درآمد مالیاتی طی۳ سال، ۴ برابر شد!  

نعیمه افشاری- چهاردهمین همایش سیاست‌های مالی و مالیاتی ایران با شعار «نظام مالیاتی هوشمند و اثربخش؛ عدالت‌گستری و آثار اجتماعی» در مرکز همایش‌های بین‌المللی صداوسیما برگزار شد. به گزارش مناقصه‌مزایده، در این همایش که به همت مرکز آموزش، پژوهش و برنامه‌ریزی سازمان امور مالیاتی کشور و با همکاری دانشگاه تهران آغاز به کار کرد، مسئولان […]

نعیمه افشاری- چهاردهمین همایش سیاست‌های مالی و مالیاتی ایران با شعار «نظام مالیاتی هوشمند و اثربخش؛ عدالت‌گستری و آثار اجتماعی» در مرکز همایش‌های بین‌المللی صداوسیما برگزار شد. به گزارش مناقصه‌مزایده، در این همایش که به همت مرکز آموزش، پژوهش و برنامه‌ریزی سازمان امور مالیاتی کشور و با همکاری دانشگاه تهران آغاز به کار کرد، مسئولان و صاحب‌نظران اقتصادی به بیان دیدگاه‌های خود درباره مساله مالیات و جایگاه آن در اقتصاد ایران پرداختند. رئیس سازمان امور مالیاتی در این همایش، گفت: در سال ۱۴۰۳ حدود ۱۲۲۹ هزار میلیارد تومان منابع مالیاتی را توانستیم محقق کنیم که این عدد در سال ۱۴۰۰ حدود ۳۰۵ همت بود. سیدمحمدهادی سبحانیان؛ رئیس سازمان امور مالیاتی در چهاردهمین همایش سیاست‌های مالی و مالیاتی ایران با بیان اینکه سال گذشته آن چیزی که در بودجه دیده شده بود و حتی بالاتر از آن را محقق کردیم، گفت: در سال ۱۴۰۳ حدود ۱۲۲۹ هزار میلیارد تومان منابع مالیاتی را توانستیم محقق کنیم که این عدد در سال ۱۴۰۰ حدود ۳۰۵ همت بود. وی ادامه داد: در این حوزه رشد چهار برابری را محقق کردیم و رشد بیش از ۳۰۰ درصدی را در چهار سال تجربه کردیم. همچنین در بحث نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی در سال ۱۴۰۰ حدود ۵٫۷ درصد بودیم و سال گذشته این عدد را به حدود ۸٫۳ درصد افزایش دادیم. رئیس سازمان امور مالیاتی، با بیان اینکه از نظام مالیاتی این انتظار وجود دارد که منابع پایدار برای هزینه‌های جاری کشور را تأمین کند، گفت: به توجه به درآمدهای بالای نفتی، دهه‌ها بود که این اتفاق نمی‌افتاد اما در سنوات اخیر این اهداف مهم محقق شد و این عملکرد معرف کاهش وابستگی به بودجه است. معاون وزیر اقتصاد، افزود: در حالی‌که در دو سال گذشته میزان تأمین بودجه کشور از مالیات ۵٠ درصد بود این عدد در سال گذشته به حدود ۷۰ درصد رسید و بیش از رشد میزان تورم مالیات اخذ شده است. سبحانیان؛ با بیان اینکه به پیر و پیغمبر درآمدهای مالیاتی صرف امور اجرای و اساسی کشور می‌شود، اظهار داشت: در سال گذشته خود اصناف و مشاغل تصمیم گرفتند که مالیاتشان را در کجا هزینه شود. وی با بیان اینکه نظام مالیاتی نباید نگاه درآمدی داشته باشد، گفت: موضوع مالیات یک اقدام اجتماعی است و به جنبه صرف اقتصادی ندارد. وی افزود: بعضاً با فشارهای مختلف معافیت مالیاتی می‌گیرند و ما با این موضوع معافیت‌ها مشکل جدی داریم. البته ما با معافیت‌‌ها مشکلی نداریم اما سؤالی که داریم این است که چه کسی می‌تواند ادعا کند که معافیت‌های مالیاتی اثربخش بوده است؟

تأمین مالی ۲۰۰۰ پروژه با طرح نشان‌دار کردن مالیات‌ها

سبحانیان؛ در مورد طرح نشان‌دار کردن مالیات‌‌ها نیز گفت: درآمدهای مالیاتی صرف امور اجرای و اساسی کشور می‌شود و در این زمینه یک سال تلاش کردیم تا بخش اندکی که به‌عنوان مالیات اصناف و مشاغل از اشخاص حقیقی اخذ می‌شود، خودشان تصمیم بگیرند در کجا هزینه شود. او افزود: «مالیات اصناف و مشاغل سهم ناچیزی در مالیات دارد اما آثار این کار بسیار مثبت بود و ارزش معنوی آن ده‌ها برابر ارزش مادی آن بود. مردم خودشان می‌گویند خانه بهداشت یا راه روستایی یا مدرسه ساخته شود ۳۶۱ هزار مؤدی در این طرح مشارکت کردند و دوهزار پروژه مانند پروژه‌های زیرساختی، مدرسه‌سازی، پروژه‌های بهداشت و درمان و آموزش‌عالی بخشی از این طرح نشان‌دار کردن بود.

نظام مالیات‌ستانی ایران باید فردمحور باشد

رئیس سازمان امور مالیاتی، در بخش دیگری از اظهاراتش به قانون سامانه مؤدیان و پایانه‌های فروشگاهی پرداخت و گفت: در تدوین لایحه مالیات بر مجموع درآمد که در مجلس در حال بررسی است، نگاه درآمدی نداشتیم و معتقدیم نظام مالیات‌ستانی ایران که منبع‌محور است، ایراد دارد و باید فردمحور یا خانوارمحور باشد. او با تأکید بر اینکه معافیت‌های مالیاتی یکی مؤثر‌ترین ابزارهای سیاست‌گذاری اقتصادی هستند، تصریح کرد: ما با معافیت‌‌ها مشکلی نداریم و قطعاً برای ایجاد انگیزه باید اتفاق بیفتد اما چه کسی می‌تواند ادعا کند که معافیت‌های مالیاتی ما اثربخش یا هدفمند بوده است؟ او با اشاره به گزارش جدید مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، خاطرنشان کرد: طبق این گزارش با وجود اینکه در سال ۱۴۰۰ نرخ مالیاتی کشور ۲۵ درصد بود اما نرخ مؤثر مالیاتی حدود هفت درصد محاسبه شد و حتی در صدک‌های بالا یعنی در شرکت‌های بسیار بزرگ، نرخ مؤثر مالیاتی در سطح یک تا دو درصد بوده است.

دولت‌‌ها از سال ۱۳۵۰ تاکنون، از مردم مالیات تورمی می‌گیرند.

گفتنی است؛ در ابتدای این همایش، تیمور رحمانی؛ اقتصاددان و استاد اقتصاد دانشگاه تهران، تاریخچه و علت عقب‌ماندگی نظام مالیاتی در ایران را مورد بررسی قرار داد. رحمانی؛ توضیح داد: ما زمانی دولت به معنای مدرن نداشتیم و والیان ایالات خراج می‌گرفتند. بعد از تشکیل دولت مدرن که همزمان با سرازیر شدن درآمدهای نفتی به کشور بود، هزینه‌های دولت به تدریج افزایش یافت و با درآمدهای نفتی، احساس نیاز به درآمدهای مالیاتی وجود نداشت. او با تأکید بر اینکه سازمان مالیاتی و بانک‌مرکزی هر دو در ایران به‌گونه‌ای در حال مالیات‌سِتاتی هستند، اضافه کرد: زمانی رسید که درآمدهای نفتی کفاف هزینه‌ها را نمی‌داد و دولت به این نتیجه رسید که مالیات تورمی بگیرد و از سال ۱۳۵۰ تا کنون در حال اخذ مالیات تورمی هستیم اما چون درآمدهای نفتی به اندازه کافی وجود داشته، مالیات تورمی قابل تحمل بوده است.

حتی اگر تحریم‌ها برداشته شوند، درآمد نفتی دیگر نمی‌تواند به اقتصاد ایران کمک کند

این استاد دانشگاه، اظهارات خود را چنین ادامه داد: «درآمد نفت دیگر در آینده اقتصاد ایران نمی‌تواند کاری کند حتی اگر تحریم‌ها هم برداشته شوند، دیگر به دوران درآمدهای سرشار نفتی برنمی‌گردیم. لذا دولت مجبور است در مالیات‌های متعارف فشار بیشتری وارد کند. او افزود: این نوع پایه مالیاتی به دلیل فشار بر دولت ایجاد شد یا اینکه مالیات بر مجموع درآمد زمانی بوده و حذف شد اما دولت الان می‌بیند نیاز به آن دارد.» رحمانی؛ در پایان تأکید کرد: «وقتی مالیات‌های متعارف از حدی بیشتر شود، فشار وارد می‌کند و عوارض دارد و اختلال‌زاست؛ بنابراین باید وزارت اقتصاد و سازمان مالیاتی به این نکته توجه کند که مالیات‌ستاتی گنج بی‌پایان نیست و باید اقتصاد را بزرگ کنیم تا برای دولت درآمد ایجاد کند. بنابراین دولت باید در بخش هزینه‌های خود تجدیدنظر کند.

نباید نقش تثبیتی و تخصیصی و توزیعی نظام مالیاتی را فراموش کنیم

سخنران بعدی همایش سیاست‌های مالی و مالیاتی ایران، وحید ماجد؛ معاون سیاست‌گذاری و راهبری اقتصادی وزارت اقتصاد بود. او تصریح کرد: «دستیابی به سطح مناسبی از رشد اقتصادی و ثبات اقتصاد کلان و بهبود محیط کسب‌وکار و ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاری برای تولید در گرو اتخاذ سیاست‌های مالی و مالیاتی درست است.» او ادامه داد: نباید نقش تثبیتی و تخصیصی و توزیعی نظام مالیاتی را فراموش کنیم در حالی که بر تحقق درآمدهای مالیاتی دولت متعهد و معتقد به تحقق عدالت عمودی و افقی هستیم. اینکه ابزارهای سیاستی در اختیار سیاستمدار باشد و بتواند با اجرای آن‌ها به سمت تولید سوق دهد، در این صورت است که می‌گوییم در تحقق عدالت موفق بوده است.

وزارت اقتصاد به دنبال تأمین منابع پایدار دولت از محل مالیات است

ماجد؛ اظهار کرد: وزارت اقتصاد به دنبال تأمین منابع پایدار دولت از محل مالیات است؛ آن هم به این شرط که فشار مالیاتی از محل تولید نباشد و هزینه‌های تولید را افزایش ندهد.» او افزود: رئیس‌جمهوری بر اجرای ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم تأکید دارد که مبتنی بر هوشمندسازی فعالیت‌های سازمان مالیاتی و ساده‌سازی صدور برگه‌های مالیاتی و تکمیل داده‌های پایگاه مالیات است؛ زیرا استقرار نظام مالیاتی کارا موجب رشد اقتصادی خواهد بود.