اصلاح اقتصاد ریلی شرط توسعه راه‌آهن و جذب سرمایه‌گذار

محمد قره‌داغلی -مدیرعامل شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، با اشاره به اینکه در ۲۵ سال اخیر شاهد توسعه ۹ برابری حمل‌ونقل جاده‌ای نسبت به حمل‌ونقل ریلی هستیم، گفت: توسعه راه‌آهن در کشور در گروی تغییر و اصلاح اقتصاد حمل‌ونقل بار و مسافر در بخش ریلی است، به‌طوری که منجر به جلب و جذب سرمایه‌گذار در این بخش می‌شود. به گزارش مناقصه‌مزایده، جبارعلی ذاکری؛ در نهمین کنفرانس بین‌المللی پیشرفت‌های اخیر در مهندسی راه‌آهن با تأکید بر اینکه باید راه‌آهن در کشور پیشتاز توسعه بخش حمل‌ونقل باشد، تصریح کرد: عملکرد ما خلاف این موضوع را نشان می‌دهد و باید توجه ویژه در وضع قوانین داشته باشیم. ذاکری؛ با اشاره به آمار و ارقام ترانزیت کشور در سال گذشته، یادآور شد: پارسال ۲۰ میلیون تن بار از کشور ترانزیت شد که سهم حمل‌ونقل ریلی ۲٫۴ میلیون تن و سهم جاده ۱۷٫۶ میلیون تن بود. این در حالی است که صاحب بار و تحویل‌گیرنده بار خارجی‌‌ها هستند و از سوخت یارانه‌ای ما استفاده می‌کنند. مدیرعامل راه‌آهن، خاطرنشان کرد: با پیگیری موضوع ترانزیت ریل پایه در این راستا توانستیم مجموعه واردات و صادرات ریلی را در پایان سال گذشته به پنج میلیون تن برسانیم و برای امسال نیز روی هشت میلیون تن برنامه‌ریزی کرده‌ایم. وی اظهار داشت: در حالی‌که این روز‌ها امنیت دریایی به دلیل جنگ روسیه و اوکراین کاهش یافته است، بهترین فرصت برای توسعه کریدور شمال- جنوب است. معاون وزیر راه‌وشهرسازی، با تأکید بر اینکه باید اقدامات جدی در راه‌آهن انجام شود، خاطرنشان کرد: موضوع نخست، لزوم تغییر در اقتصاد حمل‌ونقل بار و مسافر در بخش ریلی است، به‌طوری که منجر به جلب و جذب سرمایه‌گذار در این بخش شود. این مهم نیازمند اجرای جراحی‌هایی در بخش مختلف است تا اقتصاد حمل‌ونقل ریلی ما شکوفا شود. معاون وزیر راه‌وشهرسازی، به سرمایه‌گذاری ۷۵۰ میلیون دلاری یک شرکت بخش‌خصوصی در ماه گذشته در بخش ریلی اشاره کرد و گفت: پس از آن شاهد بودیم در مدت دو روز، نماد همه شرکت‌های ریلی در بورس سبز شد و ما باید بتوانیم به این سمت و سو حرکت کنیم. ذاکری؛ افزایش بهره‌وری و ارتقای ظرفیت در بخش ریلی را مورد توجه قرار داد و گفت: در موضوع انتقال الکترونیکی داده‌ها، تعامل لازم بین راه‌آهن و سازمان بنادر وجود ندارد و چنین مشکلی را به‌طور مشابه در مرز‌ها با همسایگان داریم این در حالیست که برای یک جریان بار منظم باید انتقال الکترونیکی داده‌ها به خوبی انجام شود.

لزوم اصلاح اقتصاد ریلی

در ادامه، محسن پورسیدآقایی؛ مدیرعامل اسبق شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، گفت: اگر راه‌آهن می‌خواهد وسیله توسعه پایدار در کشور باشد، باید اقتصاد آن را اصلاح کنیم و نگاه واقع‌بینانه به آن داشته باشیم. پورسیدآقایی؛ افزود: آن‌طور که آمریکایی‌‌ها در کتاب‌های خود نوشته‌اند، تسلط اقتصادی این کشور بر جهان در قرن نوزدهم به دلیل توسعه راه‌آهن آن بود. وی گفت: در قرن ۲۱ نیز شاهدیم چینی‌‌ها از حدود ۲۵ سال قبل برنامه وسیع و اغواکننده‌ای برای توسعه قطارهای سریع‌السیر نوشتند و امروز راه‌آهن چین بیش از همه اروپا و دیگر کشور‌ها قطارهای سریع‌السیر دارد. پورسید آقایی؛ ادامه داد: چینی‌‌ها با لیدری راه‌آهن و توسعه حمل‌ونقل سریع، همه اقتصاد کشورشان را دگرگون کردند و لذا راه‌آهن نقش اساسی در اقتصاد کشور‌ها دارد. وی اظهار داشت: اگر قرار بود به مقام نخست منطقه دست یابیم، نیاز به راه‌آهن بسیار قوی و خوب داشتیم اما در عین حال باید بگوییم به دلیل موقعیت جغرافیایی ایران، راه‌آهن یکپارچه به شکل فعلی خیلی برای ما کارساز نخواهد بود. مدیرعامل اسبق راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، ادامه داد: در شرق کشور باید راه‌آهن با اولویت باری ایجاد شود و در غرب و مرکز کشور، اولویت با بخش مسافری باشد. وی گفت: زمانی که تصمیم گرفتیم راه‌آهن سریع‌السیر تهران- اصفهان را بسازیم، ترکیه هیچ برنامه‌ای برای آن نداشت. امروز ما در راه‌آهن سریع‌السیر تهران- قم- اصفهان هنوز اندر خم یک کوچه‌ایم اما ترکیه شش قطار سریع‌السیر راه‌اندازی کرده است. پورسیدآقایی؛ اضافه کرد: با اینکه در همه اسناد بالادستی بر اولویت داشتن راه‌آهن تأکید شده، اما در عمل این‌گونه نبوده است؛ لذا آنچه مهم است باید مکانیزم‌های اقتصادی طوری باشد که این صنعت را رشد بدهد. وی یادآور شد: آمریکا با آن وسعت و عظمت اقتصادی شش شرکت ریلی باری دارد و ما در ایران ۲۷ شرکت ریلی باری داریم. در تازه‌‌ترین آمار‌ها فروش و درآمد حمل بار راه‌آهن، آمریکا ۲۵ میلیارد دلار عنوان شده که ۲۲ درصد آن سود خالص بوده و پس از آرامکو عربستان بالا‌ترین حاشیه سود عملیاتی در جهان را داشته است. وی، استهلاک و مصرف سوخت پایین (که یک‌هفتم مصرف سوخت در جاده است) را به‌عنوان مزایای راه‌آهن عنوان کرد و گفت: در حالی در کشورمان همه مقامات راه‌آهن را اولویت می‌دانند، که سوخت تقریباً مجانی به بخش جاده‌ای داده می‌شود. در چنین اقتصادی کامیون‌های قدیمی که گازوئیل مجانی دریافت می‌کنند، برنده هستند. لذا طبیعی است که در سال‌های گذشته شاهد رشد حمل‌ونقل جاده‌ای، خرید تعداد زیادی کامیون‌های جدید و از رده خارج نشدن کامیون‌های قدیمی باشیم. مدیرعامل اسبق راه‌آهن، تأکید کرد: اگر قیمت سوخت در کشور واقعی شود، صنعت ریلی می‌تواند به‌طور دایمی سودآور شود. وی گفت: اگر راه‌آهن می‌خواهد وسیله توسعه پایدار در کشور باشد، باید اقتصاد آن را اصلاح کنیم و نگاه واقع‌بینانه به اقتصاد آن داشته باشیم.