لزوم پیوستن هر چه سریع‌تر ایران به FATF

مرضیه نیکخواه- روابط بین‌المللی کشورمان مخصوصاً در بخش اقتصادی، بعد از روی کار آمدن ترامپ دچار چالش جدی شده است. ناگفته پیداست که به‌رغم تمام ظاهرسازی‌ها، کشورهای به ظاهر متحد همچون چین و روسیه فقط به منافع خود فکر می‌کنند. از یک طرف روسیه با توجه به جنگ چند ساله‌ای که با اوکراین به راه انداخته است، نه توان حمایت از کشورمان را دارد و نه می‌خواهد که اوضاعش در بین دولت‌های غرب و مخصوصاً آمریکا بدتر از قبل شود. از طرف دیگر چین نیز هرگز تجارت ده‌ها میلیارد دلاری با آمریکا را فدای تجارت چند میلیارد دلاری‌‌اش با ایران نخواهد کرد. در چنین شرایطی عدم الحاق به FATF می‌تواند شرایط را بدتر از قبل کند. قیمت ارز و خصوصاً دلار به‌عنوان یک شاخص مهم در اقتصاد کشورمان مدت‌هاست که از ۱۰۰ هزار تومان گذر کرده و در سالی که به نام «سرمایه‌گذاری برای تولید» نام‌گذاری شده، می‌تواند تمام رشته‌ها را پنبه کند. قبول و پیوستن به FATF می‌تواند گامی مهم در راستای بازگشت اعتماد جهان به ایران تلقی شود و این مهم باید هر چه سریعتر در دستور کار قرار گیرد. در صورت عدم پیوستن ایران به سازمان اف‌ای‌تی‌اف (FATF) در طی فرصت باقیمانده و حضور دوباره ایران در لیست سیاه، عملاً ارائه هرگونه خدمات و ارتباطات مالی و بانکی و پولی از سوی بانک‌های جهانی با بانک‌های ایرانی ناممکن شده و کشور عملاً در یک تحریم تمام‌عیار بانکی جهانی فراتر از تحریم‌های آمریکا قرار خواهد گرفت. پیش از این FATF در مجلس نهم به تصویب رسید و شورای نگهبان برخی از بندهای آن را تصویب کرد و برخی از بند‌ها هم به تصویب نرسید تا این مصوبه به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع شود و مجمع تشخیص در آن زمان این مصوبه را بلاتکلیف گذاشت. در دولت چهاردهم با درخواست رئیس‌جمهور و موافقت رهبر معظم انقلاب رسیدگی به این مصوبه در دستور کار مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار گرفت تا بار دیگر موضوع FATF، CFT و لوایح پالرمو در مجمع بررسی شود. مجمع تشخیص به این معناست که اگر موضوعی بخواهد خلاف قانون اساسی یا خلاف شرع به قانون تبدیل شود، مجمع وارد عمل شده و مصلحت نظام را برای آن موضوع در نظر می‌گیرد و نسبت به بررسی آن اقدام می‌کند. بر همین اساس مجمع تشخیص مصلحت نظام در این زمان طبق فرمایش رهبر معظم انقلاب موضوع FATF، CFT و لوایح پالرمو را بررسی می‌کند. البته هر تصمیمی که مجمع تشخیص درباره آن‌ها بگیرد قابل احترام است.

لزوم اجرای FATF داخلی

در این بین تندرو‌ها همچنان مخالف سرسخت پیوستن ایران به FATF بودند. علت آن نیز این بود که با گیوتن به آن دیگر امکان ارسال کمک به محور مقاومت وجود نداشت. اما در حال‌حاضر که تقریباً تمام محور مقاومت از بین رفته، مجمع تشخیص مصلحت می‌تواند با تصویب آن کمک بزرگی به اقتصاد کشورمان کند. ایران در حال‌حاضر در فهرست سیاه FATF قرار دارد. این بدان معناست که FATF کشورهای عضو و سایر حوزه‌های قضایی را تشویق می‌کند که تدابیر متقابل ‌را علیه ایران به‌کار گیرند. کار حتی به جایی رسیده که مسعود پزشکیان؛ رئیس‌جمهور خواستار اجرای FATF حتی به صورت داخلی آن شده است. وی که پیش‌تر در قامت نماینده مجلس نیز خواستار پیوستن به FATF شده بود، روز یکشنبه خواستار اجرای FATF حتی به صورت داخلی شد. رئیس‌جمهور صبح روز یکشنبه هفته جاری با حضور از پیش اعلام‌نشده در وزارت دادگستری، گفت: امروز با کمک ابزار‌ها و روش‌های نوین متکی بر تکنولوژی‌های مدرن، این امکان وجود دارد که با تعریف عملیاتی کدپستی، کدملی، کد کالا و اجرای برخی قوانین مثل ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مکرر تا حد بسیار زیادی بستر وقوع فساد را از بین برد؛ ما اگر FATF داخلی را اجرا کنیم، بسیاری از مصادیق فساد بدون نیاز به حضور و رصد میدانی، صرفاً با رصد داده‌ها و اطلاعات اصلاح و رفع خواهند شد.