تشریح وابستگی شدید فناوری اطلاعات با ایجاد اشتغال

تشریح وابستگی شدید فناوری اطلاعات با ایجاد اشتغال

نقش استارت‌آپ‌ها در تولید بومی

کسب‌وکارهای نوپای فضای مجازی، در سالی که سال «اقتصاد مقاومتی؛ تولید و اشتغال» نام گرفته است می‌توانند با ارایه ایده‌های جدید در بازار کار، سهم مؤثری در اکوسیستم کارآفرینی و اشتغال ایجاد کنند.

کسب و کارهای نوپای امروزی که با عنوان استارت‌آپ‌ها شناخته می‌شوند در هر کشوری گام مؤثر در جهت توسعه اقتصادی محسوب می‌شوند و در صورتی که بتوانند از چالش‌های حقوقی و قانونی عبور کنند، سهم مؤثری در اکوسیستم کارآفرینی و ایجاد اشتغال خواهند داشت.

به گزارش مهر،کارشناسان معتقدند که ایران در آغاز راه رشد اقتصادی شتابان براساس سیاست‌های ابلاغی برنامه ششم توسعه قراردارد و استارت‌آپ‌های بومی می‌توانند یکی از مهم‌ترین عوامل و تقویت‌کننده‌های این رشد شتابان باشند.

استارت‌آپ‌ها و کسب و کارهای اینترنتی در ایران از سال ۹۵ توانستند با محبوبیتی که بین مردم کسب کردند جای خود را در جامعه باز کنند. البته به دلیل عدم شناخت سازمان‌ها، نهاد‌ها و اصناف مختلف با این مدل کسب و کار، مشکلاتی نیز بر سر راه این استارت‌آپ‌ها به وجود آمد اما با برنامه‌ریزی دولت، شورای عالی فضای مجازی و سایر نهادهای مرتبط برای سیاست‌گذاری و قانون‌گذاری این کسب‌وکارها، فعالیت استارت‌آپ‌ها شکل موجه‌تری به خود گرفت.

آخرین آمارهای ارایه شده از سوی وزارت ارتباطات حاکی از آن است که در یک سال اخیر بالغ بر ۱۲۲۷ استارت‌آپ در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات ایجاد شد و ۲۵۰۰ واحد کسب و کار مرتبط با این فعالیت‌ها شکل گرفت.

حال در سالی که سال «اقتصاد مقاومتی؛ تولید و اشتغال» نام‌گذاری شده می‌توان در ادامه اقدامات صورت گرفته و با استفاده از ظرفیت‌های موجود در کشور و بهبود مستمر فضای کسب و کارهای نوپا و آنلاین، شاهد تحقق این شعار و رشد اقتصادی شتابان و پایدار و اشتغال زا در کشور بود؛ البته این امر محقق نخواهد شد مگر آن‌که تمرکز ملی روی حمایت از استارت‌آپ‌های بومی و جوانان کارآفرین کشور، بیش‌تر شود.

هر استارت‌آپ ۷ شغل مستقیم ایجاد می‌کند

پژوهش‌های میدانی انجام شده توسط مرکز توانمندسازی و تسهیلگری کسب‌وکارهای نوپای فناوری اطلاعات وابسته به وزارت ارتباطات براهمیت نقش استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای نوپا در توسعه اشتغال‌زایی صحه می‌گذارد. به نحوی که ارزیابی‌ها نشان داده که در یک کسب‌وکار در حال توسعه به‌طور متوسط ۷ نفر متخصص مشغول به‌کار شده‌اند و تعداد قابل‌توجهی نیز به‌طور غیرمستقیم در جریان فعالیت آن حضور دارند.

بر مبنای این ارزیابی یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های کسب‌وکارهای نوپا، تأثیری است که بر اشتغال دارند. این کسب‌وکار‌ها از طریق نوآوری و چابکی به پویایی اقتصاد کمک می‌کنند و شکل‌گیری آنها غالباً مبتنی بر خلق دانش و فناوری است.

نکته‌ای که باید به آن توجه داشت، این است که کسب‌وکارهای نوپا در شهرستان‌ها نیز با تکیه بر ظرفیت‌های بومی، ایجاد شده‌اند و علاوه بر موضوع ارزش‌آفرینی و تأثیری که بر اقتصاد منطقه خود دارند، می‌توانند در کاهش ناهنجاری‌ها نیز مؤثر باشند.

مطابق با پژوهش انجام شده اگرچه تأثیر فعالیت این کسب‌وکار‌ها در توسعه اقتصادی کشورمان مسجل است اما در این زمینه در مقایسه با زیست‌بوم‌های توسعه‌یافته‌ای مانند آلمان یا کره‌جنوبی، چند سال فاصله مشاهده می‌شود و چشم‌انداز دقیقی از آینده در این زمینه وجود ندارد. به نحوی که برای مثال در کشوری مانند هندوستان ۸۰ هزار شغل توسط کسب‌وکارهای نوپای حوزه فناوری اطلاعات در سال ۲۰۱۶ ایجاد شده است و برآورد می‌شود بین یک تا ۱٫۵درصد از GDP ایالات متحده مربوط به کسب‌وکارهای نوپا باشد.

کسب و کارهای نوپا مهاجرت معکوس را رقم زدند

این درحالی است که طبق اعلام بنیاد ملی نخبگان، استارت‌آپ‌ها تأثیر به‌سزایی در روند برگشت و مهاجرت معکوس نخبگان کشور داشته‌اند. برای مثال آمار بنیاد ملی نخبگان حاکی از آن است که سالی بالغ بر ١٠٠ نفر از نخبگان به کشور بازمی‌گردند و در قالب شرکت‌های استارت‌آپ و کسب‌وکارهای نوپا مشغول به فعالیت هستند.

در همین حال بررسی صورت گرفته از چندین استارت‌آپ راه‌اندازی شده در کشور در مراکزی از جمله مرکز نوآوری شریف، پارک فناوری پردیس و دانشگاه تهران، نشان از سود بالای این شرکت‌ها دارد و مهم‌تر آن‌که این استارت‌آپ‌ها توانسته‌اند تعداد زیادی از نخبگان را جذب و اشتغال ایجاد کنند.

به نحوی که سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز با اشاره به فراهم شدن محیط کسب و کار برای فعالیت شرکت‌های نوپا و دانش‌بنیان در کشور گفته است: از هزاران استارت‌آپ ایرانی ۴ استارت‌آپ مرتبط با فناوری اطلاعات وجود دارند که فروش آنها از ۴ هزار میلیارد تومان گذشته است؛ این استارت‌آپ‌ها در۳ یا ۴ سال گذشته وجود نداشته‌اند اما در همین چند ساله توانسته‌اند چنین رشدی داشته باشند.

شبکه ملی اطلاعات، تولید و اشتغال را رقم زد

محمدجواد آذری جهرمی، معاون وزیر ارتباطات به نقش شبکه ملی اطلاعات در تحقق شعار امسال اشاره می‌کند و می‌گوید: کسب و کارهای اینترنتی می‌توانند منبع عظیم اشتغال باشند و رونق کسب‌وکار در این بخش را با ارایه خدمات بر بستر شبکه ملی اطلاعات به وجود آورند.

وی ادامه می‌دهد: ازسال گذشته و پس از راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات، با کاهش قیمت پهنای باند سعی کردیم سرویس‌های بومی بر بستر این شبکه شکل گیرد تا شاهد ایجاد اشتغال برای جوانان باشیم. به نحوی که با رشد ترافیک حاصل از سرویس‌های این حوزه از جمله خدمات ویدیویی و اشتغال ایجاد شده در این بخش، درآمد بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات از ۲۰ هزار میلیارد تومان به ۲۵ هزار میلیارد تومان افزایش یافت.

مدیرعامل شرکت ارتباطات زیرساخت به وجود پتانسیل بالای نیروی انسانی در این حوزه اشاره می‌کند و می‌گوید: استعداد و ظرفیت نیروی متخصص در این بخش زیاد است اما تاکنون موقعیت برای استفاده از این توان، کم بوده، به همین دلیل ما به دنبال ایجاد فضا و ظرفیت‌سازی برای رونق کسب و کار‌ها در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات هستیم.

وی می‌افزاید: برای مثال شاهد تولید بیش از ۱۰۰ هزار اپلیکیشن اندرویدی در کشور هستیم و ۲۲ هزار گروه توسعه‌دهنده اپلیکیشن و ۱۰۰ هزار شغل، طبق گزارش مرکز آمار، در این بخش ایجاد شده است.

به گفته آذری‌جهرمی، مصرف خدمات بومی داخل کشور، باعث ایجاد کسب و کارهای داخلی و نوپا می‌شود و موجب تحقق شعار «اقتصاد مقاومتی؛ تولید و اشتغال» خواهد شد. به همین دلیل ما به عنوان محرک ایجاد این فضا، این موضوع را جدی‌‌ترین دستورالعمل برای سال جاری در نظر گرفته‌ایم.

فناوری اطلاعات و ارتباطات در انتظار ۱۳۰ هزار شغل

دراین راستا، محمودواعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز از برنامه‌ریزی برای ایجاد ۱۳۰ هزار شغل در سال جاری و افزایش ۳۰ درصدی ایجاد اشتغال در این بخش، خبر داده است.

وی با بیان این‌که فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان خلق ثروت و ایجاد اشتغال پایدار برای فارغ‌التحصیلان، راهگشا است، افزود: با توجه به نام‌گذاری سال ۹۶ به نام سال اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال، افزایش ۳۰ درصدی اشتغال در حوزه ICT به عنوان یکی از اولویت‌های این وزارتخانه در نظر گرفته شده است.

وزیر ارتباطات با بیان این‌که طرح توسعه کسب و کار و اشتغال پایدار (تکاپو) در تمام استان‌های کشور به تدریج اجرایی می‌شود، تأکید کرد: در حوزه اشتغال باید به سمت گسترش خدمات در بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات حرکت کنیم و به همین منظور سال گذشته نیز طرح تکاپو را در ۳ استان به عنوان پایلوت اجرا کردیم و امسال نیز این طرح در تمام استان‌های کشور به اجرا گذاشته می‌شود.

واعظی تولید محتوا، توسعه زیرساخت، آموزش و پژوهش و کسب‌وکارهای نوپا را از جمله محورهای مورد توجه در این طرح برشمرد و گفت: با توجه به آمار ۱۶ درصدی فارغ‌التحصیلان در ۶ رشته مرتبط با حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، اجرای این طرح می‌تواند به رونق کسب‌وکارهای نوپا در استان‌ها کمک کند.

چرخ اشتغال با فناوری اطلاعات می‌چرخد

مرتضی براری، معاون دولت و امور استان‌های وزیر ارتباطات نیز به برنامه‌های مدنظر برای تحقق شعار امسال اشاره می‌کند و می‌گوید: با اجرای شبکه ملی اطلاعات و بالغ بر ۲۰ هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری زیرساختی در این حوزه، فضا برای توسعه کسب و کارهای این بخش فراهم شده است و دانشگاه‌ها و شرکت‌های بخش خصوصی و مراکز علمی می‌توانند از این بستر استفاده کنند.

وی با تأکید بر این‌که هم اکنون فضا برای تولید محتوای بومی به عنوان یکی از اهداف اصلی تحقق اقتصاد مقاومتی در کشور فراهم شده است، می‌افزاید: پیش‌بینی می‌کنیم که شاهد رشد چشمگیر حجم بازار فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور در برنامه ششم توسعه باشیم که این بازار باید توسط جوانان ایرانی ایجاد شود.

معاون وزیر ارتباطات با اشاره به اجرای ۱۵۰۰ رویداد کارآفرینی در حوزه ICT در یک‌سال گذشته در کل کشور، خاطرنشان می‌کند: هم اکنون اکثر دانشگاه‌ها و استانداران با این فضا آشنا شده‌اند و این موضوع که فناوری اطلاعات محور توسعه اشتغال و کسب و کارهای جدید است بر همه مسلم شده است.

براری می‌گوید: در سال جاری برای تحقق شعار «اقتصاد مقاومتی؛ تولید و اشتغال» قصد داریم بازار شرکت‌های بزرگ کشور را به کسب و کارهای نوپای استانی گره بزنیم. به این معنی که شرکت‌هایی که دارای مشترکان چند میلیونی هستند باید به شکل‌گیری استارت‌آپ‌ها کمک کنند. این فضا با اجرای طرح تکاپو (توسعه کسب و کار و اشتغال پایدار) با همکاری وزارت کار در حال ایجاد است. از سوی دیگر، تولید محتوای آنلاین بومی را سرعت می‌بخشیم تا در نهایت شاهد رشد اقتصاد محتوا و خدمات در این بخش باشیم.

به گفته وی، برنامه‌ریزی انجام شده بر این منوال است که هر استان متناسب با ظرفیت خود باید در ایجاد اقتصاد محتوا و تولید محتوای بومی، سهیم باشد که در این زمینه روی جمعیت دانشگاهی و نخبگان استان‌ها حساب شده است.

معاون وزیر ارتباطات، خاطرنشان می‌کند: تولید و اشتغال در این حوزه محقق نخواهد شد مگر آن‌که فضا برای تولید محتوا و توسعه کسب و کارهای نوپا فراهم شود. این فضا با ایجاد مراکز شتاب‌دهنده استارت‌آپ‌ها در دانشگاه‌ها و با هدف راه‌اندازی کسب و کار از سوی فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و صاحبان ایده، در حال شکل‌گیری است.

 

با وجود تأکیدات صورت گرفته برای تحقق اقتصاد مقاومتی، رفع چالش‌های کسب و کارهای نوپای حوزه فناوری اطلاعات می‌تواند چرخ اشتغال در این بخش را به گردش دربیاورد. این مهم محقق نخواهد شد مگر با برنامه‌ریزی منسجم و ایجاد فضایی برای ساماندهی فعالیت این کسب‌وکارها؛ در این صورت شکی نیست که در کنار رونق فعالیت‌های فضای مجازی، شاهد ایجاد اشتغال برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و نیز توسعه فضای کسب و کار در کشور خواهیم بود.