ابلاغ نقشه‌راه دولت هوشمند؛ وزارت ارتباطات باید زیرساخت احراز هویت یکپارچه ایجاد کند!

نقشه‌راه دولت هوشمند، وزارت ارتباطات را موظف کرد؛ زیرساخت احراز هویت یکپارچه شهروندان حقیقی و حقوقی را راه‌اندازی کند. به گزارش پیوست، در نقشه‌راه دولت هوشمند که به تصویب شورای‌عالی اداری رسیده و ابلاغ شده است، وزارت ارتباطات باید ظرف ۱۰ ماه زیرساخت احراز هویت یکپارچه را به‌گونه‌ای راه‌اندازی کند که قابلیت تطبیق و احراز هویت به صورت استعلام و تقاطع‌گیری چندگانه برای دسترسی شهروندان به خدمات دستگاه‌های اجرایی و نیز سایر کاربرد‌ها فراهم کند. در اصل در نقشه‌راه دولت هوشمند پیش‌بینی شده است این زیرساخت بتواند جایگزین تمامی سامانه‌های احراز هویتی باشد که توسط دستگاه‌های مختلف راه‌اندازی شده است و از طریق این زیرساخت دیگر نیازی به احراز هویت چند باره کاربران برای ارائه خدمات از سوی دستگاه‌های دولتی نباشد. در این نقشه‌راه وزارت ارتباطات مکلف شده است تا ظرف چهار ماه نسبت به ایجاد بهینه نظرسنجی از گیرنده خدمات دولتی، از طریق یکپارچه‌سازی نظام هویتی و با استفاده از شناسه یکتای خدمت اقدام کند. طبق نقشه‌راه دولت هوشمند، برای هماهنگی و یکپارچگی در پیشبرد برنامه‌های دولت هوشمند کارگروه هوشمندسازی نظام اداری با ریاست رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور و عضویت رئیس سازمان برنامه و بودجه و وزیر ارتباطات تشکیل می‌شود. همچنین دبیرخانه این کارگروه نیز در سازمان اداری و استخدامی مستقر خواهد بود. براین اساس باید ۶۵ درصد از روش‌های انجام کار بازطراحی شوند و ۱۰۰ درصد معاملات دولتی به صورت الکترونیکی انجام شوند. همچنین ۱۰۰درصد خدمات دولت به شهروندان باید به صورت الکترونیکی انجام شود و رتبه ایران در شاخص توسعه دولت الکترونیکی حداقل ۷۵ باشد.

بازنگری در معماری سازمانی خدمات

سازمان اداری و استخدامی، ملزم شده است برای ایجاد وحدت‌رویه، تضمین یکپارچگی در بستر تقسیم کار ملی، ارتقای هماهنگی و هم‌افزایی بین‌بخشی و بین‌دستگاهی، حذف اقدامات موازی و تقویت فضای مشارکت، حداکثر ظرف مدت شش ماه نسبت به بازنگری مرجع معماری سازمانی خدمات و سنجه‌های دولت هوشمند به همراه شاخص‌های مورد نیاز بخشی، اقدام کند. مدل مرجع خدمات و فرآیندهای دولت، مدل مرجع دادگان ملی خدمات دولت، مدل مرجع پایش عملکرد خدمات و سنجه‌های دولت هوشمند و مدل مرجع هوشمندسازی خدمات دولت از جمله مواردی است که سازمان اداری و استخدامی باید معماری سازمان آن را بررسی کند. تمامی دستگاه‌های اجرایی مکلفند حداکثر ظرف مدت شش ماه پس از ابلاغ الگوی معماری سازمانی مرجع و مدل مرجع بلوغ دولت هوشمند، نسبت به تهیه سند معماری دستگاه و ارائه برنامه‌های توسعه‌ای و عملیاتی اقدام کنند. البته در نقشه‌راه تأکید شده است اگر در این زمینه سندی پیش‌تر تهیه شده است نسبت به روزآمد کردن آن اقدام کنند و از مشاوران و شرکت‌های دارای رتبه و آزمایشگاه‌های مرجع هوشمندسازی خدمات برای تدوین سند معماری سازمانی خود استفاده کنند. همچنین معماری پایگاه‌اطلاعاتی، مدل مرجع دادگان و ساختار داده‌ای، مرتبط با برنامه‌های اجرایی و سامانه‌های مورد نیاز در نظام اداری باید به تصویب کارگروه تعامل‌پذیری برسد. در صورت نیاز دستگاه‌های اجرایی به ایجاد سامانه جدید با گستره ملی و فرابخشی که بر کارایی و عملکرد سنجه‌ها و خدمات مندرج در برنامه بلوغ دولت هوشمند تأثیر‌گذار است را باید به دبیرخانه کارگروه هوشمند‌سازی نظام اداری اعلام کنند. وزارت ارتباطات نیز مکلف است با همکاری سازمان اداری و استخدامی برنامه بلوغ و ارتقای سامانه‌های عمومی دستگاه‌های اجرایی را با هدف ارتقا فناوری و استفاده از خدمات ابری ظرف مدت چهار ماه برای تصویب و ابلغ به دستگاه‌های اجرایی به کارگروه هوشمندسازی نظام اداری ارائه کند. دستگاه‌های اجرایی نیز موظفند متناسب با چرخه هوشمندسازی و الگوی مرجع معماری سازمانی، نسبت به بازتعریف خدمات و اخذ شناسه‌های خدمات خود اقدام کنند. ایجاد شناسه برای موجودیت‌های مشابه، نظیر شناسه کالا و خدمات ممنوع است. وزارت کشور باید با همکاری وزارت ارتباطات و سایر دستگاه‌های ذی‌ربط ظرف مدت سه ماه مدل مرجع و پایه معماری شهرهای هوشمند را مطابق با سنجه‌های قانون برنامه تدوین و به دبیرخانه هوشمندسازی نظام اداری ارائه کند. همچنین سازمان اداری و استخدامی با همکاری سازمان برنامه و بودجه باید ظرف مدت شش ماه نسبت به تدوین نظام یکپارچه‌سازی و تدقیق خدمات و خروجی‌های دولت اقدام کند. طبق نقشه‌راه دولت هوشمند دستگاه‌های اصلی می‌توانند با تایید کارگروه تعامل‌پذیری مرکز تبادل اطلاعات موضوعی را به منظور ارائه یکپارچه خدمات، از طریق پنجره واحد دستگاه و پنجره ملی خدمات دولت هوشمند ایجاد کنند.

استفاده از خدمات بخش‌خصوصی و معافیت مالیاتی

همچنین در این نقشه‌راه اجازه داده شده است تا دستگاه‌های اجرایی برای هوشمندسازی خدمات خود از کمک بخش‌خصوصی استفاده کنند و طرح‌‌ها و پروژه‌ها با مشارکت بخش عمومی و خصوصی انجام دهند. در نقشه‌راه دولت هوشمند به قانون جهش دانش‌بنیان اشاره شده و قید شده اگر دستگاه‌های اجرایی برنامه‌ها و پروژه‌ها را با سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی، به سرانجام برسانند می‌توانند آن را به‌عنوان هزینه‌های قابل قبول اعتباری مالیاتی بخش دانش‌بنیان معرفی کنند. در صورت سرمایه‌گذاری اشخاص حقیقی و حقوقی و تصویب آن، توسط معاونت علمی و سپس کارگروه هوشمندسازی نظام اداری این طرح‌‌ها مشمول قوانین سرمایه‌گذاری و معافیت‌های مالی و مالیاتی مرتبط با آن می‌شوند. سازوکار اجرایی این ماده باید توسط سازمان اداری و استخدامی با همکاری معاونت علمی ظرف مدت یک ماه تدوین شود.

تأکید بر تکمیل سامانه پیام ایران

در این نقشه‌راه سازمان فناوری اطلاعات مکلف به تکمیل پروژه سامانه پیام ایران شده است. براین اساس برای توسعه زیرساخت‌های ارتباط و تعامل الکترونیکی شهروندان و دستگاه‌های اجرایی برای اخذ ابلاغیه‌ها، خروجی خدمات، اطلاع از فرآیند اخذ خدمت، پیام‌های دولتی و نیز امکان دسترسی به سرویس استعلام مدارک و مستندات الکترونیکی شهروندان توسط دستگاه‌های اجرایی، سامانه پیام ایران تکمیل شود. طبق آن نیز تمامی دستگا‌های اجرایی باید آن بخش از فرآیند الکترونیکی ارائه خدمات خود، که مربوط به اخذ خروجی خدمت با اطلاع‌رسانی به متقاضی خدمت بوده یا نیازمند اخذ مدارک و مستندات قابل استناد است را از طریق سامانه پیام ایران انجام دهند.  اگر دستگاهی کارپوشه یا درگاه شهروندی یا عناوین مشابهی را برای ارائه خدمت ایجاد کرده است باید یک نسخه از هر سند ارسالی به آن در سامانه پیام ایران ارائه کند. سازمان فناوری اطلاعات در بخش زیرساخت فناوری مورد نیاز و سازمان اداری و استخدامی در بخش سرویس‌‌ها و سنجه‌های آن باید دستورالعمل استاندارد‌ها و ضوابط ارائه خدمات و اطلاع‌رسانی دستگاه‌های اجرایی از طریق پنجره واحد، پورتال یا وبگاه را ظرف مدت سه ماه تدوین و به تصویب کارگروه هوشمندسازی نظام اداری برسانند. وزارت کشور و تمامی شهرداری‌های سراسر کشور نیز، ضمن تهیه لایه‌های اطلاعات مکان محور قلمرو وظایف شهری و ایجاد هویت مکانی شهری مربوط، موظف به مشارکت در تهیه، تأمین به‌روزرسانی و تبادل اطلاعات هویت مکانی ملی و ارائه اطلاعات به دستگاه‌های ذی‌ربط به صورت رقومی یا دیجیتالی پس از تصویب در کارگروه هوشمندسازی نظام اداری ظرف مدت شش ماه هستند.

حفظ امنیت و رفع مزاحم

نقشه‌راه دولت هوشمند سازمان اداری و استخدامی را ملزم کرده تا مستند به تکالیف قانونی و براساس تحلیل عملکرد دستگاه اجرایی در رابطه با برنامه دولت هوشمند، با محوریت موضوعاتی مانند میزان اصلاح فرآیندها، میزان استفاده از استعلامات الکترونیکی و اجرای چرخه هوشمندسازی و بازمهندسی خدمات، می‌تواند نسبت به حذف فرآیندهای آزاردهنده یا مزاحم و سنتی اقدام کند. دستگاه‌های اجرایی در اجرای برنامه‌های دولت هوشمند و در ارتباط با سامانه‌های اطلاعاتی خود، ملزم به رعایت امن‌سازی و امنیت ابلاغی توسط مراجع ذی‌صلاح و حفظ تمامیت و صحت اطلاعات و خدمات ضمن ارتقای کیفیت خدمات هستند. وزارت ارتباطات باید معماری مدل بلوغ امنیت سامانه‌ها و خدمات دولت هوشند را به صورت موضوعی با همکاری وزارت اطلاعات، افتای ریاست جمهوری و سازمان اداری و استخدامی ظرف مدت شش ماه تدوین و به تصویب کارگروه هوشمندسازی نظام اداری برساند.