مقایسه تطبیقی مناقصه‌گزاری در ژاپن، آمریکا و اروپا

 

مقایسه تطبیقی مناقصه‌گزاری در ژاپن، آمریکا و اروپا

مترجم: محمدرضا رضایی‌راد

قسمت دوم

قسمت اول این مقاله در شماره ۲۱۱۷ به چاپ رسید، ادامه مقاله را با شما خوانندگان ارجمند پی می‌گیریم.

(۲) قوانین رایج و مشترک پذیرفته شده توسط دولت‌های عضو اتحادیه اروپا

دولت‌های عضو اتحادیه اروپا در مقایسه با قوانین ملی‌شان باید اولویت بیش‌تری به پیروی از بخشنامه کلی اتحادیه اروپا بدهندکه در بین آنها توزیع شده است. آنها مجبورند که قوانین داخلی خود را با بخشنامه اتحادیه اروپا تنظیم و تعدیل کنند. بنابراین توصیف قوانین رایج و متداول اتحادیه اروپا، قبل از بررسی سیستم‌های پیمانکاری و مناقصه‌گزاری پروژه‌های دولتی پذیرفته شده در کشورهای انگلستان، فرانسه، آلمان و سوئد لازم و ضروری است .

 برای سیستم‌های پیمانکاری و مناقصه‌گزاری پروژه‌های دولتی، بخشنامه ۲۰۰۴/۱۸/EC پارلمان اروپا و شورای ۳۱ مارس ۲۰۰۴ در هماهنگی روش‌های اعطای قراردادهای کارهای دولتی، قراردادهای تأمین دولتی و قراردادهای خدمات دولتی؛ پروژه‌های دولتی و رسمی را تنظیم می‌کند و اعطای هر کار دولتی مساوی و یا بیش‌تر از ۶۲۴۲۰۰۰ یورو بدون ارزش افزوده است. برای کارهای که زیر این آستانه و قیمت هستند، هر دولت عضو مجاز است که طبق قوانین ملی خود، تهیه و تدارکات را انجام بدهد.

سیستم‌های مناقصه‌گزاری

۴ سیستم زیر توسط بخشنامه اتحادیه اروپا، ارایه شده است .

.روش باز

.روش محدود

. روش مذاکراتی

. روش گفت‌و‌گو محور رقابتی

با مقایسه این سیستم‌ها با سیستم‌های رایج در ژاپن، به این نتیجه می‌رسیم که روش باز مشابه سیستم مناقصه رقابتی طراحی شده است و روش محدود، مشابه روش فراخوان عمومی رقابتی است. هر شرکتی می‌تواند تقاضای کاری برای روش محدود، تنظیم و ارایه نماید، اما فقط آن دسته‌ای که از بین متقاضیان که از حیث موقعیت‌های مالی و مدیریتی و قابلیت‌های فنی واجد شرایط باشند، می‌توانند در مناقصه شرکت کنند. برای این سیستم مناقصه‌گزاری، شرکت‌کنندگان باید حداقل ۵ نفر و حداکثر ۲۰ نفر باشند.

 بخشنامه اتحادیه اروپا تصریح می‌کند که روش باز یا روش محدود باید جز موارد اصلی باشد و روش مذاکراتی باید فقط برای موارد استثنایی فهرست شده در بخشنامه به‌کار برده شود.(زمانی که برآورد پیشاپیش هزینه‌ها سخت و دشوار است و زمانی که فرایند مناقصه ناموفق باشد، شرایط و الزامات فنی به‌طور اجتناب‌ناپذیری شرکت‌های ذی‌صلاح را مشخص نماید و یا قرارداد جدیدی به قرارداد موجود اضافه شود) .دولت باید حداقل ۳ شرکت و کمپانی برای شرکت در روش مذاکراتی داشته باشد. جزییات مذاکرات باید برای عموم آشکار شود و دولت باید با تمام مناقصه‌گران بحث و مذاکره کند. دولت از مذاکره تنها با یک شرکت خاص منع می‌شود. در روش گفت‌و‌گو محور رقابتی که اخیراً تصویب شده است، سفارش‌دهنده، زمانی که نمی‌تواند به صورت واضح و دقیق شرایط فنی، مالی و حقوقی را تبیین کند، اجازه دارد که با چندین مناقصه‌گر از زمان ارایه طرح‌ها تا زمانی که یک قرارداد به برنده مناقصه اعطا می‌شود، مذاکره کند، به‌طوری که، دولت می‌تواند بهترین طرح را گزینش نماید.

در روش‌های مناقصه‌گزاری اتحادیه اروپا، بر روی ارتقای رقابت عادلانه در اتحادیه اروپا تمرکز و توجه وجود دارد و در مقایسه با شرکت‌های داخلی، برخورد تبعیض‌آمیز با شرکت‌های دیگر دولت‌های عضو اتحادیه، ممنوع است. اطلاعات مناقصه و نتایج آن باید در مجله رسمی اتحادیه اروپا منتشر شود. همچنین، بر حسب درخواست یک مناقصه‌گری که نتوانسته است در مناقصه برنده شود، سفارش‌دهنده باید پاسخ دهد که چرا شرکت‌کننده مورد نظر، در مقایسه با برنده مناقصه، نتوانسته پیروز مناقصه شود .

II) معیارهای لازم برای اعطای یک قرارداد

به عنوان معیار و استانداردی برای اعطای یک قرارداد، دو مورد زیر تأیید می‌گردد:

.کم‌ترین قیمت پیشنهادی

. پرسود‌ترین و مقرون به صرفه‌‌ترین پیشنهاد

انتخاب این معیار، به عهده سفارش‌دهنده می‌باشد، اما معیار مورد نظر باید به صورت رسمی و علنی پیشاپیش اعلام گردد. برای پرسود‌ترین پیشنهاد، اعلام عوامل ارزیابی و میزان اهمیت آنها نیز ضروری می‌باشد.

عوامل ارزیابی پرسود‌ترین پیشنهاد شامل قیمت، زمان تکمیل، هزینه نگهداری، بهره‌وری و سودآوری و مزیت‌های فنی می‌باشد. هزینه چرخه کار هم می‌تواند مورد توجه قرار بگیرد.

III) قابلیت و امکان مذاکره

در اصل، بخشنامه اتحادیه اروپا، روش مذاکراتی را به عنوان روش خاص و استثنایی معرفی می‌کند. در پایان آوریل ۲۰۰۴، بخشنامه تجدید نظر شد تا روش گفت‌و‌گو محور رقابتی را به عنوان یک سیستم مناقصه‌گزاری مستقل تصویب کند که به سفارش‌دهنده اجازه می‌دهد با مناقصه‌گران، قبل از اعطای قرارداد و زمانی که سفارش‌دهنده نمی‌تواند به وضوح شرایط و مشخصات را تشریح کند، مذاکره کند.

(۳) انگلستان

I) سیستم‌های مناقصه‌گزاری

سیستم‌های مناقصه‌گزاری پذیرفته شده در انگلستان مشابه سیستم‌هایی می‌باشد که به وسیله بخشنامه اتحادیه، اروپا تبیین و تصریح شده است و شامل روش‌های باز، محدود (رقابتی و غیررقابتی) و روش مذاکراتی می‌باشند. دولت بریتانیا، روش محدود و روش مذاکراتی رقابتی را در مقابل روش باز برای پروژه‌های ساخت و ساز و خدمات مشاوره‌ای توصیه می‌کند، که تاکنون این روش‌ها براساس بخشنامه اتحادیه اروپا مجاز بودند. این بدین خاطر است که روش باز مناقصه‌گران بسیاری را دعوت خواهد کرد که در عوض کار بیش‌تری برای سفارش‌دهنده به وجود می‌آورند و چون مناقصه‌گران هنگامی که تعداد شرکت‌کنندگان در مناقصه محدود است، تلاش‌های صادقانه بیش‌تری صورت می‌دهند.

 طبق این سیستم‌های مناقصه‌گزاری، سفارشات طبق سیستم مناقصه‌ـ طراحی-ساخت انجام می‌شد. هرچند، اخیراً، طرح مالی خصوصی، سیستم مناقصه طراحی ساخت می‌تواند به‌کار برده شود البته تا حدی که VFM را تأمین می‌کند، اما در به‌کارگیری این سیستم، سفارش‌دهنده باید توضیحاتی بدهد تا کاربرد روش مربوطه را توجیه کند. با این حال، ۳ سیستم جدید به نیروی کار چشمگیری نیاز دارند هم برای دولت و هم برای بخش خصوصی و تعداد مواردی که درآن، سیستم پیمانکاری سنتی به‌کاربرده می‌شود، کم نیست و هنوز هم بیش‌تر از مدل‌های واگذاری دیگر است.

II) معیارهای اعطای یک قرارداد

 مناقصه‌گری که بزرگ‌ترین VFM را در چرخه حیات پروژه به وجود می‌آورد، باید برنده قرارداد و مناقصه باشد. این امر متناظر با پرسود‌ترین پیشنهاد است که به وسیله بخشنامه اتحادیه اروپا نیز تصریح شده است. چنین گفته می‌شود که مناقصه‌گران نمی‌توانند تنها با مطرح کردن کم‌ترین قیمت، برنده مناقصه باشند، جز قراردادهای پروژه ساخت و ساز ساده و کوچک .

 دیدگاه‌ها و عقاید مربوط به نحوه ارزیابی هزینه و کیفیت در ارزیابی VFM و میزان اهمیت آنها در قراردادهای مختلف متفاوت است، اما این معیار‌ها باید پیشاپیش اعلام شود. در کل، کیفیت در قراردادهایی که از حیث تکنولوژی پیچیده‌تر و مبتکرانه‌تر هستند، اهمیت بیش‌تری دارد و هزینه برای پروژه ساخت و ساز رایج‌تر و ساده‌تر اهمیت بیش‌تری پیدا می‌کند.

III) قابلیت انجام مذاکره

در روش مذاکراتی رقابتی، دولت با چندین مناقصه‌گر، مذاکره و گفت‌و‌گو می‌کند. ممکن است قبل از شروع مذاکرات، پیشنهادات قیمت ارایه گردند. در روش‌های باز و محدود هم فضایی برای مذاکره وجود دارد. هنگامی که کار ساخت و ساز پیچیده است و یا زمانی که بازار شکل و قوام نگرفته است، دولت می‌تواند با مناقصه‌گران مذاکره و گفت‌و‌گو کند، حتی پس از ارایه پیشنهادات، در خصوص مشخصات و ویژگی‌ها و تسهیم ریسک برای تضمین فرصت‌هایی برای ارتقای VFM .

 به عنوان زمینه‌ای برای این موقعیت، اصلاحات تهیه و تدارکات دولتی در انگلستان شروع شد تا((فرهنگ ادعا) (را از بین ببرد(که در آن قیمت‌های پیشنهادی بسیار کم به خاطر رقابت شدید برای دریافت سفارشات پیشنهاد می‌شود و پس از آن قیمت‌ها به علت شکایت‌های انجام شده به وسیله مناقصه‌گران برنده افزایش پیدا می‌کند).

(۴) فرانسه

قانون قراردادهای دولتی فرانسه یک‌بار در مارس ۲۰۰۱ تجدید نظر و اصلاح شد و دوباره درژانویه ۲۰۰۴ مورد بازبینی واقع شد و بنابراین دولت روش گفت‌و‌گو محور رقابتی را ضمن پیش‌بینی تجدید نظر بخشنامه اتحادیه اروپا در تهیه و تدارکات دولتی ارایه کرد. همزمان، دولت‌های محلی و ملی قوانین خود را یکپارچه و منسجم کردند.

I) سیستم‌های مناقصه‌گزاری

درمورد قراردادهایی که متجاوزاز ۲۳۰۰۰۰ یورو تا ۵٫۹ میلیون یورو است، یکی از روش‌های مناقصه، روش مذاکراتی یا روش گفت‌و‌گو محور رقابتی به‌کار برده می‌شود.

برای مناقصه، سفارش کننده می‌تواند آزادانه یا روش باز را انتخاب کند که درآن هر کسی می‌تواند به عنوان مناقصه‌گر شرکت کند و یا می‌تواند روش محدود را انتخاب کند که در آن افرادی که استاندارد‌ها و معیارهای خاصی را رعایت می‌کنند می‌توانند به عنوان مناقصه‌گر شرکت کنند. در کل، روش محدود اغلب برای تهیه و تدارک کار‌ها و خدمات دولتی به‌کار برده می‌شود، و این درحالی است که از روش باز برای تهیه و تدارک کالا‌ها استفاده می‌شود. دولت با مناقصه‌گران مذاکره و گفت‌و‌گو نخواهدکرد و پیمانکاری را براساس معیار‌ها و استانداردهای عینی انتخاب می‌کند. برای مناقصه عملکرد محور، روش محدود همیشه به‌کار برده می‌شود.

 برای روش گفت‌و‌گو محور رقابتی که در ژانویه ۲۰۰۴ معرفی شد، دولت زمانی این روش را به‌کار خواهد برد که نتواند ویژگی‌ها و مشخصات فنی را ارایه کند و یا زمانی که دولت بخواهد یک ساختار پیچیده به لحاظ مالی و حقوقی فراهم کند. دولت درمورد این مشکلات با مناقصه‌گران مذاکره خواهدکرد تا قیمت قرارداد را از طریق اصلاحات فنی کاهش دهد البته پس از این‌که تقاضای مناقصات و مذاکرات به همان روش مناقصه رقابتی معمولی اعلام گردد.

II) معیارهای اعطای یک قرارداد

 مناقصه‌گری که پرسود‌ترین پیشنهاد را ارایه می‌کند، باید برنده مناقصه و دریافت کننده قرارداد باشد. عوامل ارزیابی شامل هزینه مدیریت، ارزش فنی، زمان لازم برای تهیه و تدارک، کیفیت، سودآوری، خدمات پس از فروش، کمک‌های فنی، موعد مقرر و قیمت می‌باشد. عواملی که نسبت به عوامل دیگر از اهمیت بیش‌تری برخوردارند اعلام خواهند شد، اما عوامل ارزیابی نمی‌شوند و به صورت عددی درجه‌بندی و دسته‌بندی می‌شوند.

قوانین اتحادیه اروپا به اعضایش اجازه می‌دهد که فقط براساس قیمت مستقیم تهیه و تدارک، یک قرارداد را اعطا کند، اما، اساساً دولت فرانسه پیمانکارانش را به این روش انتخاب نمی‌کند.

III) قابلیت انجام مذاکره و گفت‌و‌گو

در فرایند انتخاب یک برنده مناقصه، دولت می‌تواند تقاضا کند که مناقصه‌گران عوامل و عناصر اسناد ارایه شده به وسیله آنها را تبیین کنند، اما نمی‌تواند با آنها به صورت جزیی مذاکره و گفت‌و‌گو کند.

 با این حال، در برخی از موارد استثنایی، دولت می‌تواند قرارداد را طبق روش مذاکراتی اعطا کند، اما این مسأله محدود می‌شود به مواردی که فرایند مناقصه ناموفق باشد و یا زمانی که قرارداد جدیدی به قرارداد موجود اضافه شود و یا زمانی که قرارداد باید به صورت فوری یا محرمانه اعطا شود و یا زمانی که شرایط فنی و هنری به صورت اجتناب ناپذیری شرکت‌های ذی‌صلاح را تعیین می‌کند. در روش گفت‌و‌گو محور رقابتی که در ژانویه ۲۰۰۴ تصویب شده است، دولت می‌تواند با مناقصه‌گران پس از اعلام درخواست پیشنهادات مذاکره کند.

(۵) آلمان

در آلمان، دولت‌های فدرال و محلی از قوانین مختلف قراردادهای دولتی که به جزییات کالا‌ها، خدمات یا پروژه دولتی قابل ارایه بستگی دارد، تبعیت می‌کند. برای پروژه ساخت وساز و مهندسی دولتی، قوانین ترکیبی ایجاد شده به وسیله کمیته و هیأت در خصوص تعیین نظام پروژه پیمانکاری و ساخت‌وساز، به وسیله دولت و بخش خصوصی به‌کار برده می‌شوند. به این قانون در آلمان قانون (VOB) گفته می‌شود.

I) سیستم‌های مناقصه‌گزاری

در مورد قراردادهایی که به وسیله اتحادیه اروپا طبق آستانه و یا فراتر از آن مشخص شده‌اند، روش مذاکره‌ای، باز و یا غیرباز به‌کاربرده می‌شود در حالی که برای قراردادهایی که زیر آستانه هستند، مناقصه رقابتی عمومی، مناقصه رقابتی محدود، یا سیستم تهیه و تدارک آزاد به‌کار برده می‌شود. روش باز برای قراردادهای آستانه‌ای یا فراتر از آستانه متناظر با سیستم مناقصه رقابتی عمومی است که برای قراردادهای زیر آستانه به‌کار برده می‌شود و این دو مورد معادل سیستم مناقصه رقابتی و باز پذیرفته شده در ژاپن هستند. به همین ترتیب، روش غیرباز برای قراردادهای آستانه‌ای یا ورای آستانه‌ای متناظر با سیستم مناقصه رقابتی محدود برای قراردادهای زیر آستانه می‌شود و بنابراین این دو، معادل سیستم مناقصه‌ای رقابتی طراحی شده فراخوان عمومی هستند که در ژاپن اجرا شده است. روش مذاکره‌ای آستانه و یا ورای آستانه، متناظر با سیستم تهیه و تدارک آزاد برای قراردادهای زیر آستانه است و این دو مشابه سیستم پیمانکاری اختیاری در ژاپن هستند. با این حال، در آلمان، دولت مجاز نیست که تنها با یک مناقصه‌گر مذاکره کند و باید با چندین مناقصه‌گر مذاکره و گفت‌و‌گو کند.

براساس داده‌های سال مالی ۲۰۰۲ در خصوص مدیریت سیستم‌های مناقصه‌گزاری از طریقVOB که به وسیله وزارت حمل و نقل، ساختمان‌سازی و خانه‌سازی، وزارت دفاع فدرال و سازمان کار فدرال ارایه شده است، سیستم مناقصه رقابتی عمومی در قراردادهای زیر آستانه از حیث ارزش پولی، غالب و حاکم است اما سیستم مناقصه رقابتی محدود، از حیث تعداد موارد، سلطه کم‌تری دارد، درحالی که روش باز برای قراردادهای آستانه یا ورای آستانه، هم از حیث ارزش پول و هم ازحیث تعداد موارد بیش‌ترین سلطه را دارد.

همان‌طور که در بند ۴ VOB/A بیان شده است، دولت آلمان باید هر پروژه دولتی را به حوزه‌های فنی تقسیم کند تا بدین وسیله سفارشات مجزایی را به شرکت‌های متخصص در هر یک از این حوزه‌ها بدهد. برای پروژه‌های دولتی بزرگ، دولت باید پروژه را به چندین بخش کاری تقسیم کند و سفارشاتی برای هر کدام از این بخش‌ها اختصاص دهد. به عنوا ن یک پیش زمینه، آلمان انتظار دارد که این روش‌های سفارش‌دهی بسیاری از شرکت‌های کوچک و متوسط متخصص در حوزه‌های فنی خاص را تشویق به شرکت در مناقصه کند و از این طریق سطح رقابت ارتقا یابد.

II) معیارهای اعطای قرارداد

بند ۲۵ VOB/A ایجاب می‌کند که پرسود‌ترین پیشنهاد از حیث عوامل مختلف مثل، طراحی و اجرا باید برنده قرارداد باشد. برای عوامل ارزیابی و اهمیت آن‌ها، سفارش‌دهنده باید پیشاپیش به آنها اعلام کند.

اساساً، سفارش‌دهنده، پیشنهادات را خودش ارزیابی می‌کند و به ندرت متخصصان خارجی را برای ارزیابی و بررسی به‌کار می‌گیرد. براساس نتایج یک پژوهش مصاحبه‌ای که سفارش‌دهندگان را مدنظر داشت، تجربه آنها نشان می‌دهد که پرسود‌ترین پیشنهاد، اغلب، پیشنهادی است که کم‌ترین قیمت پیشنهادی را ارایه می‌کند.

 III) قابلیت و امکان انجام مذاکره

برای روش باز، (برای قراردادهای آستانه و قراردادهایی که بالاتر از آستانه هستند) و سیستم مناقصه‌ای رقابتی عمومی (برای قراردادهایی زیر آستانه) و همچنین برای روش غیرباز (برای قراردادهای آستانه یا قراردادهای بالاتر از آستانه) دولت فقط می‌تواند با مناقصه‌گران برای هدف تصدیق منطقی بودن قیمت و کار مذاکره کند. با این حال، این مذاکرات استثنایی هستند. دولت مجاز نیست که با مناقصه‌گران با اهدافی غیر از اهداف فوق‌الذکر مذاکره کند. آنها نمی‌توانند با مناقصه‌گران مذاکره کنند تا آنها را وادار به تغییر جزییات پیشنهادات خود کنند، جز برای برآوردهای اشتباه و دیگر اشتباهات واضح و روشن.

برای روش مذاکراتی و سیستم تهیه و تدارک آزاد، دولت می‌تواند با مناقصه‌گران در خصوص تمام ابعاد و جوانب مذاکره کند مثل قیمت و پروسه کار.

دولت می‌تواند مناقصه‌گران را مجبور کند که جزییات پیشنهادات خود را تغییر دهند .خصوصاً، زمانی‌که پیمانکاران فرعی زیادی وجود دارد که در این صورت، دولت می‌تواند با مناقصه‌گر مذاکره کند تا تعداد پیمانکاران فرعی را کاهش دهند. (در آلمان، سفارش‌دهنده تمایل دارد که به‌کاربرد پیمانکاران فرعی اعتراض کند، شاید به خاطر این‌که سفارش کننده نمی‌تواند به صورت مستقیم آنچه را که می‌خواهد، به پیمانکاران فرعی را تفهیم کند).حتی برای روش مذاکراتی و سیستم تهیه و تدارک آزاد، دولت از مذاکره تنها با یک مناقصه‌گر منع می‌شود. در اصل دولت باید با تمام مناقصه‌گران مذاکره کند تا فرصت‌های برابری به آنها بدهد. همچنین جزییات مذاکره باید برای عموم افشا و اعلام گردد.

(۶) سوئد

در سوئد، قانون LOU، تهیه و تدارک دولتی را تنظیم می‌کند. تمام سازمان‌هایی که از سرمایه‌های دولتی برای تهیه کالا، خدمات و پروژه دولتی استفاده می‌کنند باید از این قانون تبعیت کنند. از جمله، شرکت‌های دولتی، سازمان‌های خیریه و مؤسسات علاوه بر سازمان‌های دولتی و اداری محلی و ملی.

مثل دیگر دولت‌های عضو اتحادیه اروپا، LOU با بخشنامه تهیه و تدارک آستانه یا بالاتر از آستانه مطابقت می‌کند. برای تهیه و تدارکات زیر آستانه، LOU، قوانین خاص خودش را تبیین نموده است، که بخش نامه اتحادیه اروپا در مورد آن اعمال نمی‌گردد.

I) سیستم‌های مناقصه‌گزاری

در اصل، روش باز و روش محدود برای تهیه و تدارک پروژه دولتی در آستانه و یا بالاتر از آستانه به‌کار برده می‌شوند و روش تسهیل یافته و روش گزینشی برای مواردی که زیر آستانه هستند به‌کار برده می‌شوند. هنگامی که تهیه و تدارکات باید به فوریت انجام شود و یا روش‌های خاص باید به‌کار برده شوند، دولت می‌تواند از روش مذاکراتی(آستانه یا بالاتر از آن) و سیستم تهیه و تدارک مستقیم استفاده کند.(برای قراردادهایی که زیر آستانه هستند).

هیچ نوع اطلاعات ملی برای سیستم‌های مناقصه پروژه دولتی در دسترس نیست، اما طبق گفته هیأت اموال و دارایی ملی سوئد، روش باز و محدود اغلب برای قراردادهای آستانه یا بالاتر از آستانه به‌کار برده می‌شود و اغلب از روش گزینش برای قراردادهای زیر آستانه استفاده می‌شود.

II) معیارهای اعطای یک قرارداد

ماده ۲۲ LOU تصریح می‌کند که مناقصه‌گری که کم‌ترین قیمت را پیشنهاد کرده است و یا پرسود‌ترین پیشنهاد را ارایه کرده است باید برنده مناقصه باشد. عوامل ارزیابی و اهمیت آنها باید پیشاپیش اعلام شوند. سفارش‌دهنده، پیشنهادات را خودش ارزیابی می‌کند و به ندرت متخصصان خارجی را برای ارزیابی به‌کار می‌گرد.

III) قابلیت انجام مذاکره

در سوئد، به جز روش مذاکراتی، (برای قرادادهای آستانه یاقراردادهای بالاتر از آستانه) و سیستم تهیه و تدارک مستقیم (برای قراردادهای زیر آستانه) ، دولت با مناقصه‌گران مذاکره می‌کند تنها به این خاطر که سؤالات مربوط به مناقصه را پاسخ دهند و مناقصه‌گران را مجبور نمی‌کند که تعداد و قیمت‌های پیشنهاد شده در پیشنهادات خود را تغییر دهند. برای روش‌های تسهیل شده و گزینشی، دولت می‌تواند با مناقصه‌گران مذاکره کند تا بدین وسیله مشخصات و ویژگی‌های بین مناقصه‌گران را استاندارد کند، اما نباید تنها با یک مناقصه‌گر مذاکره نماید. همچنین، جزییات مذاکره باید برای عموم، اعلام و افشا گردد.

(۷)ژاپن

سیستم‌های مناقصه‌گزاری

در ژاپن، سیستم‌های مناقصه رقابتی و باز برای کارهای دولتی بزرگ به‌کار برده می‌شوند که تحت پوشش توافقنامه WTO در تهیه و تدارک دولتی هستند و سیستم مناقصه رقابتی طراحی شده، به صورت گسترده‌ای برای سایر پروژه‌های دولتی به‌کار برده می‌شوند.

قانون حسابداری دولتی بیان می‌کند که دولت ملی یا «سیستم مناقصه رقابتی» و «سیستم باز »را بپذیرد، و یا «سیستم مناقصه رقابتی طراحی شده » و «سیستم پیمانکاری اختیاری». و به آن اجازه نمی‌دهد که یک سیستم مناقصه‌ای را براساس ویژگی‌های مواردی که قرار است تهیه گردد، انتخاب کند. سیستم مناقصه‌ای رقابتی طراحی شده شامل یک نوع فراخوان عمومی نوع اول است که در اتحادیه اروپا و دیگر کشور‌ها به‌کار برده شده است، اما از این روش فقط برای پروژه‌های دولتی نسبتاً بزرگ استفاده می‌شود. برای پروژه‌های کوچک‌تر، سیستم مناقصه رقابتی طراحی شده، که قدرت انتخاب زیادی به سفارش‌دهندگان می‌دهد به‌کار برده می‌شود، مخصوصاً توسط دولت‌های محلی . قراردادهای اختیاری مورد نظر زمانی که به روش‌های خاصی نیاز است و یا زمانی که کار باید فوری انجام شود و هیچ زمانی برای درخواست و دریافت پیشنهادات وجود ندارد، به‌کاربرده می‌شود.

II) معیارهای اعطای یک قرارداد

پیشنهادی که کم‌ترین قیمت را ارایه می‌کند، که از قیمت از پیش تعیین‌شده سفارش‌دهنده تجاوز نمی‌کند، برنده مناقصه و قرارداد خواهد بود. با این حال، درسال مالی ۱۹۹۹، مناقصه رقابتی که در آن نه تنها قیمت پیشنهادی بلکه مزیت‌های فنی و کیفیت هم ارزیابی می‌شوند، براساس توافقنامه جامعی با وزیر اقتصاد ژاپن، به تأیید و تصویب رسید.

III) قابلیت انجام مذاکره

قانون حسابداری دولتی ژاپن اجازه هیچ نوع مذاکره در تعیین سفارشات پروژه‌های دولتی را نمی‌دهد و دولت ملی با مناقصه‌گران مذاکره نمی‌کند. با این حال، سازمان‌های اداری ثبت شده مثل سازمان آب ژاپن و سازمان رنسانس شهری به صورت آزمایشی مذاکراتی با مناقصه‌گران انجام دادند و فرودگاه بین‌المللی مرکزی ژاپن هم از این روش مناقصه مذاکره‌ای استفاده کرده است. همچنین، برای شهرداری‌های محلی، سوکاسیتی و کیوتو از این روش استفاده کرده‌اند. در این موارد، مذاکراتی در خصوص مسایل مختلف انجام شد مثل جوانب فنی در زمان مناقصه و قیمت‌های پیشنهادی پس از مناقصه.