تحریم‌زدایی؛ سیاست اصلی ایران در مذاکره با آمریکا

هانیه قنادزاده- از زمان بالا رفتن دانشجویان از سفارت آمریکا پس از پیروزی انقلاب، تنها چیزی که تغییر نکرده تحریم‌ها بوده است! تحریم‌ها در دنیای جدید از ابزارهای اصلی سیاست خارجی محسوب می‌شود. در سال‌های اخیر علاوه بر شدت گرفتن استفاده از تحریم، بر پیچیدگی آن‌ها هم افزوده شده است. در گذشته، ممکن بود تحریم‌ها […]

هانیه قنادزاده- از زمان بالا رفتن دانشجویان از سفارت آمریکا پس از پیروزی انقلاب، تنها چیزی که تغییر نکرده تحریم‌ها بوده است! تحریم‌ها در دنیای جدید از ابزارهای اصلی سیاست خارجی محسوب می‌شود. در سال‌های اخیر علاوه بر شدت گرفتن استفاده از تحریم، بر پیچیدگی آن‌ها هم افزوده شده است. در گذشته، ممکن بود تحریم‌ها تنها نوع خاصی از فعالیت یا صنعت مشخصی از یک کشور را هدف قرار دهند؛ اما امروزه تحریم‌های ثانویه، چندلایه و بعضاً غیرشفاف می‌توانند گستره‌ای از اقدامات را هدف قرار بدهد، با توجه به پیچیده و چندلایه شدن تحریم‌ها این سؤال مطرح می‌شود که تحریم‌ها چه تأثیری بر اقتصاد ایران داشته است. سال‌هاست که گفته می‌شود یکی از کارویژه‌های اصلی دیپلماسی، کمک به جذب سرمایه و درآمد برای منافع ملی کشور است، نه تراشیدن هزینه برای اقتصاد. در همین راستا، مبحث دیپلماسی اقتصادی در سال‌های آخر دولت دوم روحانی مطرح شد. اما آن‌چه به‌عنوان برون‌داد دیپلماسی اقتصادی دیده می‌شود بسیار ضعیف‌تر از چیزی است که در واقع انتظارش می‌رود. اما چالش‌های دیپلماسی اقتصادی چیست؟ بی‌تردید بزرگ‌ترین چالش دیپلماسی اقتصادی کشورمان، تحریم است. کارکرد اصلی «تحریم» اصولاً گران‌ کردن تجارت است و البته بد‌ترین نوع اثرش است. برخی به تحریم نگاه مکانیکی دارند که حرکتی می‌شود و ممکن است حرکتی در مقابل آن انجام دهیم تا عملی که انجام می‌شود با شرایط دیگری انجام شود. ولی این بی‌اثر کردن تحریم نیست. حتی نمی‌شود به آن کم‌اثر کردن اطلاق کرد. کارکرد تحریم این است که تجارت شما را از مسیر عادی خارج کند و آن را گران کند و روی شاخصه‌های اقتصادی شما تأثیر بگذارد. حال که دور تازه گفتگو‌ها میان کشورمان و آمریکا حتی به صورت غیرمستقیم آغاز شده، تحریم‌زدایی اصلی‌‌ترین محور سیاست خارجی کشورمان شده است. تحریم‌هایی که به گفته حسین سلاح‌ورزی؛ رئیس سابق اتاق بازرگانی ایران در سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۱ (بازه‌زمانی ۱۲ ساله) تحریم‌ها حدود ۱۲۰۰ میلیارد دلار به کشور خسارت وارد کرده است!

مطالبه اصلی ما در هر مذاکره‌ای برداشتن تحریم‌هاست

در همین رابطه دیروز (دوشنبه) اسماعیل بقائی؛ سخنگوی وزارت‌خارجه در نشست خبری، در پاسخ به سؤالی در ارتباط با موضوع تحریم‌ها در جریان مذاکرات غیرمستقیم بین ایران و آمریکا، گفت: مطالبه اصلی ما در هر مذکره‌ای برداشتن تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه علیه ایران است. برداشتن تحریم‌ها به نحوی که آثار ملموس و کاملاً مؤثری داشته باشد و ایران بتواند به صورت عادی فعالیت‌های اقتصادی، تجاری و بانکی خود را انجام دهد و این اطمینان حاصل شود که تجارب گذشته تکرار نمی‌شود. سخنگوی وزارت‌خارجه، همچنین در پاسخ به سؤال دیگری در ارتباط با نشست کارشناسی و فنی ایران و آمریکا در هفته جاری و اینکه آیا در این نشست‌ فنی، طرفین وارد جزئیات موضوع رفع تحریم‌ها و مسائل هسته‌ای خواهند شد، گفت: همان‌طور که پیش از این اشاره کردم موضوع رفع تحریم‌ها یک مطالبه اساسی برای ماست و این تحریم‌های ظالمانه که علیه ایران به بهانه‌هایی همچون موضوع هسته‌ای علیه ایران اعمال شده، مبنای قانونی ندارد. وی افزود: تمام تلاش‌های ما این خواهد بود که زمینه را برای رفع تحریم‌ها ایجاد کنیم و در همین چارچوب اعلام آمادگی کردیم که اگر شبهه‌ای در مورد فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران وجود دارد، از طریق اقدامات داوطلبانه و شفاف‌سازی برطرف کنیم. در نشست کارشناسی آتی، در مورد جزئیات مربوط به چارچوب گفتگو‌ها صحبت می‌کنیم، همان‌طور که در دو جلسه قبلی در سطح ارشد در همین ارتباط صحبت کردیم و اگر شرایط اقتضا کند، وارد جزئیات دیگر می‌شویم. ما هر زمانی که زودتر بتوانیم تحریم‌های غیرقانونی را برطرف کنیم، از این موضوع دریغ نمی‌کنیم ما در مباحث و گفتگو‌ها، جدیت داریم و سرعت‌عمل برای ما بسیار مهم است و این موضوع بستگی به طرف مقابل دارد.