حضور آمریکا در اقتصاد ایران؛ رویای دیروز، ضرورت امروز!

معصومه براتی- مسئله‌ای که تا دیروز رویا بود، امروز کاملاً دست‌یافتنی به نظر می‌رسد: حضور آمریکا در اقتصاد ایران! مشکلات ایران و آمریکا از نخستین روزهای پس از پیروزی انقلاب و با گروگانگیری کارکنان سفارت این کشور آغاز شد. اتفاقی که باعث شد نظام جدید کشورمان با مهم‌ترین چالش خود مواجه شود. امام‌خمینی(ره) تسخیر سفارت […]

معصومه براتی- مسئله‌ای که تا دیروز رویا بود، امروز کاملاً دست‌یافتنی به نظر می‌رسد: حضور آمریکا در اقتصاد ایران! مشکلات ایران و آمریکا از نخستین روزهای پس از پیروزی انقلاب و با گروگانگیری کارکنان سفارت این کشور آغاز شد. اتفاقی که باعث شد نظام جدید کشورمان با مهم‌ترین چالش خود مواجه شود. امام‌خمینی(ره) تسخیر سفارت آمریکا را تسخیر لانه جاسوسی و این واقعه را انقلاب دوم در ایران عنوان کرد. از آن زمان تاکنون دلار به‌عنوان شاخص‌‌ترین، شاخص اقتصاد کشورمان از ۷ تومان به ۱۰۶ هزار تومان افزایش یافت و ناگفته پیداست که این امر تأثیر شگرفی در سقوط آزاد کشورمان ایفا کرد. از آن زمان تاکنون کشورمان با انواع و اقسام تحریم‌های بین‌المللی مواجه شد و این امر تاکنون نیز ادامه دارد.

برجام نافرجام!

هشت سال پیش اما کشورمان در مذاکرات مستقیم با گروه ۵+۱ که آمریکا نیز یکی از اعضای آن بود، به توافقی تاریخی به نام برجام دست یافت. توافقی که می‌رفت تا ایران را دوباره به جامعه جهانی باز گرداند اما عمر آن بسیار کوتاه بود زیرا ترامپ موفق شد بر مسند ریاست جمهوری آمریکا دست یابد. ترامپ در دور نخست ریاست جمهوری خود قرارداد برجام را بد‌ترین قرارداد تاریخ آمریکا دانست زیرا به تنها کشوری که به‌زعم او از آن نفع نمی‌برد، آمریکا بود. از نگاه ترامپ تمامی کشورهای عضو برجام از قِبَل آن سود برده بودند اما نقش آمریکا در سود آن صفر بود. این امر موجب شد تا آمریکا به سرعت از برجام خارج شود و به تبع او دیگر کشورهای عضو برجام نیز حمایتشان را از برجام کاهش دادند، تا جایی که در عمل چیزی از برجام باقی نماند. با پیروزی بایدن بر ترامپ کمی شرایط بهتر شد اما همچنان برجام به کاغذ پاره‌ای تبدیل شد! اما زمزمه حضور مجدد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، همگان را متوجه این امر کرد که وی مجدداً تحریم‌های فلج‌کننده را بر کشورمان برمی‌گرداند. این اتفاق نیز رخ داد و ترامپ با پیروزی بر هریس توانست بعد از وقفه‌ای چهار ساله مجدداً بر مسند قدرت در آمریکا قرار گیرد. وی به صراحت اعلام کرد که تحریم‌های بیشتری را بر کشورمان اعمال خواهد کرد؛ افزایش قیمت دلار از مرز ۱۰۰ هزار تومان به خوبی گویای جدیت وی بر این موضوع بود.

از جنگ تا مذاکره و امکان حضور آمریکا در ایران!

اما چندی بعد ترامپ اعلام کرد که دو گزینه صلح یا جنگ را پیش‌روی ایران قرار خواهد داد. مسئله‌ای که در ابتدا با واکنش تند مقامات ارشد کشورمان مواجه شد اما با رایزنی‌های صورت گرفته این امر محقق شد تا اینکه روز شنبه‌ای گذشت ایران و آمریکا بعد از هشت سال ولی به صورت غیرمستقیم در عمان با هم دیدار کردند. نتایج مثبت اولین دیدار باعث شد تا دلار به کانال ۸۰ هزار تومان سقوط کند و امیدواری‌ها برای بازگشت مجدد اقتصاد ایران به جامعه جهانی بیش از پیش افزایش یابد. کار حتی به جایی رسید که صحبت از حضور آمریکا در اقتصاد ایران شد. اظهارات اخیر مسعود پزشکیان؛ رئیس‌جمهور کشورمان، مبنی بر اینکه «مقام‌معظم‌رهبری با سرمایه‌گذار آمریکایی هیچ‌گونه مخالفتی ندارند» در آستانه احتمال ازسرگیری مذاکرات با آمریکا، موجی از تحلیل‌‌ها درباره بازگشت آمریکا به صحنه سرمایه‌گذاری در ایران به‌راه انداخته است. ناگفته پیداست که سرمایه‌گذاری خارجی، به‌ویژه از سوی اقتصاد اول جهان، یعنی آمریکا، می‌تواند تأثیرات مثبت چشمگیری بر اقتصاد ایران داشته باشد. اگرچه در حال‌حاضر سرمایه‌گذاری آمریکا در ایران با موانع حقوقی، سیاسی و اقتصادی زیادی مواجه است، اما در صورت گشایش‌های سیاسی و رفع تحریم‌ها، ایران می‌تواند به یکی از مقاصد جذاب برای شرکت‌های آمریکایی تبدیل شود. این اتفاق می‌تواند به توسعه پایدار، ایجاد اشتغال، انتقال فناوری و افزایش قدرت رقابت اقتصادی ایران در منطقه و جهان بینجامد.