نقش «مَسکن» در جوانی جمعیت

مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت، گفت :«تراکم بالای شهرها» و «متراژ پایین محل سکونت» از عوامل مهم کاهش نرخ فرزندآوری در جامعه است. فرشید رضایی؛ در گفتگو با ایسنا، با بیان اینکه نمی‌شود هم دنبال جوانی جمعیت بود هم مسیر اشتباه را رفت، اظهار کرد: امروز، جوانی جمعیت آینده و نگرانی‌های اجتماعی سلامتی ناشی از سالمند شدن جمعیت کشور‌ها یک نگرانی بسیار مهم برای سیاست‌گذاران و مردم قلمداد می‌شود. این خطر در کشور ما احساس شده اما شواهد موجود نشان نمی‌دهد که مسیر درستی در حوزه سیاست مسکن و شهرسازی طی دهه‌های گذشته اتخاذ شده باشد. وی با طرح این سؤال که «آیا آپارتمان‌سازی‌های انبوه با قصد و نیت دسترسی به مسکن ارزان‌تر به پیری تدریجی جمعیت منجر می‌شود یا دنیا را از تله جمعیتی نجات می‌دهد؟» گفت: برای پاسخ به این پرسش می‌بایست شواهد علمی و مطالعات دو دهه اخیر را بررسی کنیم و آنگاه با موضوعاتی مواجهه می‌شویم که هشداری برای تداوم سیاست و شیوه مسکن‌سازی انبوه و حاشیه‌نشینی شهرهای بزرگ است. پژوهش‌های علمی نشان می‌دهد زندگی در آپارتمان‌های کوچک و فشرده نه تنها بر کیفیت زندگی، بلکه بر الگوهای خانوادگی مانند تأخیر در ازدواج زنان و کاهش نرخ باروری تأثیر جدی دارد. مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت، ادامه داد: اگرچه زندگی در شهرها، شانس تحصیلات عالی را برای دختران افزایش می‌دهد و امکان یافتن برخی مشاغل اداری را بیشتر می‌کند، اما شواهد علمی نشان می‌دهند که اگر این سبک زندگی و اشتغال در شهر با آپارتمان‌نشینی به ویژه در متراژهای پایین همراه شود، نه‌تنها میل به ازدواج در زنان پایین می‌آید بلکه تصمیم برای فرزندآوری نیز سال‌‌ها به تأخیر می‌افتد. دلایل متعددی برای این آسیب وجود دارد که قیمت مسکن و شرایط زندگی در آن اثرگذار است؛ مانند تمایل برای ادامه زندگی نزد والدین. وی در ادامه گفت: زوج‌هایی که برای خرید خانه تصمیم گرفته‌اند، احتمال بیشتری دارد که تولد اولین فرزند خود را به تأخیر اندازند و این موضوع در شهرهای بزرگ که نرخ مَسکن بیشتر است با تأخیر طولانی‌تری همراه می‌شود. مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت، تصریح کرد: بحران مسکن یکی از علل مهم سالمندی جمعیت است؛ اما راه حل آن انبوه‌سازی آپارتمان‌های ارزان‌قیمت نیست، زیرا این سیاست ممکن است در طول زمان آسیب جدی به سلامت کشور وارد کند. رضایی؛ توضیح داد: اگر کشور می‌خواهد به موضوع جوانی جمعیت بپردازد، می‌بایست در فرهنگ آپارتمان‌سازی انبوه، آپارتمان‌نشینی، مسکن ارزان و کوچک به‌طور جدی تجدید نظر کند؛ چرا که نمی‌شود چنین مؤلفه‌هایی داشته باشیم و نرخ فرزندآوری نیز بیشتر شود. سال‌‌ها پیش، ترویج آپارتمان‌نشینی به‌عنوان راهی برای کاهش تعداد فرزند با شعار «فرزند کمتر، زندگی بهتر» در پیش گرفته شد و امروز اسیر همان سیاست نادرست شده‌ایم. مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت، ادامه داد: شهرهایی که نسل آینده با نشاط و جوان می‌خواهند، می‌بایست به ساخت منزل ویلایی (تک خانواری) دارای حیاط بازگردند. بهتر است خیرین در ساخت منازل ویلایی برای نجات کشور از کمند سالمندی وارد گود شوند؛ چرا که بازنگری در الگوی مسکن و توجه به استانداردهای فضای زندگی، نه‌تنها کیفیت زیست شهری، بلکه ثبات جمعیتی کشور و در نهایت سلامت همه‌جانبه را تضمین می‌کند.

****