صنایع صادرات‌محور در محاصره ۹ چالش

شکی نیست که صادرات می‌تواند نقش اصلی و اساسی در توسعه اقتصادی کشور ایفا کند و موجب ایجاد فرصت‌های جدید شغلی، رونق اقتصادی، تنوع محصولات تولیدی، شناخت بیش‌تر و حضور مؤثر در بازار با توجه به نیاز و خواست مشتریان، افزایش کیفیت محصولات تولیدی، بهبود تراز تجاری و تأمین نیازهای ارزی کشور، وابستگی متقابل کشور‌‌ها […]

شکی نیست که صادرات می‌تواند نقش اصلی و اساسی در توسعه اقتصادی کشور ایفا کند و موجب ایجاد فرصت‌های جدید شغلی، رونق اقتصادی، تنوع محصولات تولیدی، شناخت بیش‌تر و حضور مؤثر در بازار با توجه به نیاز و خواست مشتریان، افزایش کیفیت محصولات تولیدی، بهبود تراز تجاری و تأمین نیازهای ارزی کشور، وابستگی متقابل کشور‌‌ها به هم‌دیگر و در نتیجه تحکیم روابط سیاسی، استفاده از تکنولوژی‌های جدید برای بهبود تولید و خدمات، انتقال دانش و تجربیات موفق و… شود. در کنار فرصت‌‌‌ها و قابلیت‌های بی‌شمار صادرات، بی‌توجهی و کم‌توجهی به تولید به‌دلیل عدم ایجاد جذابیت برای سرمایه‌گذاری در این حوزه در مقایسه با سایر بازارهای موازی غیرمولد که به‌طور عمومی زودبازده و پربازده نیز هستند، چالشی است که به‌راحتی نمی‌توان آن را برطرف کرد مگر با عزمی راسخ و اراده‌ای قوی توسط سیاست‌گذاران در سطح کلان و تغییر ریل و هدایت منابع به سمت تولید، و به‌ویژه تولید صادرات‌محور با تعریف امتیازات و مشوق‌های جذاب. با این مقدمه، برخی از چالش‌های صنایع صادرات‌محور به‌عنوان یکی از ارکان اقتصاد کشور عبارتند از:

۱. نوسانات شدید نرخ ارز که پیش‌بینی‌پذیری درآمدهای ارزی را دشوار می‌کند.

۲. تحریم‌های اقتصاد بین‌المللی که دسترسی به بازارهای جهانی را با محدودیت مواجه ساخته و هزینه‌های تولید را به‌شدت بالا برده و مانع صدور محصولات تولیدی به همه بازارهای هدف می‌شود و کاهش رقابت‌پذیری کالاهای ایرانی را به‌دنبال دارد.

۳. کمبود نقدینگی و عدم تأمین مالی مناسب و به‌موقع از سوی بانک‌ها به‌دلیل اولویت در پرداخت تسهیلات تکلیفی و کم‌توجهی دولت به بازارسرمایه و در نتیجه عدم رغبت صنایع برای تأمین مالی از این بازار.

۴. مشکلات حمل‌ونقل و لجستیک که علاوه بر فرسوده بودن ناوگان، هزینه حمل‌ونقل را به‌شدت بالا می‌برد و این موضوع باعث افزایش قیمت تمام‌شده تولید و همچنین فروش شده و در نهایت کاهش سودآوری واحدهای تولیدی را در پی خواهد داشت.

۵. نداشتن شبکه ریلی مناسب و عدم سرمایه‌گذاری در این بخش که در مقایسه با سایر روش‌های جابه‌جایی کالا ارزان‌تر است و همین امر موجب فشار به حمل‌ونقل جاده‌ای شده و در نتیجه موجب تأخیر در ارسال کالا نیز شده است.

۶. عدم استفاده از تکنولوژی روز دنیا در تولید به‌واسطه کمبود منابع مالی و ناگزیر به تولید با ماشین‌آلات قدیمی در اغلب صنایع که خود هم در کمیت و هم در کیفیت تولید تأثیرگذار است.

۷. عدم ثبات قوانین و مقررات و همچنین عدم شفافیت در حمایت از سرمایه‌گذاری و در نتیجه افزایش ریسک در صنایع تولیدی صادرات‌محور.

۸. ناترازی انرژی در سال‌های اخیر که در حال‌حاضر به‌عنوان یک عامل مهم و مؤثر، مشکلاتی را برای واحدهای تولیدی ایجاد کرده است.

۹. عدم دسترسی به اطلاعات بازارهای کشورهای مختلف به‌دلیل سیاست‌های کلان حاکم بر توسعه تجارت خارجی و نداشتن مشوق مشخص و شیوه‌های نامتعارف رفع تعهدات ارزی. برای فائق آمدن بر چالش‌های فرآروی واحدهای تولیدی و خدماتی صادرات‌محور که به برخی از آن‌‌‌ها اشاره شد، باید با برنامه‌ریزی، تدوین استراتژی و اجرای دقیق و پایش مستمر در رفع آن‌‌‌ها کوشید تا با حضور در بازارهای مختلف و کسب سودآوری مطلوب، جذابیت سرمایه‌گذاری در تولید را بالا برد و شاهد گسیل سرمایه‌ها در این بخش شد تا با ایجاد اشتغال پایدار و افزایش درآمد سرانه، موجبات افزایش کیفیت زندگی آحاد مردم جامعه را فراهم کرد.

محمد خاکی؛ رئیس اتاق خرم‌آباد