مشوق‌های مالیاتی در انتظار توسعه‌دهندگان هوش‌مصنوعی صنعت پتروشیمی

مشاور مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، از تلاش برای ایجاد دریاچه داده با هدف بهره‌برداری از ظرفیت‌های هوش‌مصنوعی در صنعت پتروشیمی خبر داد و گفت: برای تسریع در این مسیر، مشوق‌های مالیاتی نیز پیش‌بینی شده است. به گزارش مناقصه‌مزایده به نقل از شرکت ملی صنایع پتروشیمی، شهرام رضایی؛ با اشاره به اینکه این شرکت به‌عنوان رگولاتور، در نظر دارد از «دستیار هوش‌مصنوعی» استفاده کند، اظهار کرد: برای این کار، نخست باید اطلاعات همه شرکت‌های پتروشیمی متمرکز شود تا بتوان هوش تجاری (Business Intelligence) را ایجاد و سپس آن را با کمک هوش‌مصنوعی تقویت کرد. وی با بیان اینکه در سطح جهانی، کاربرد هوش‌مصنوعی در صنعت پتروشیمی بیشتر در حوزه‌هایی مانند دوقلوی دیجیتال (Digital Twin) و نگهداری پیش‌بینانه (Predictive Maintenance) متمرکز است، افزود: این فناوری می‌تواند به کاهش پرت تولید، بهینه‌سازی مصرف کاتالیست، کاهش مشعل‌سوزی، ارتقای بهره‌وری و تحلیل دقیق‌تر بازار کمک کند. مشاور مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، با اشاره به دغدغه‌های موجود در نحوه فروش محصولات و قیمت‌گذاری، تصریح کرد: هوش‌مصنوعی می‌تواند این فرآیند‌ها را تحلیل و حتی در آینده نقش مکمل یا جایگزینی برای برخی سازوکارهای بازار، ازجمله بورس ایفا کند. البته هم‌اکنون در مرحله بانک‌های اطلاعاتی محلی (Local Database) هستیم و برای رسیدن به آن نقطه، باید دریاچه داده (Data Lake) ایجاد و سازوکارهای آن پیاده‌سازی شود. یکی از چالش‌های پیش‌رو مجاب کردن شرکت‌های پتروشیمی برای اشتراک‌گذاری داده‌هایشان است. رضایی؛ با اشاره به تکلیف برنامه هفتم توسعه مبنی بر گردآوری اطلاعات شرکت‌های پتروشیمی، پالایشگاه‌ها و بخش انرژی به‌منظور تهیه بالانس جرم و انرژی، گفت: اگر شرکت‌ها از طریق این فناوری‌‌ها به درآمد و تولید بهتر برسند، طبیعتاً اطلاعات خود را نیز در اختیار می‌گذارند. در نتیجه نیازی به رویکردهای دستوری نیست. بهترین مسیر آن است که زیرساختی در اختیار شرکت‌ها قرار دهیم که ضمن اشتراک‌گذاری داده، خودشان هم از آن بهره‌مند شوند. وی از آغاز تعریف پروژه‌هایی با همکاری معاونت علمی ریاست‌جمهوری خبر داد و افزود: در قالب این طرح، شرکت‌ها می‌توانند به جای پرداخت مالیات، در پروژه‌های هوش‌مصنوعی سرمایه‌گذاری کنند، مشروط بر آنکه مسیر توسعه هوش‌مصنوعی را همراهی کنند. مشاور مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، با اشاره به اینکه معاونت علمی تلاش می‌کند زیرساخت پردازشی لازم را فراهم کند، یادآور شد: اجرای پروژه‌های هوش‌مصنوعی نیازمند پردازنده‌های قوی (GPU) است. روی این زیرساخت، مدل‌های زبانی بزرگ (LLM) قرار می‌گیرند و در نهایت «ایجنت‌ها» یا عوامل هوشمند اجرا می‌شوند. این زیرساخت‌‌ها به‌صورت متن‌باز (Open Source) در اختیار قرار می‌گیرد تا استارت‌آپ‌‌ها بتوانند از آن برای توسعه محصولات هوش‌مصنوعی خود بهره‌برداری کنند. از شرکت‌های پتروشیمی دعوت می‌کنیم تا داده‌های خود را در این دریاچه اطلاعات قرار دهند و نخستین بهره‌برداران آن باشند. در عین حال، به استارت‌آپ‌‌ها هم کمک می‌کنیم تا با استفاده از این زیرساخت، محصولات نوآورانه توسعه دهند. رضایی؛ با اشاره به اهمیت استفاده بهینه از ذخایر هیدروکربوری در شرایط جدید زیست‌محیطی، گفت: با توجه به فشارهای جهانی بر کاهش سوختن منابع فسیلی، راهکار مناسب، استفاده از این ذخایر برای تولید محصولات پتروشیمی است. به‌عنوان نمونه، برخی محصولات پتروشیمی در تولید داروهایی مانند استامینوفن کاربرد دارند، بنابراین باید از هوش‌مصنوعی و فناوری‌های نو برای رساندن این صنعت به تولید بهینه و کاهش پرت در نقطه سربه‌سر استفاده کنیم. وی با تأکید بر اینکه امروز هوش‌مصنوعی در خدمت توسعه پایدار قرار گرفته و در تمامی صنایع، ازجمله پتروشیمی، می‌توان با بهره‌گیری از آن، تأثیرات منفی بر محیط زیست و حوادث صنعتی را به حداقل رساند، افزود: بشر همیشه زمانی که با علم و فناوری از منابع محدود خود بهره برده، آسیب کمتری به طبیعت وارد کرده است. امروز نیز باید از همان رویکرد استفاده کنیم و با نگاهی آینده‌نگرانه، راه‌حل‌هایی طراحی کنیم که بازگشت‌پذیری محصولات به طبیعت در آن‌ها دیده شده باشد. هوش‌مصنوعی می‌تواند نقش کلیدی در این مسیر ایفا کند. مشاور مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی، با اشاره به اهمیت امنیت اطلاعات در مسیر ورود هوش‌مصنوعی به صنعت یادآور شد: با ورود این فناوری، رعایت اصول اخلاقی (Ethics) و امنیت سایبری (Cyber Security) اهمیت مضاعفی پیدا می‌کند. اتصال فناوری اطلاعات (IT) به فناوری عملیات (OT) نیازمند دقت و حساسیت بالا است و تمامی اقدام‌‌ها باید مطابق الزامات سازمان افتا و رگولاتوری‌های مربوطه انجام شود.