سرابی به نام بازنشستگی!

چرا مردم میلی به فرزندآوری ندارند؟

معصومه براتی- از یک طرف دولت تمام توان خود را برای افزایش جمعیت قرار داده و از طرف دیگر تقریباً هفته‌ای نیست که بازنشستگان از عدم دریافت حقوق خود، پلاکارد به دستشان نباشد! به عبارت بهتر مردم از خودشان سؤال می‌کنند که با توجه به وضعیت فعلی، فرزندآوری کار درستی است؟ یا آنان نیز همچون […]

معصومه براتی- از یک طرف دولت تمام توان خود را برای افزایش جمعیت قرار داده و از طرف دیگر تقریباً هفته‌ای نیست که بازنشستگان از عدم دریافت حقوق خود، پلاکارد به دستشان نباشد! به عبارت بهتر مردم از خودشان سؤال می‌کنند که با توجه به وضعیت فعلی، فرزندآوری کار درستی است؟ یا آنان نیز همچون بازنشستگان فعلی، باید دنبال حق و حقوق خودشان باشند! آمار‌ها می‌گویند که سازمان‌های بیمه همین الان توان پرداخت حقوق چند میلیون بازنشسته را ندارند؛ به‌عنوان نمونه سازمان تأمین‌اجتماعی چند سال از پرداخت حقوق همسان‌سازی طفره رفته است؟ اکثریت قریب به‌اتفاق بازنشستگان سازمان تأمین‌اجتماعی ما حداقل‌بگیر یا نزدیک به حداقل‌بگیر هستند و حقوق مستمری آن‌ها در نیمه ماه (یا دو هفته اول) تمام می‌شود. این بازنشستگان که برای خورد و خوراک خود مشکل دارند، با تأخیر در پرداخت حقوق، برای بحث درمان و اجاره و اقساط وام خود دچار بحران شدید می‌شوند. اما مهم‌ترین مسئله‌ای که این روز‌ها آینده کشور را تهدید می‌کند، عدم فرزندآوری است. آمار‌ها می‌گویند ایران در سال‌های اخیر با چالش‌های جدی در زمینه جمعیت مواجه شده است؛ کاهش نرخ فرزندآوری و افزایش چندبرابری تجرد قطعی، دو عامل اصلی هستند که جمعیت کشور را تحت‌تأثیر قرار داده‌اند. ایران یکی از کشورهای خاورمیانه است که تا سال ۲۰۵۰ بیش‌از ۳۰ درصد جمعیت آن سالمند خواهند بود. در کشورهای توسعه‌یافته ۱۰۰ سال طول می‌کشد تا جمعیت سالمندی دو برابر شود، اما در ایران در مدت ۲۰ سال این اتفاق رخ خواهد داد و با انفجار جمعیت سالمندی مواجه خواهیم شد!

لزوم اصلاح ساختار جمعیت کشور

در همین رابطه، مصطفی امانی‌پور؛ مدیرکل ثبت‌احوال خوزستان، به ایسنا، چنین می‌گوید: تقریباً ۷٫۳ درصد جمعیت ایران، سالمند است و در مقایسه با این رقم، خوزستان شرایط بهتری دارد و جوان محسوب می‌شود اما با این روند ولادت‌ها، در آینده‌ نه‌چندان دور، جمعیت خوزستان هم سالمند می‌شود. حسین ملتفت؛ جامعه‌شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز نیز، با اشاره به روند فرزندآوری در دهه‌های اخیر، اظهار کرد: بعد از دهه۶۰ خورشیدی، از سال ۹۰ تا ۹۵ بیش‌ترین تعداد موالید را داشتیم. این فرزندآوری به نسل دهه۶۰ برمی‌گردد که در دهه ۹۰ به سن باروری رسیدند و بیش‌ترین موالید در این بازه‌زمانی رخ داد. این وضعیت از قبل کاملاً قابل پیش‌بینی بود و بار‌ها گفتیم در دهه۹۰ با رشد موالید مواجه می‌شویم. همچنین در حال‌حاضر این نگاه وجود دارد که به دنیا آوردن فرزند دیگر ارزش اقتصادی ندارد، در حالی‌که در دهه‌های ۵۰ و ۶۰ فرزند کمک‌کننده اقتصاد خانواده بود؛ در جامعه کنونی خانواده هسته‌ای داریم و در این خانواده‌ها، هزینه آموزش و تربیت فرزند بسیار بالاست و هزینه‌های نگهداری و تربیت فرزند هم از لحاظ زمانی بسیار مهم است. وی ادامه داد: تا ۲۰ سال دیگر، متولدان دهه۶۰ به سالخوردگی می‌رسند. بنابراین باید برای ۲۰ تا ۲۵ سال دیگر برنامه‌ریزی شود تا ساختار سنی جمعیت اصلاح شود. ملتفت؛ گفت: در حال‌حاضر شش درصد جمعیت ایران بالای ۶۵ سال است و تا زمانی که این رقم به ۱۰ درصد نرسد، یک جمعیت سالخورده محسوب نمی‌شویم. اما از سوی دیگر حدود ۲۳ درصد جمعیت کشور زیر ۱۵ سال است که نسبت به سال‌های قبل از دهه ۷۰ که ۴۰ درصد بوده است، کاهش یافته است. وی افزود: به‌طور میانگین، از سال ۷۰ به‌بعد سالانه یک‌میلیون نفر به جمعیت ایران اضافه شده است و هنوز پتانسیل فرزندآوری وجود دارد و اگر اولویت‌‌ها اول بر ازدواج و سپس فرزندآوری باشد، جامعه دچار مشکل جدی نخواهد شد.