به بهانه آغاز مجدد مذاکرات ایران و آمریکا و مقایسه آن با برجام

عدم تاثیر مذاکرات برکاهش قیمت کالاها

مهدی یاوری- آغاز مذاکره ایران و آمریکا مهم‌ترین خطر را که همان سایه جنگ بود، از سر کشورمان دور کرد. موضوع مهمی که بعد از روی کار آمدن ترامپ، کشورمان را تهدید می‌کرد و استرس ناشی از آن را به خوبی می‌شد در بازارهایی همچون ارز و طلا دید. قیمت دلار طی بازه یک هفته‌ای […]

مهدی یاوری- آغاز مذاکره ایران و آمریکا مهم‌ترین خطر را که همان سایه جنگ بود، از سر کشورمان دور کرد. موضوع مهمی که بعد از روی کار آمدن ترامپ، کشورمان را تهدید می‌کرد و استرس ناشی از آن را به خوبی می‌شد در بازارهایی همچون ارز و طلا دید. قیمت دلار طی بازه یک هفته‌ای (قبل و بعد از مذاکرات) به‌عنوان اصلی‌‌ترین شاخص در اقتصاد کشورمان از ۱۰۶ هزار تومان روز یکشنبه هفته جاری به ۸۶ هزار تومان کاهش یافت؛ این اتفاق درباره سکه نیز صادق بود و قیمت سکه نیز از ۱۰۳ میلیون تومان به ۷۸ میلیون تومان کاهش پیدا کرد. اما این اولین‌باری نیست که کشورمان با آمریکا مذاکره می‌کند و هشت سال قبل در نشست‌های ۵+۱ ایران با کشورهای اروپایی و آمریکا به مذاکره (مستقیم) پرداخته بود. در آن زمان نیز قیمت دلار از ۳۴۹۰ تومان به ۳۴۵۰ تومان رسید و قیمت هر سکه از ۹۷۰ هزار تومان به ۹۴۰ هزار تومان رسید. همچنین در آن زمان فضا به صورتی بود که بسیاری با انجام برجام انتظار داشتند که قیمت کالا‌ها در کشور کاهش یابد. اما تنها دو سال از آغاز برجام شاهد افزایش شدید قیمت‌ها در بازار بودیم. از قیمت انواع خودرو گرفته که افزایش بیش از دومیلیون تومانی را شاهد بود تا حتی افزایش ۵۰ درصدی قیمت سکه! حال سؤال این است که چرا در آن زمان قیمت کالا‌ها کاهش نیافت؟ و اینکه حتی به‌رغم مذاکرات مثبت کشورمان با آمریکا آیا این بار مردم طعم شیرین تثبیت و کاهش قیمت‌ها را شاهد خواهند بود؟ و اینکه آیا مذاکرات در نهایت تأثیری بر قیمت کالا‌ها مخصوصاً کالاهای خوراکی خواهد داشت یا خیر؟

تأثیر مذاکرات بر قیمت کالاها

با آغاز دور جدید مذاکرات، بازارهای اقتصادی ایران در انتظار تغییرات احتمالی هستند. یکی از مهم‌‌ترین بخش‌هایی که مستقیماً تحت‌تأثیر این تحولات قرار می‌گیرد، قیمت مواد غذایی وارداتی است. کارشناسان می‌گویند: افزایش نرخ ارز معمولاً باعث افزایش قیمت کالاهای اساسی می‌شود. نرخ ارز تابعی از نرخ تورم منهای بهره بانکی در کشور آمریکاست. تورمی که داریم، بیش از ۴۴ درصد است و دلار با هر اتفاقی، کمتر از ۷۰ هزار تومان نخواهد شد؛ چون ارزش ذاتی نرخ ارز همین است و اگر بیش از ۷۰ هزار تومان کاهش پیدا کند، با هر خبر بدی به‌شدت افزایش خواهد یافت. در دی‌ماه ۱۴۰۳، رشد نرخ ارز مستقیماً بر قیمت مواد غذایی تأثیر گذاشت. از سوی دیگر، تغییرات سیاست‌های ارزی، مانند جایگزینی ارزنیمایی با ارز توافقی، می‌تواند وضعیت بازار را پیچیده‌تر کند. در صورت موفقیت‌آمیز بودن مذاکرات و کاهش تنش‌های بین‌المللی، احتمال کاهش نرخ ارز و در نتیجه کاهش قیمت مواد غذایی وارداتی وجود دارد. کارشناسان معتقدند سرنوشت قیمت مواد غذایی وارداتی در ایران به نتیجه مذاکرات گره خورده است. اگر توافق حاصل شود، کاهش قیمت‌ها محتمل خواهد بود، اما در صورت شکست مذاکرات، باید انتظار افزایش قیمت‌ها را داشت.

چرا فقط قیمت ارز و طلا بالا و پایین می‌شود؟

همان‌طور که عنوان شد؛ قیمت ارز و طلا در دوران پس از برجام با افت مواجه شد. این اتفاق دوباره قبل از آغاز مذاکرات ایران و آمریکا در روز شنبه هفته جاری رخ داده بود. حال سؤال این است که چرا فقط قیمت ارز و طلا بالا و پایین می‌شود؟ در این باره باید گفت که تنها کسانی که در دوره‌هایی مشخصی اقدام به خرید و فروش ارز می‌کنند، باعث هیجان در بازار می‌شوند و مذاکرات تنها بر دارایی‌های آنان تأثیر می‌گذارد اما تجربه نشان داده که بعد از انجام توافقات بزرگ قیمت کالا‌ها نه‌تنها کاهش نمی‌یابند، بلکه رشد می‌کنند! و این معضلی است که مردم را بیش از پیش نگران و ناراضی می‌کند.