علم تاکنون نتوانسته زمان دقیق زلزله را پیش‌بینی کند

علم تاکنون نتوانسته زمان دقیق زلزله را پیش‌بینی کند متخصصان زمین‌لرزه در داخل و خارج کشور بر غیرقابل‌ پیش‌بینی بودن زمان دقیق وقوع زلزله، حداقل با دانش و امکانات کنونی بشر، تأکید می‌کنند. به گزارش سینا‌پرس، اگرچه در عین ‌حال معتقدند که پیش از وقوع زمین‌لرزه نشانگرهایی وجود دارند که می‌توان با مطالعه و بررسی […]

علم تاکنون نتوانسته زمان دقیق زلزله را پیش‌بینی کند

متخصصان زمین‌لرزه در داخل و خارج کشور بر غیرقابل‌ پیش‌بینی بودن زمان دقیق وقوع زلزله، حداقل با دانش و امکانات کنونی بشر، تأکید می‌کنند.

به گزارش سینا‌پرس، اگرچه در عین ‌حال معتقدند که پیش از وقوع زمین‌لرزه نشانگرهایی وجود دارند که می‌توان با مطالعه و بررسی آنها به یافتن روشی قابل ‌اطمینان برای پیش‌بینی زمین‌لرزه امیدوار بود. امکان پیش‌بینی زلزله موضوع مهمی است و اخیراً نیز ادعاهایی مبنی بر پیش‌بینی قطعی زمان زلزله براساس برخی پیش‌نشانگر‌ها مطرح‌شده است؛ اما پدر علم زلزله‌شناسی ایران معتقد است: تاکنون علم نتوانسته زمان دقیق زلزله را پیش‌بینی کند و تنها راه پیش‌بینی زمان وقوع زلزله محاسبه زمان بروز موج عرضی و طولی امواج زلزله است.

بهرام عکاشه با بیان این‌که تنها راه پیش‌بینی زمان وقوع زلزله، محاسبه زمان بروز موج عرضی و طولی امواج زلزله است، گفت: این‌که بگوییم چه مدت‌زمانی بعد از زلزله‌های کوچک ممکن است زلزله‌ای با قدرت تخریب بالا رخ دهد، امکان‌پذیر نیست و دامنه این اتفاق می‌تواند از چند دقیقه بعد از زلزله کوچک تا چند روز بعد از وقوع متغیر باشد.

این متخصص برجسته زلزله‌شناسی و زمین‌شناسی با اشاره به گسل‌های ایران اظهارداشت: دامنه‌های جنوبی البرز مرکزی یعنی منطقه‌ای که کلان‌شهر تهران در آن واقع ‌شده است، طبق مستندات علمی زلزله‌خیز است و این‌که گفته می‌شود لرزش‌های ایجادشده ناشی از آزمایش‌ها یا حتی انفجارهاست واقعیت ندارد؛ چراکه تهران زلزله‌خیز بوده و خواهد بود.

این استاد دانشگاه، عامل زلزله‌خیز بودن کره زمین را حرارت درونی آن ذکر کرد و ادامه داد: متأسفانه کشور ما در خط زلزله قرارگرفته است و بررسی‌ها نشان می‌دهد که جنوب ایران و شمال البرز از مناطق پرخطر هستند به‌گونه‌ای که در هزار سال گذشته زلزله‌های تاریخی در این نواحی رخ‌ داده است.

عکاشه با اشاره به جزییات پدیده زلزله خاطرنشان‌کرد: در موج اول، زلزله خفیف است؛ به‌گونه‌ای که ممکن است تراس‌های منازل فروبریزد ولی در موج ثانویه که دارای موج‌های طولی و عرضی است، خسارت‌های احتمالی بیش‌تری وارد می‌شود.

وی توضیح‌داد: در موج ثانویه ابتدا موج عرضی و پس ‌از آن موج طولی زلزله می‌آید که قدرت موج طولی دو برابر موج عرضی است.

پدر علم زلزله‌شناسی ایران با تأکید بر این‌که تاکنون علم نتوانسته زمان دقیق زلزله را پیش‌بینی کند، یادآورشد: تنها راهی که تاکنون بشر توانسته زمان زلزله را پیش‌بینی کند، محاسبه زمان بروز موج عرضی و طولی است که با تأخیر زمانی چندثانیه‌ای به دنبال هم رخ می‌دهد. اکنون از این روش در ژاپن استفاده می‌شود و در این زمان کوتاه فعالیت همه نیروگاه‌های هسته‌ای، رآکتور‌ها و تأسیسات زیربنایی دیگر متوقف می‌شوند.

وی با اشاره به اینکه ژاپن ده‌ها برابر زلزله‌خیزتر از ایران است، خاطرنشان‌کرد: ژاپن با استفاده از این روش نه‌تنها خسارت‌های ناشی از زلزله را کاهش داده بلکه با وجود دارا بودن ۵۵ رآکتور تاکنون فجایع هسته‌ای در این کشور رخ نداده است.

عکاشه اضافه کرد: نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد که علاوه بر تهران در تبریز نیز در طول تاریخ زلزله‌هایی اتفاق افتاده که موجب شده این شهر کاملاً با خاک یکسان شود.

وی همچنین به زلزله‌خیز بودن کویر لوت اشاره کرد و گفت: حرکت شبه‌قاره هند باعث شکل‌گیری گسل جنوب‌غربی ایران شد که در صورت فعال شدن این گسل زلزله‌ای با قدرت ۸ ریشتر رخ خواهد داد

نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد که علاوه بر تهران در تبریز نیز در طول تاریخ زلزله‌هایی اتفاق افتاده که موجب شده این شهر کاملاً با خاک یکسان شود.

این محقق زمین‌شناسی تأکیدکرد: با توجه به این واقعیت‌هاست که در جهان امروز ایمنی سازه‌های هسته‌ای بیش‌ازپیش مهم است؛ چراکه مواد رادیواکتیوی که بر اثر تخریب احتمالی سازه‌های هسته‌ای در فضا منتشر می‌شود تا ده‌ها سال منطقه را آلوده می‌کند.

عکاشه با بیان این مطلب که ۹۰ درصد از مساحت کشور ما روی گسل قرارگرفته است، تصریح‌کرد: چرا باید وقوع زلزله ۶٫۷ ریشتری در بم هزاران هزار کشته بر جای گذارد یا این‌که وقوع زلزله ۷٫۲ ریشتری در منجیل به کشته شدن شمار زیادی از ساکنان این منطقه منجر شود درحالی‌که در کشور ژاپن این‌طور نیست.

وی ادامه داد: مسلم است که کشورهای حوزه مدیترانه مانند یونان، ترکیه و ایتالیا هم زلزله‌خیز هستند. حتی استانبول با شرایطی بدتر از شرایط ما مواجه است اما آنها مسأله را جدی گرفته‌اند.

بر این اساس می‌توان گفت، با وجود پیشرفت‌های به‌دست‌آمده پیچیدگی ساختاری پدیده‌های زمین به‌قدری گسترده است که بشر را در پیش‌بینی وقوع زلزله ناتوان کرده است و باید گفت ماهیت پیش‌نشانگرهای زلزله به‌گونه‌ای است که همه آنها در همه زمین‌لرزه‌ها وجود ندارند و لذا نمی‌توان با تمرکز بر یک نشانگر، وقوع یا عدم وقوع زمین‌لرزه را در یک منطقه یا محدوده زمانی مشخص پیش‌بینی کرد.

 

با این‌حال با توجه به اهمیت بحث پیش‌بینی زمین‌لرزه در کاهش مخاطرات آن به‌ویژه در کشورهای لرزه‌خیزی نظیر ایران نباید در برابر این مسأله منفعلانه برخورد کرده و از تحقیق درباره پیش‌نشانگر‌ها غافل شد و چه‌بسا با مطالعه همزمان چند پیش‌نشانگر بتوان به روش قابل قبولی برای پیش‌بینی زلزله دست‌ یافت.