نرخ ارز باید واقعی شود

کارشناسان از ارز چندنرخی می‌گویند

نرخ ارز باید واقعی شود

کارشناسان اقتصادی بر این باورند که چند نرخی بودن ارز، زمینه را برای فساد و ویژه‌خواری در اقتصاد فراهم می‌آورد و بر این اساس، نرخ ارز باید واقعی شود.

به گزارش مهر، ارز چند نرخی در اقتصاد ایران سال‌ها است که مشکلات زیادی را ایجاد کرده است و به باور تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی، مشکلات ناشی از تک‌نرخی نبودن ارز، سبب شده تا ویژه‌خواری در اقتصاد ایران رونق یافته و زمینه برای دسترسی برخی به منابع رانتی ارز فراهم شود.

در واقع آنها معتقدند که اگر بساط ارز چند نرخی برچیده شود، حتماً اقتصاد ایران با زمینه‌هایی مواجه خواهد شد که دیگر نیاز به برگزاری دادگاه‌های مفاسد اقتصادی و قراردادن بازرس بر برخی دستگاه‌ها نباشد. بنابراین یکی از دستور کارهای دولت آینده باید حتماً بر روی تک‌نرخی کردن ارز تکیه کند که به باور برخی کارشناسان، اکنون هم فضای آن با توجه به دسترسی به منابع ارزی، فراهم است.

احمدحاتمی‌یزدی، کارشناس پولی و ارزی گفت: چندنرخی شدن ارز یکی از راه‌های فساد اقتصادی است و می‌تواند منجر به مفسده‌هایی شود که در اقتصاد ایران مشکل ایجاد می‌کند؛ بنابراین به جای این‌که دادگاه تشکیل دهیم و بازرس بگذاریم، می‌توانیم ارز را تک‌نرخی کرده و از بسیاری از مفسده‌های اقتصادی جلوگیری نماییم.

وی افزود: در عین حال، نرخ ارز علامتی به اقتصاد است که سرمایه را کجا خرج کند، همان‌طور که سرمایه، هر جا که اقتصادی و سودآور باشد، به همانجا کوچ می‌کند، بنابراین اگر ارز را به عده‌ای ارزان بدهیم، جایی ممکن است هزینه کنند که به مصلحت کل اقتصاد نباشد.

حاتمی یزدی ادامه داد: توزیع ارز ارزان‌تر از بازار و در شرایط چند نرخی، سبب می‌شود که دولت هر جا ارز ارزان بدهد، عده‌ای منفعت ببرند و البته وقتی این توزیع ارز ارزان در واردات باشد، قطعاً به نفع خارجی‌ها عمل شده است.

وی با اشاره به ضرورت تک‌نرخی کردن ارز و البته فراهم آوردن الزامات مرتبط با آن خاطرنشان کرد: در شرایط فعلی، امکان تک‌نرخی کردن ارز وجود ندارد؛ بلکه دولت باید ذخیره مناسبی از ارز برای آغاز و تداوم این کار داشته باشد تا منجر به تلاطم در بازار نشود.

این کارشناس ارشد مسایل پولی و ارزی خاطرنشان کرد: یکی از مقتضیات لازم برای تک‌نرخی کردن ارز، روان بودن داد و ستد ارز است و باید کانال بانکی برقرار و نرخ شفاف باشد. پس تسهیل روابط بانکی با دنیا جزو الزامات برای اجرای این پروژه عظیم اقتصادی است.

همچنین در این برنامه، محمدلاهوتی، عضو شورای گفت‌و‌گوی دولت و بخش خصوصی نیز گفت: یکی از الزامات اقتصادهای پایدار، ارز تک‌نرخی است و مشاهده می‌شود که این اقتصاد‌ها ارز چندنرخی ندارند؛ بنابر این ضرورت دارد که ما هم به این سمت حرکت کنیم.

وی اظهار داشت: در واقع ارز چندنرخی با فسادی که همراه است، نابرابری اقتصادی را گسترش می‌دهد و افرادی که دسترسی به ارز ارزانتر از سایر نرخ‌ها داشته باشند، حتماً از منابع رانت عظیمی برخوردار خواهند بود.

به گفته لاهوتی، قانون بهبود فضای کسب‌وکار، یکی از الزامات شفافیت را تک‌نرخی کردن ارز می‌داند؛ این در حالی است که ارز چندنرخی، مانعی برای سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی است و قیمت ارز برای ورود و خروج سرمایه، سرمایه‌گذاران خارجی حایز اهمیت است؛ همان‌طور که وقتی هیأت‌های خارجی که بعد از برجام به ایران سفر می‌کردند، پای میز مذاکره می‌نشستند، یکی از سؤالات و ابهامات آنها، مرتبط با نرخ ارز در ورود و خروج سرمایه‌هایشان بود.

وی معتقد است که نرخ ارز باید واقعی شود، چراکه تک‌نرخی کردن ارز فقط یک شعار است و حتی می‌تواند منجر به سرکوب تولید شود. بنابراین باید اجازه داد که نرخ ارز متناسب با تورم افزایش یابد. اعلام نرخ ارز هم در یک برنامه تلویزیونی مناسب نیست.

لاهوتی گفت: شرایط تجارت خارجی ما به نحوی است که واردات و صادرات تقریباً برابر و البته تراز مثبت ٢٥٠ میلیون دلاری در سال ٩٥ را شاهد بودیم. این در حالی است که در برهه‌ای از زمان در سال ٩٥، شرایط برای تک‌نرخی کردن فراهم بود. اکنون هم در بحث گشایش اعتباری شرایط بهتر است و می‌توان به سمت تک‌نرخی کردن ارز حرکت کرد.

وی در پاسخ به این سؤال که چه نرخی را می‌توان برای ارز مناسب دانست، خاطرنشان کرد: نرخ ارز باید واقعی شود، تک‌نرخی کردن ارز فقط یک شعار است و حتی می‌تواند منجر به سرکوب تولید شود. بنابراین باید اجازه داد که نرخ ارز متناسب با تورم افزایش یابد. ضمن این‌که اعلام نرخ ارز هم در یک برنامه تلویزیونی مناسب نیست.

رییس کنفدراسیون صادرات ایران در پاسخ به این سؤال که برخی نگرانند که یکسان‌سازی نرخ ارز منجر به کاهش قدرت خرید مردم شود، خاطرنشان کرد: افزایش نرخ ارز منجر به ایجاد مشکل در معیشت مردم نمی‌شود، چراکه افزایش نرخ ارز منجر به صادرات بیش‌تر و رفاه عمومی خواهد شد و در نتیجه، اشتغالزایی که ایجاد می‌شود، بسیاری را صاحب شغل می‌کند.

طهماسب مظاهری، وزیر اسبق اقتصاد نیز گفت: دولت‌ها نرخ ارز را براساس تصمیمات سیاسی خود تعیین می‌کنند و این امر ویژه خواری را در اقتصاد رونق می‌دهد.

وی افزود: کسانی که به دولت دسترسی دارند، در مقایسه با دیگران رانتی دریافت می‌کنند. این در حالی است که نظام چندنرخی، سبب ارزان‌تر شدن کالای وارداتی نسبت به تولید داخلی می‌شود که همین امر دولت را مجبور می‌کند تا برای حمایت از تولید داخلی تصمیماتی بگیرد که واردات گران شود، پس منطق اقتصادی حکم می‌کند که واردکننده رو به قاچاق بیاورد.

 

وی ادامه داد: اعلام نرخ ارز سیگنال به بازار برای ارز دو نرخی است، نرخ باید از سوی بازار تعیین شود؛ به این معنا که دخالت دولت در بازار باید برای کنترل بازار باشد تا نوسانات جدی که برخی را فقیر و برخی را پولدار می‌کند جلوگیری بروز نکند.