انتقال روزانه ۳۹۰ میلیون لیتر فرآورده نفتی و نفت‌خام

محمد قره‌داغلی -مدیرعامل شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران، با اشاره به اینکه روزانه ۱۹۰ میلیون لیتر فرآورده نفتی و ۲۰۰ میلیون لیتر نفت‌خام منتقل می‌شود، گفت: پدیده سرقت مواد نفتی از خطوط انتقال نفت‌خام و فرآورده‌های نفتی در سال‌های اخیر یکی از چالش‌های جدی صنعت نفت بوده، اما با اقدام‌های مؤثر و هدفمند توانسته‌ایم این معضل را تا حد زیادی کنترل کنیم. به گزارش مناقصه‌مزایده، علی احمدی‌پور؛ در نشست خبری با اشاره به استفاده از سامانه‌های پیشرفته پایش و کنترل در ۲۳۲ مرکز انتقال نفت کشور، اظهار کرد: این سامانه‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که در صورت هرگونه برداشت غیرمجاز یا نشتی خارج از برنامه عملیاتی، بلافاصله هشدار می‌دهند و نیروهای عملیاتی شرکت در سریع‌‌ترین زمان ممکن در محل حاضر می‌شوند و اقدام لازم را انجام می‌دهند. وی از کاهش قابل‌توجه سرقت از خطوط لوله در سال‌جاری خبر داد و گفت: پدیده سرقت مواد نفتی از خطوط انتقال نفت‌خام و فرآورده‌های نفتی در سال‌های اخیر یکی از چالش‌های جدی صنعت نفت بوده، اما با اقدام‌های مؤثر و هدفمند توانسته‌ایم این معضل را تا حد زیادی کنترل کنیم. مدیرعامل شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران، با بیان اینکه با وجود کنترل‌های گسترده، همچنان افرادی سودجو اقدام به سرقت می‌کنند، به‌ویژه در مناطق جنوبی کشور مانند هرمزگان و خوزستان اما از ابتدای اردیبهشت‌ امسال با بهره‌گیری از ظرفیت نیروهای انتظامی در کنار نیروهای گشت ما، کنترل‌های فیزیکی تقویت شده است، افزود: از ابتدای سال ۱۴۰۴ تاکنون، فقط دو مورد تعرض به خطوط لوله در منطقه هرمزگان گزارش شده، در حالی که پارسال این تعداد بسیار بیشتر و در برخی موارد، هر سه روز یک‌بار بود. احمدی‌پور؛ همچنین از اجرای طرح‌هایی برای کاهش فیزیکی کریدورهای خطوط انتقال با استفاده از تجهیزات جدید برای رصد بهتر تحرکات غیرمجاز خبر داد و درباره ظرفیت انتقال نفت‌خام و فرآورده‌های نفتی، گفت: هم‌اکنون انتقال روزانه نفت‌خام حدود ۲۰۰ میلیون لیتر معادل یک‌میلیون و ۲۸۰ تا یک‌میلیون و ۲۹۰ هزار بشکه در روز و در بخش فرآورده‌ها نیز روزانه بالغ بر ۱۹۰ میلیون لیتر شامل بنزین، نفت سفید، نفت‌گاز و سایر مشتقات منتقل می‌شود. وی از اجرای سه طرح توسعه‌ای شامل خط دوم بندرعباس به رفسنجان و خط نفت‌خام سبزآب ری در سال آینده خبر داد و بیان کرد: با بهره‌برداری از این طرح‌ها، ظرفیت انتقال روزانه فرآورده‌های نفتی به ۳۹۰ میلیون لیتر افزایش می‌یابد. مدیرعامل شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران، درباره امکان انتقال نفت‌خام یا فرآورده به کشورهای همسایه نیز، گفت: در صورت تعریف مأموریت از سوی مراجع بالادستی، شرکت آمادگی دارد عملیات انتقال به کشورهای همجوار همچون عراق و افغانستان را انجام دهد. هم‌اکنون زیرساخت لازم برای سوآپ نفت‌خام یا انتقال فرآورده از شمال کشور وجود دارد، در شمال کشور نیز فرآورده‌هایی که از بندر نوشهر وارد می‌شوند از طریق خطوط لوله به انبار نفت چالوس انتقال می‌یابد.

هوشمندسازی خطوط لوله و توسعه انتقال فرآورده

احمدی‌پور؛ با اشاره به دستاوردهای مهم در حوزه هوشمندسازی خطوط لوله، بیان کرد: در سال‌های گذشته، موضوع انتقال فناوری پیگرانی هوشمند به داخل کشور با جدیت دنبال شد و امروز شاهد پیشرفت‌های قابل‌توجهی در این زمینه هستیم. وی با بیان اینکه پیگرانی هوشمند از پروژه‌های کلیدی برای پایش سلامت داخلی و خارجی خطوط انتقال است، افزود: ‌اکنون حدود دوهزار کیلومتر خط در برنامه پیگرانی قرار دارد که ۶۵۰ تا ۷۰۰ کیلومتر آن قرارداد فعال دارد و عملیات آن در حال انجام است، باقی این مسیر‌ها در ماه‌های آینده آغاز می‌شود. مدیرعامل شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران، با بیان اینکه به‌دلیل تحریم‌ها امکان استفاده از خدمات شرکت‌های اروپایی مانند «روزن» را نداریم، اما شرکت‌هایی از روسیه و چین در این حوزه فعال هستند، بیان کرد: اگرچه برخی شرکت‌های داخلی نیز مدعی ساخت تجهیزات پیگرانی هستند، هنوز در ایجاد پایگاه داده فنی و مهندسی به سطح استاندارد نرسیده‌اند. احمدی‌پور؛ با اشاره به اینکه هم‌اکنون ۱۴۵۰۰ کیلومتر خط عملیاتی در اختیار این شرکت است و تا چند ماه آینده حدود ۵۰۰ کیلومتر دیگر به آن افزوده می‌شود، گفت: از ۷۰۰ کیلومتر قرارداد فعال، عملیات ۲۵۰ کیلومتر به پایان رسیده و مابقی در حال اجرا یا آماده آغاز است. وی با اعلام اینکه خط لوله بندرعباس‌-رفسنجان از دی پارسال با ظرفیت اولیه ۱۲ میلیون لیتر در روز وارد مدار شد و نقش مؤثری در کاهش ناترازی سوخت کشور ایفا کرد، تصریح کرد: خط لوله تبریز به ارومیه با قطر ۱۴ اینچ و طول ۲۲۰ کیلومتر نیز آماده بهره‌برداری است و پیش‌بینی می‌شود تا پایان اردیبهشت‌ وارد مدار شود که با بهره‌برداری از این خط، ظرفیت انتقال حدود ۶۵ هزار بشکه در روز افزایش می‌یابد. مدیرعامل شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران، افزود: خط نفت‌خام ترش سبزآب‌-شازند با ظرفیت ۱۰۰ هزار بشکه در روز نیز در حال احداث است و تا پایان شهریور به بهره‌برداری می‌رسد.

استفاده حداکثری از توان داخل

احمدی‌پور؛ با بیان اینکه امروز بخش قابل‌توجهی از لوله‌های مورد نیاز ما در داخل کشور تولید می‌شود، اظهار کرد: دستیابی به دانش فنی تولید لوله‌های مقاوم در برابر خوردگی (NACE) گامی بزرگ برای خودکفایی بود. وی با اشاره به اینکه برای خطوط، حریم مشخصی تعریف شده، اما متأسفانه برخی مجاورین آن را رعایت نمی‌کنند، افزود: با کمک تیم‌های حراست و فنی، به‌طور منظم از مسیر‌ها بازدید می‌شود و در صورت مشاهده ساخت‌وسازهای غیرمجاز، از طریق مراجع قضایی اقدام می‌کنیم. خوشبختانه تعداد حوادث ناشی از برخورد با خطوط بسیار محدود است و به‌طور متوسط سالانه کمتر از چهار تا پنج مورد گزارش می‌شود. مدیرعامل شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران، با رد برخی آمار منتشرشده درباره حجم قاچاق سوخت از خطوط لوله، اظهار کرد: پارسال بالغ بر ۱۴۴ میلیارد لیتر انواع فرآورده نفتی از طریق خطوط لوله در کشور منتقل شد که از این مقدار، کمتر از پنج میلیون لیتر به دلیل تعرضات دچار نشت یا سرقت شده است. احمدی‌پور؛ با تأکید بر اینکه آمارهایی که از قاچاق روزانه ۲۰ میلیون لیتر یا مجموع سالانه بالغ بر هفت میلیارد لیتر مطرح می‌شود، به‌هیچ‌وجه با واقعیت عملکرد شبکه انتقال فرآورده‌های نفتی همخوانی ندارد، تصریح کرد: باید توجه داشت که حجم برداشت غیرمجاز از خطوط لوله بسیار ناچیز است و ارتباطی با حجم ادعایی قاچاق ندارد. وی با اشاره به وظایف تفکیک‌شده در زنجیره توزیع سوخت، گفت: شرکت خطوط لوله تنها مسئول انتقال است و نحوه مصرف فرآورده‌ها در نقاط مختلف کشور، خارج از حوزه مسئولیت ما و به‌عهده نهادهای نظارتی و اجرایی دیگر است. شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران نیز فرآورده را تا مبادی مصرف تحویل می‌دهد و مصرف نهایی، نیازمند مدیریت میان‌بخشی است. مدیرعامل شرکت خطوط لوله، تأکید کرد: فرآورده از انبار به جایگاه منتقل می‌شود و از آنجا نیز به محل‌های مصرف تعریف‌شده می‌رسد، بنابراین ایجاد فشار رسانه‌ای بر وزارت نفت درباره موضوعاتی که به حوزه مصرف مربوط است، منصفانه نیست. احمدی‌پور؛ با اشاره به اینکه هزینه انتقال فرآورده‌های نفتی از طریق روش‌هایی نظیر حمل جاده‌ای، تانکری، ریلی و دریایی، بین چهار تا پنج برابر هزینه انتقال از طریق خطوط لوله است، گفت: شبکه خطوط انتقال نفت همچنان مقرون‌به‌صرفه‌‌ترین مسیر برای جابه‌جایی فرآورده‌های نفتی به‌شمار می‌رود و توسعه آن باید در اولویت باشد. وی همچنین درباره حوادث جاده‌ای، افزود: حمل جاده‌ای فرآورده‌های نفتی همواره با خطرات و حوادث متعدد همراه است. خوشبختانه در ۱۴۵۰۰ کیلومتر خطوط لوله و ۲۳۲ مرکز انتقال نفت کشور، طی سال‌های گذشته حادثه غیرقابل کنترلی نداشته‌ایم. این موضوع حاصل تلاش و نظم دقیق همکاران ما در بخش ایمنی، بازرسی، فنی و عملیاتی است. مدیرعامل شرکت خطوط لوله، در زمینه پروژه‌های توسعه‌ای بیان کرد: برای بهسازی و نگهداشت شبکه خطوط انتقال نفت به حدود ۴۵ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم. برای این منظور اکنون ۲۰ هزار میلیارد تومان اعتبار در اختیار داریم که این مبلغ به‌طور سالانه برای پروژه‌های توسعه‌ای، نگهداشت خطوط، بهبود ایمنی نیروگاه‌ها و سایر طرح‌‌ها صرف می‌شود. این پروژه‌ها با هدف افزایش ایمنی و بهینه‌سازی عملکرد شبکه‌های انتقال نفت در طول سه سال آینده برنامه‌ریزی شده‌اند.