شرایط وقوع تأخیر موجه: بررسی عوامل کلیدی

شرایط وقوع تأخیر موجه: بررسی عوامل کلیدی

تأخیرات موجّه می‌توانند قابل جبران [مالی] یا غیرقابل جبران [مالی] باشند. این دو نوع تأخیرات، در زیر مورد بحث قرار می‌گیرند.

چنانچه پیمانکار در پیشبرد کارهایش بدون قصور یا بی‌مبالاتی خود، تأخیر کرده باشد، مساوات، پیمانکار را به متحمّل‌شدن مخارج تسریع‌نمودنِ کار، به‌منظور پایان تا تاریخ تکمیل الزام‌شده در قرارداد، ملزم نمی‌کند. با این‌حال، توانایی پیمانکار به‌منظور بازیابی هزینه‌های اضافیِ مرتبط با زمان خود، بستگی دارد به این‌که تأخیر موجّه، قابل جبران [مالی] باشد یا غیرقابل جبران [مالی].

 

 

به‌منظور جلوگیری از موقعیّتی نابرابر، اغلب قراردادهای احداث، پیمانکار را از پاسخگویی در قبال خسارات واقعی یا تعیینی کارفرما برای تأخیرات ناشی از رویدادهای شرایط آب و هوایی وخیم یا قوّة قاهره، من‌جمله آن‌هایی که در زبان قراردادی نمونة زیر [آمده است]، معاف می‌کنند:

• (الف) حوادث ناگهانی طبیعی؛
• (ب) سیل، آتش‌سوزی، زلزله یا انفجار؛
• (ج) جنگ، تهاجم، تخاصمات (چه اعلام جنگ بشود یا خیر)، اَعمال یا تهدیدهای تروریستی، شورش یا دیگر ناآرامی‌های مدنی؛
• (د) نظم و ترتیب یا قانون دولتی؛
• (ه) اقدامات، تحریم‌ها یا محاصره‌های درحال اجرا در تاریخ موافقتنامة حاضر یا پس از آن؛
• (و) اقدام توسّط هر [مقامِ] مختار دولتی؛ (ز) [حالت] اضطراری ملّی یا منطقه‌ای؛ (ح) اعتصابات، توقّفات یا کاهش‌های [سرعت کارِ] نیروی کار یا دیگر اختلالات صنعتی؛ (ط) شیوع سریع، همه‌گیری جغرافیایی یا آنفولانزا یا عفونت باکتریایی مشابه؛ (ی) حالت اضطراری؛ (ک) کمبود لوازم و تجهیزات پزشکی کافی؛ (ل) کمبود نیرو یا امکانات حمل و نقل؛ و (م) رویدادهای مشابه دیگر، فراتر از کنترل متعارف طرفِ [قراردادیِ] متأثّر.

چنانچه این انواع تأخیر رخ دهند، آنگاه پیمانکار، نوعاً مستحقّ یک تمدیدمدّت، لیکن بدون جبران [مالیِ] اضافی است، مگراینکه [ظرفیّت] بازیابی هزینه در قرارداد فراهم شده باشد. برای توجیهِ یک تمدیدمدّت،  پیمانکار باید نشان دهد که تأخیر، در زمانی که به‌وقوع پیوسته، روی مسیر بحرانی قرار داشته است.

چنانچه تأخیر کارفرما-مسبّب، من‌جمله تغییرات در محدودة کار، تأخیر در فراهم‌کردن دسترسی به کار، تأخیرات در [ارائة] تأییدات، مهندسیِ به‌تأخیرافتاده توسّط پیمانکار دیگرِ تحت کنترل کارفرما، و بسیاری [از] رویدادهای موجّه دیگر، به‌وقوع بپیوندد، آنگاه ممکن است پیمانکار نه تنها مستحقّ یک تمدیدمدّت، بلکه [مستحقِّ] هزینه‌های افزایش‌یافتة مرتبط با زمان خود نیز بشود. مجدّداً، برای توجیه یک تمدیدمدّت، پیمانکار باید نشان دهد که تأخیر، در زمانی که به‌وقوع پیوسته، روی مسیر بحرانی قرار داشته است.

با این‌حال، چنانچه تأخیر، منتجّ از یک موقعیّت قابل پیش‌بینی باشد که پیمانکار مسبّب [آن] بوده یا می‌توانست با انجام مراقبت‌های لازم [از آن] جلوگیری کند (یا پیمانکار می‌توانست بر آن کنترل داشته باشد)، آنگاه ممکن است تأخیر، غیرموجّه در نظر گرفته شود.

کارفرما نباید تا زمانی‌که کلیّة درخواست‌ها برای تأخیر موجّه به‌طور مناسب بررّسی نشده‌اند، پیمانکار را برای تکمیل دیرهنگام مقصّر دانسته یا خسارات واقعی یا تعیینی را ارزیابی کند. امتناع کارفرما از اعطاء تمدیدمدّت برای تأخیری که  موجّه تشخیص داده شده است، می‌تواند زمینه‌ساز ارسال‌نمودن یک ادّعای تسریع تحمیلی برای پیمانکار باشد. تسریع تحمیلی زمانی به‌وقوع می‌پیوندد که پیمانکار ملزم به تکمیل عملکرد تا تاریخ قرارداد می‌باشد، حتّی اگر پیمانکار متحمّل یک تأخیر موجّه شده و تمدیدمدّتی برای میزان کاملِ تأخیر، [به وی] اعطاء نشده باشد.

بررّسی درخواست تأخیر موجّه پیمانکار

به‌هنگام بررّسی درخواست پیمانکار [برای] تأخیر موجّه، سه عامل حائز اهمیّت هستند:

• (الف) آیا پیمانکار می‌توانست رویداد را پیش‌بینی کند،
• (ب) آیا اسبابِ [وقوع تأخیر]، «فراتر از کنترل» پیمانکار قرار داشته‌اند، و
• (ج) آیا اسباب، «بدون قصور یا بی‌مبالاتی پیمانکار» (و پیمانکاران جزء او) بوده‌اند.

رویدادهای پیش‌بینی‌نشده

قابلیّت پیش‌بینی رویدادهای ممکن‌الوقوع متأثّرکنندة احداث، نکته‌ای ضروری در ارزیابی تأخیرات موجّه می‌باشد. یک تأخیر می‌تواند قابل پیش‌بینی باشد، اگر از پیمانکار انتظار برود که نسبت به آن وقایعی که داخل در محدودة عملیات‌های کسب و کار او قرار دارند [و] مربوط به قرارداد وی بوده یا احتمالاً [قرارداد را] متأثّر می‌نمایند، علم داشته یا دلایلی برای علم [به آن‌ها] داشته باشد.

برای مثال، غیرمتعارف است که از پیمانکار انتظار برود بینش «پیامبرگونه» داشته و اقدام جلوگیری‌کنندة فوق‌العادّه‌ای را به‌عمل آورد که یک پیمانکار عادّی نتواند به اجرا گذارد. اسباب غیرقابل پیش‌بینی عموماً به رویدادهای آینده اشاره دارند، نه اسباب موجود.

 

 

رویدادهای فراتر از کنترل پیمانکار

رویدادها نوعاً داخل در [حیطة] کنترل پیمانکار (یا پیمانکاران جزء او) درنظر گرفته می‌شوند، اگر

• (الف) رویداد می‌توانست قابل جلوگیری‌شدن باشد، یا
• (ب) علی‌رغم به‌وقوع‌پیوستنِ رویداد، عملکرد، ممکن بود.

در نمونة اخیر، پیمانکار یا ریسک عملکرد را بر عهده گرفته یا ترتیبات جایگزینی برای عملکرد، ایجاد می‌کند.

رویدادهایی که بدون قصور یا بی‌مبالاتی پیمانکار به‌وقوع می‌پیوندند

اقدامات، یا قصور در اقدام که منتج به تأخیرات شوند، نشان‌دهندة «قصور یا بی‌مبالاتی» پیمانکار می‌باشند. موارد پرشماری غیرموجّه دانسته می‌شوند، به‌سبب ترکیبی از بی‌مبالاتی پیمانکار و تأخیری که در [حیطة] کنترل پیمانکار بوده است. برای مثال، چنانچه  پیمانکار، پاسخگویی در قبال فراهم‌کردن تجهیزات یا مصالح خاص را در قرارداد برعهده می‌گیرد، و اگر پیمانکار نتواند نشان دهد که تحقّق تکالیف وی غیرممکن بوده است، آنگاه ممکن است تأخیر، غیرموجّه تلقّی شود.

 

https://cscmlaw.com/ooed/