژه دارد. این دو نوع عبارتند از:
الف) مشخصات گام به گام
ب) مشخصات مبتنی بر نتیجه
در مشخصات گام به گام، مهندس، مراحل انجام پروژه را قدم به قدم تعیین می‌کند و این امکان فراهم می‌گردد که مسؤول کار‌‌‌ها در همان مرحله اول، پیمانکار را متوجه خطای خویش نماید و دیگر نیازی نخواهد بود که پیمانکار براساس روش‌های ساخت، کارگران و سر کارگر خود را هدایت نماید. زیرا فقط کافی است که آنها را به مشخصات تعیین شده ارجاع دهد. در صورتی که یک پیشنهاد کننده، تمایل داشته باشد که یک روش معین را تغییر دهد می‌تواند این مسأله را در پیشنهاد خود ذکر نماید. برخی از پیمانکاران – به خصوص کارشناسان – با روش مشخصات گام به گام موافق نیستند. زیرا روش فوق، فعالیت‌های آنها را محدود نموده و اطلاعات و خبرگی آنها را نادیده می‌گیرد. در مشخصات مبتنی بر نتیجه بیش‌ترین تأکید روی آن چیزی است که مورد نیاز و مطالبه است (مثال نشست بنا به‌طور غیریکنواخت به هیچ عنوان پذیرفته نیست، بتون (۵۵) مورد نیاز است) و مسؤولیت همه شیوه‌ها و ابزار‌‌‌ها جهت دستیابی به نتایج تعیین شده به‌طور کلی با پیمانکار است در حالی‌که مسؤول کار‌‌‌ها تا زمانی که نتایج تعیین شده محقق گردند، نیازی نیست مداخله نماید. با این حال، جهت حصول اطمینان از دستیابی به نتایج مطلوب می‌بایست از قبل، روش آزمایش و کنترل کیفی طبق توافق طرفین تعیین گردد.
(۶-۵) تبصره‌های پرداخت در مشخصات
یک مشخصات خوب، پرداخت‌های لازم و در صورت لزوم مراحل گوناگون این پرداخت‌ها را به‌طور دقیق تشریح خواهد نمود.
بلافاصله پس از ارایه جزییات این پرداخت‌ها، ضرورت دارد که به پیشنهاد کننده دقیقا تفهیم گردد که چه چیزی از او خواسته شده است و باید در قالب یک «تبصره پرداخت»، به‌طور دقیق مبنای پرداخت برای هر مورد تبیین گردیده و در صورت لزوم اشاره گردد به این‌که براساس چه شیوه‌ای، مورد مربوطه وارد فهرست اقلام گردیده و چگونه باید برآورد گردد.
روش فوق، صرفنظر از این‌که مناسب بوده و برای پیمانکار منصفانه است، در رابطه با کارهای اضافی، به مهندس کمک خواهد نمود (طبق (۵-۱۱) و (۷-۱) همین مقاله)
(۷) فهرست اقلام به همراه مقدمه
(۷-۱) مقدمه
روش مناسب این است که در مشخصات یا مقدمه، نرخ‌های گوناگونی را که مد نظر مهندس است بیان گردد زیرا در این صورت عمل مهندس برای استفاده از نرخ‌های پیشنهادی به عنوان مبنای نرخ‌های جدید توجیه خواهد داشت. این مسأله، ارتباطی به این ندارد که پیمانکار واقعاً چگونه نرخ‌های خود را ارایه می‌نماید. هنگام کنترل فهرست اقلام پیش از انتشار سند، مهندس باید بررسی کند که آیا به عقیده خودش اطلاعات ارایه شده برای ارایه و پیشنهاد یک قیمت و منطقی برحسب ریز اقلام کافی است یا خیر.
(۷-۲) اقلام موجود در فهرست
در صورت امکان، روش استاندارد اندازه‌گیری می‌بایست مورد استفاده قرار گیرد. در موارد خاص، ممکن است روش فوق، بهترین روش عملی برای برآورد کار نباشد. مثلاً به نظر می‌رسد که تایپ کردن تعداد زیادی از اقلام با مقادیر اندک و نرخ‌های پایین برای همه ادعا‌‌‌ها در هر ماه، کار معقولی نباشد. اغلب اوقات، چنین اقلامی می‌توانند به همراه اقلام کلان‌تر قید گردند.
(۷-۳) ساخت یک دریچه آدم‌رو می‌تواند شامل مراحل مختلفی گردد (حفاری، کور کردن، بتون‌ریزی، قالب‌بندی و تقویت (از پایین تا بالا)، آجر کاری، گذر سازی، گچ کاری، راه پله، درپوش و خاکریزی)، ولی بهتر است که همه این کار تحت یک عنوان درج گردد. برای انجام این کار، طراحی استاندارد می‌بایست تحت عناوین لیست شده در بالا، تک‌تک موارد را درج نماید. به همین طریق، یک دیوار حایل کوچک می‌تواند به عنوان یک واحد قیمت‌گذاری گردد در صورتی که مقادیر ثابت بوده و مهندس جزییات مربوطه را بیان نماید. با این حال، روش گنجاندن قالب بندی با بتون در مواردی که پرداخت آنها بر حسب متر مکعب است توصیه نمی‌شود. از طرف دیگر، قالب‌بندی نباید در اقلام متعددی با ارزش پایین اعمال گردد. هزینه قالب بندی بستگی به تعداد دفعات برای استفاده مجدد دارد نه به اندازه ناحیه مربوطه مثلاً عریض‌تر یا باریک‌تر از (۳۰۰) میلی‌متر. موارد مشابه قالب‌بندی می‌توانند در یکدیگر ادغام گردند اگرچه پرداخت‌های خاص می‌بایست به‌طور جداگانه اندازه‌گیری گردند.
(۷-۴) یک فهرست اقلام خوب، در برگیرنده مقادیر دقیقی است که عمدتا توسط روش استاندارد اندازه‌گیری با توجه به نقشه‌های مناقصه تهیه شده است و مقدمه باید این مسأله را قید نماید. اقلام فهرست نباید هرگز به منظور فراهم نمودن مبالغ احتیاطی پنهان به‌طور عمدی افزایش یابند و فهرست نباید موارد متعدد و با اهمیت زیادی را در قالب قیمت گذاری برای پرداخت یک‌جا لیست کند که پیشنهادکنندگان برای آنها لازم باشد همه مقادیر را محاسبه نمایند. از نظر پیشنهادکنندگان این مسأله، نشانگر کار شتاب‌زده، ناقص و بی‌کیفیت است که هیچ‌کدام سبب جلب اعتماد به مهندس نمی‌گردد. در هیچ فهرستی، نباید مواردی که امکان برآورد و قیمت‌گذاری آنها وجود ندارد، گنجانده شوند (مثل محل اقامت مهندس یا میزان استفاده او از تلفن)؛ برای چنین مواردی، مهندس باید «پرداخت موقت» لحاظ نماید. هر یک از اقلام موجود در فهرست می‌بایست دارای یک ارجاع به «تبصره پرداخت» مربوطه به قسمت مشخصات باشد طبق آنچه که در قسمت چهارم استاندارد (SABS) (1979) قسمت (D) آمده است.
ممکن است در قراردادهایی که شامل خاکبرداری، لایروبی و ساخت لایه‌های کنترل شده با استفاده از مصالح تهیه شده و فرآوری شده در محل احداث پروژه هستند، به دلیل انحراف پیش‌بینی نشده از نتایج حاصل از تحقیقات پیش از مناقصه، ممکن است تغییرات شدیدی در مقادیر اقلام گوناگون پدید آید. چنین تغییراتی در واقع یکی از ریشه‌های اصلی بروز اختلافات به شمار می‌آیند و می‌بایست از طریق تحقیقات پیش از مناقصه و طراحی دقیق پروژه با استفاده از نتایج حاصل از تحقیقات فوق، میزان این تغییرات را به حداقل رساند.
(۷-۵) اقلامی که صرفاً جهت برآورد قیمت هستند.
به‌طور کلی، این اقلام از نظر پیشنهاد کننده، غیرضروری بوده و نشانگر عدم قطعیت طراح در مورد پروژه است.
ممکن است پیشنهادکنندگان ریسک‌پذیر، قیمت‌های بسیار بالایی برای چنین اقلامی وارد نمایند بدون آن‌که مبلغ مناقصه از این مسأله متأثر گردد. روش وارد کردن مقدار یک (مثلا یک متر مکعب بتون) خیلی هم بهتر نیست، زیرا هزینه واقعی مقادیر کم در مبنای واحد می‌تواند بسیار بالا باشد مثلاً ممکن است هزینه تهیه و آماده‌سازی یکسان باشد چه بتون مربوطه یک متر مکعب باشد و چه ۲۰ متر مکعب باشد از آنجایی‌که مهندس، می‌تواند قیمت‌ها را تعیین نماید، می‌بایست از گنجاندن چنین اقلامی اجتناب نمود در صورتی که مهندس برای محلول‌های گوناگون (فولاد یا بتون) یا مصالح (سیمان رشته‌ای، پی وی سی یا سایر لوله‌ها)، قیمت‌های جایگزین درخواست نماید، فهرست اقلام می‌بایست این مسأله را به‌طور دقیق نشان دهد و می‌بایست برای مقادیر جایگزین و اقلام اولیه و کلی، شرایط طوری فراهم گردد که قیمت‌ها از طریق یک مبلغ پیشنهادی جایگزین به تأیید برسد. روش دیگر این است که مقدار کل، بین قیمت‌های جایگزین تقسیم گردد ولی در این صورت باید در قسمت شرایط خاص قید گردد که مهندس قصد دارد براساس قیمت‌های دریافتی، کار‌‌‌ها را از نو طراحی نماید و در نتیجه، هر مورد باید بر حسب ارزش واقعی خود قیمت‌گذاری گردد البته با لحاظ نمودن هزینه‌های اقلام اولیه و کلی.
(۷-۶) برنامه کار روزانه به عنوان قسمتی از فهرست اقلام
برخی از اسناد، در فهرست اقلام، یک برنامه کار روزانه لحاظ می‌کنند و ساعات کار کارگران گوناگون را با نرخ‌های روز کاری و روز تعطیل ارایه می‌کنند. این روش به شرط این‌که طبقه‌بندی و رتبه‌بندی کارگران به‌طور کامل و جامع صورت گیرد، روش مناسبی برای به دست آوردن نرخ منطقی کار روزانه خواهد بود.
در رابطه با ماشین‌آلات، اغلب اوقات، اسناد صرفاً نرخها را بر حسب ساعات لحاظ می‌کنند (تعداد ساعات ارایه نمی‌شود) و نرخ‌های فوق یا برای موارد خاصی از ماشین‌آلات، یا ماشین‌آلات موردنظر پیمانکار یا هر دو به‌کار می‌رود.
با این حال، ایرادات و انتقاداتی که درمورد «اقلام صرفاً جهت برآورد قیمت» مطرح گردید، اینجا نیز وجود دارد. باید توجه نمود که نرخ‌های کار روزانه فقط در مورد کارهای روزانه فقط در مورد کارهای فرعی و جزیی اعمال می‌گردد و در نتیجه شامل نیروی کار و ماشین‌آلاتی خواهد شد که از قبل در محل احداث پروژه وجود دارند. مهندس می‌تواند با توافق پیمانکار، نرخ‌های مربوط به ماشین‌آلاتی که در محل پروژه وجود ندارند را تعیین نموده و هزینه انتقال و جابه‌جایی ماشین‌آلات را به محل پروژه لحاظ نماید ولی این مسأله باید پیش از شروع کار روزانه، به توافق طرفین برسد.
(۷-۷) در صورتی که مورد خاصی از پروژه که قیمت‌گذاری گردیده است، بنابر تصمیم کارفرما حذف گردد، فاکتور مورد مربوطه می‌بایست جدا گردیده و ضمن این‌که برآورد اولیه و کلی در مورد آن لحاظ می‌شود، پیشنهاد کننده نیز می‌بایست امکان قیمت‌گذاری روی موارد فوق را داشته باشد با وجود علم به این‌که مورد مربوطه ممکن است از پروژه حذف گردد.
(۸) نقشه‌ها
(۸-۱) نقشه‌ها می‌بایست طبق مقیاس و اندازه‌های استاندارد تهیه شوند. نقشه‌ها ممکن است به صورت رول یا تا شده باشند ولی همه آنها باید دارای شماره باشند. در بهترین اسناد، جهت سهولت در مراجعه، نقشه‌ها از یک تا مثلاً پانزده شماره‌گذاری می‌شوند ولو این‌که هر یک از نقشه‌ها ممکن است شماره دیگری نیز داشته باشند. ممکن است نقشه‌ها دارای مقیاس کاهش یافته باشند ولی مقیاس فوق باید ارایه گردد (مثلاً با درج یک مقیاس روی نقشه یا درج عبارتی مثل «مقیاس کاهش یافته نقشه – X: 1»). نباید مقیاس نقشه به حدی کاهش یابد که متن روی آن ناخوانا گردد. در یک نقشه، می‌بایست موقعیت جغرافیایی پروژه به همراه راه‌های دسترسی به محل احداث مشخص گردد. لازم نیست همه نقشه‌های کل قرارداد به همراه اسناد مناقصه ارایه گردد ولی نقشه‌های کلی، جزییات اصلی و نقشه‌های موارد خاصی که ممکن است تولیدکنندگان لازم باشد قیمت آنها را ارایه کنند، می‌بایست لحاظ گردد. برای تمام نقشه‌هایی که مقیاس آنها کاهش یافته است، لازم است نقشه‌های با مقیاس طبیعی آنها جهت بررسی در اختیار قرار گیرد. نقشه‌های پیشنهادی در مناقصه، ممکن است همان نقشه‌های ساخت و احداث باشند یا نباشند ولی باید توجه داشت که هرگونه تغییری در نقشه‌های پیشنهادی، یک تغییر در کل قرارداد محسوب می‌گردد. برای یک سند «خوب»، همه طراحی‌‌‌‌ها و نقشه‌ها می‌بایست پیش از فراخوان مناقصه تکمیل گردند به استثنای نقشه‌هایی که می‌توان طی مرحله ساخت بدون لطمه زدن به کل برنامه، در اختیار پیمانکار قرارداد.
(۹) سایر موارد (فهرستها)
(۹-۱) سابقه و تجربه قبلی پیشنهاد کننده
فهرست پروژه‌هایی که قبلا توسط پیمانکار تکمیل شده است می‌تواند سبب بروز مشکلاتی برای آنهایی شود که دارای سابقه و معرفی نامه نیستند ولی این مسأله کاملاً قابل توجیه است.
(۹-۲) اصلاحات و پیشنهادات پیمانکار
به‌طور کلی، این فهرست به عنوان «اصلاحات توسط پیشنهادکننده» در شرایط عمومی قرارداد‌‌‌ها (۱۹۹۰) لحاظ می‌گردد و در اینجا نیازی به توضیح ندارد. اگر این قسمت حذف گردد، پیشنهادکنندگان ممکن است پیشنهادات خود را در قالب یک نامه ضمیمه ارایه نمایند.
(۹-۳) سایر فهرست‌های غیرمتعارف
گاهی اوقات، کارفرمایان انواع دیگری از اطلاعات را مطالبه می‌نمایند. در صورتی که قرارداد به پیشنهاد کننده مربوطه واگذار شود، پروژه به چه کسی سپرده می‌شود؟ چه ماشین‌آلاتی بلافاصله برای پروژه فراهم می‌گردد؟ ماشین‌آلات چند سال مورد استفاده قرار گرفته‌اند؟ چه چیزی تولید می‌کنند؟ چه ماشین‌آلاتی خریداری خواهند شد، چه کسی بیمه مربوطه را ارایه می‌نماید؟ اگر این نوع از فهرستها در اسناد مناقصه وجود داشته باشند، از نظر پیمانکار اسناد مربوطه خوب و مناسب نیستند، زیرا او مجبور خواهد بود که کارهای غیرضروری زیادی را انجام دهد. با این وجود، این گونه از فهرستها می‌توانند در صورت بروز اختلاف مفید واقع گردند.
بنابراین، چنین سؤالاتی می‌بایست به پایین‌‌‌‌ترین پیشنهاد کننده ارجاع داده شود، ولی به منظور ارایه اطلاع قبلی از سؤالات، می‌توان الزامات فوق را در اسناد فهرست نمود. هر آنچه که یک پیشنهاد کننده در چنین فهرست‌هایی وارد می‌نماید، ممکن است خود را نسبت به آنها ملزم نداند و هیچ کارفرمایی نمی‌تواند به راحتی شرایط فوق را بعدا محقق نماید.
(۹-۴) ضمیمه
یک فهرست مندرجات بسیار مفید بوده و باید در هر سند «خوبی» گنجانده شود. سر فصل‌ها می‌بایست در مقابل شماره تبصره‌های مربوطه درج گردند.
(۹-۵) فرم‌های مناقصه، ضمانتنامه و موافقت‌نامه
در شرایط عمومی قرارداد‌‌‌ها (GCC) (1990) نمونه‌های استاندارد فرم‌های فوق ارایه شده‌اند. در صورتی که فرم‌های استاندارد مورد استفاده قرار نگیرند، پیشنهاد کنندگان می‌بایست به‌طور خاص به تفاوت‌‌‌‌ها و تغییرات مربوطه توجه نمایند.
یادداشت مشورتی شماره ۳-۸۱
بازبینی شده در فوریه ۲۰۰۴
مهندسین مشاور آفریقای جنوبی
وابسته به FIDIC
به سفارش روزنامه مناقصه‌مزایده
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.