نعیمه افشاری- عملکرد اوراق گام در سال گذشته به حدود ۲۱۰ هزار میلیارد ریال رسید که افزایش ۶۱٫۹ درصدی را نسبت به سال قبلش نشان می‌دهد. افزایش عملکرد و تعداد بانک‌ها و تنوع بنگاه‌های استفاده‌کننده حاکی از نهادینه شدن تدریجی این ابزار در بازار است که بانک‌مرکزی در راستای توسعه و متنوع کردن روشهای تأمین […]
نعیمه افشاری- عملکرد اوراق گام در سال گذشته به حدود ۲۱۰ هزار میلیارد ریال رسید که افزایش ۶۱٫۹ درصدی را نسبت به سال قبلش نشان می‌دهد. افزایش عملکرد و تعداد بانک‌ها و تنوع بنگاه‌های استفاده‌کننده حاکی از نهادینه شدن تدریجی این ابزار در بازار است که بانک‌مرکزی در راستای توسعه و متنوع کردن روشهای تأمین مالی زنجیره تولید، اقدام به پیادهسازی سایر ابزارهای تأمین مالی زنجیره تولید از جمله کارت رفاهی متصل به اوراق گام، برات الکترونیکی زنجیره تولید و فاکتورینگ کرده و انتظار می‌رود سهم این ابزار به تدریج در تأمین مالی اقتصاد افزایش یابد. به گزارش ایسنا، براساس برنامه‌ریزی صورت گرفته توسط بانک‌مرکزی مجموع سهمیه تخصیصی به شبکه بانکی جهت استفاده از ابزارهای تأمین مالی زنجیره تولید شامل اوراق گام، کارت رفاهی متصل به اوراق گام، برات الکترونیکی و فاکتورینگ در سال ۱۴۰۴ حدود ۴۸۵ هزار میلیارد تومان است. این ابزارهای نوین به منظور رفع مشکلات و تنگناهای مالی بنگاه‌های اقتصادی و تحقق رویکرد هدایت اعتبار و اصابت اعتبار به هدف طراحی شده و توسعه می‌یابند.
اوراق گام
اوراق گام به‌عنوان اولین ابزار شیوه تأمین مالی زنجیره تولید و در راستای رفع موانع پولی رونق تولید، افزایش هدفمندی در تخصیص اعتبارات، افزایش اطمینان از مصرف اعتبار در محل مورد نیاز و… از سال ۱۴۰۰ عملیاتی شده است. این ابزار قابلیت تأمین مالی زنجیره‌های تولید بدون خلق نقدینگی مضاعف و در راستای تأمین مالی سرمایه در گردش مورد نیاز بنگاه‌های اقتصادی را دارد. بانک عامل با توجه به درخواست خریدار نسبت به صدور اوراق گام برای فروشنده اقدام می‌کند. این اوراق تا کنون برای تأمین مالی سرمایه در گردش بنگاه‌های اقتصادی در رشته فعالیت‌های متنوعی از جمله خودروسازی، لوازم خانگی، صنایع غذایی، دارو و درمان، بازرگانی، فلزات و سایر صنایع مورد استفاده قرار گرفته است. ابزارها و روشهای تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی متنوع بوده و استفاده از هریک از روش‌ها اعم از پرداخت نقدی و اعتباری متناسب برای شرایط ترازنامه‌ای بنگاهها بوده و ابزارهای تأمین مالی زنجیره تولید نیز به‌عنوان یکی از انواع روشهای مختلف تأمین مالی اعتباری توسط بانک‌مرکزی در نظام تأمین مالی کشور عرضه شده است و در کنار سایر روشهای تأمین مالی اعم از پرداخت تسهیلات سرمایه در گردش نقدی، اعتبار اسنادی ریالی و ضمانت‌نامه بانکی از فعالان اقتصادی حمایت می‌کند. با توجه به آسیب‌شناسی و اقدامات صورت گرفته توسط بانک‌مرکزی و مساعدت بازارسرمایه از فرآیند انتقال اوراق گام به بازارسرمایه، عملکرد اوراق گام در سال ۱۴۰۳ به حدود ۲۱۰ هزار میلیارد ریال رسیده است که نسبت به سال ۱۴۰۲ به میزان ۶۱.۹ درصد افزایش داشته است. افزایش عملکرد و تعداد بانک‌ها و تنوع بنگاه‌های استفاده‌کننده حاکی از نهادینه شدن تدریجی این ابزار در بازار است. این اوراق از قابلیت تعریف با هر کدام از نمادهای بانک‌مرکزی (بازار پول) و نماد بازارسرمایه برخوردار است. اوراق با نماد بازار پول قابلیت خرید دین توسط اشخاص حقوقی غیر بانکی را قبل از سررسید دارد و لذا تحت هیچ شرایطی وارد بازارسرمایه نمی‌شود و اوراق گام با نماد بازارسرمایه نیز که از قابلیت انتقال به بازارسرمایه برخوردار است تنها در صورت درخواست متقاضی به این بازار انتقال می‌یابند. در واقع هدف اصلی از طراحی این ابزار تأمین مالی یک زنجیره به اتکای اعتبار اولیه ایجاد شده بوده و امکان نقد شدن آن قبل از سررسید (انتقال به بازارسرمایه) به‌عنوان یک مزیت جانبی و صرفاً به منظور افزایش جذابیت این اوراق است. همچنین درخصوص نرخ تنزیل این اوراق مشاهده می‌شود که تحولات این نرخ در سال‌های عموماً نزدیک به نرخ اسناد خزانه اسلامی (اخزا) بوده است. عمده‌‌ترین اقدامات به عمل آمده توسط بانک‌مرکزی در سال ۱۴۰۳ که در توسعه عملکرد این ابزار مؤثر بوده است به شرح ذیل است:
۱- اصلاح و ابلاغ دستورالعمل ناظر بر اوراق گواهی اعتبار مولد (گام) و ضوابط کنترل و مدیریت اوراق گام با هدف افزایش انتقال در زنجیره و ایجاد انگیزه برای متقاضی اول در فروردین ماه سال ۱۴۰۳
۲- افزایش سقف مبلغ اوراق گام قابل انتقال به بازارسرمایه از ۸۰ همت به ۱۰۰ همت در تیرماه سال ۱۴۰۳
۳- برقراری اتصال سامانه گام به سامانه شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه به منظور ارسال مشخصات متقاضی انتقال اوراق گام به بازارسرمایه به صورت سیستمی در مهرماه سال ۱۴۰۳
۴- فراهم شدن امکان استفاده از اوراق گام در معاملات بورس کالا در مهرماه سال ۱۴۰۳
۵- اصلاح دستورالعمل پذیرش و معاملات اوراق گام در بازارسرمایه توسط سازمان بورس و اوراق بهادار و ابلاغ آن به شبکه بانکی با هدف تسهیل در فرآیندهای عملیاتی و اجرایی انتقال اوراق گام به بازارسرمایه در آبان ماه سال ۱۴۰۳
۶- ارسال سازوکار آفلاین پذیرش اوراق گام به دستگاه‌های اجرایی موضوع آیین‌نامه اجرایی مصوب هیئت وزیران و ابلاغ به شبکه بانکی در آبان ماه سال ۱۴۰۳
۷- برگزاری جلسات مستمر با شبکه بانکی، وزارت صمت، جهاد کشاورزی، اتاق‌های بازرگانی و… و معرفی ابزارها
۸- تهیه محتواهای آموزشی جهت آشنایی شبکه بانکی و فعالان اقتصادی با اوراق گام و ابلاغ به شبکه بانکی و بارگذاری در وبگاه بانک‌مرکزی
۹- تمدید و ابلاغ دستورالعمل اجرایی تأمین و فروش ارز به شرکت‌های واردکننده دارویی (به‌عنوان متقاضی/دارنده اوراق گام) در قبال حداکثر تا پایان سال۱۴۰۴ تا سقف ۲۵۰ میلیون دلار به منظور مساعدت با شرکت‌های واردکننده دارویی توسط بانک‌مرکزی
کارت رفاهی متصل به اوراق گام
در راستای توسعه استفاده از کارت اعتباری در پرداخت تسهیلات خرد بانکی، بانک‌مرکزی اقدام به طراحی ابزاری جهت تأمین مالی خانوار بر پایه اوراق گام با عنوان «کارت رفاهی متصل به اوراق گام» کرده است که بر این اساس، شیوه‌نامه و مستندات فنی مورد نیاز به شبکه بانکی ابلاغ شده است. در حال‌حاضر بعد از عملیاتی نمودن آن توسط بانک رفاه کارگران در سایر بانک‌های کشور نیز در حال پیادهسازی است. لازم به ذکر است که کارت رفاهی متصل به اوراق گام بوده که مؤسسه اعتباری می‌تواند به وسیله آن و در چارچوب ضوابط و مقررات مربوطه و مفاد این شیوه‌نامه اجرایی به مشتری تا سقف معینی، اعتبار اعطاء کند. برخی از مزایای این ابزار عبارتنداز:
– تسهیل فرآیند تأمین مالی خانوار‌ها با توجه به اعتبارسنجی خانوار نزد شبکه بانکی و بازپرداخت آن از طریق اقساط طی حداکثر ۲۴ ماهه
– تأمین مالی توامان خانوار‌ها و بنگاهها با یک ابزار تعهدی (اوراق گام) و افزایش کارایی تأمین مالی
– تأمین مالی بنگاه‌های تولیدی که محصولات آن‌ها توسط خانوار‌ها خریداری می‌شود
– هزینه پایین تأمین مالی برای خانوار با نرخ کارمزد حداکثر ۵٫۲۵ درصد برای کل دوران بازپرداخت
– خلق نقدینگی کمتر در مقایسه با اعطای تسهیلات
– نیاز به منابع کمتر در مقایسه با اعطای تسهیلات
برات الکترونیکی زنجیره تولید
برات الکترونیکی زنجیره تولید براساس قانون تجارت و قانون تجارت الکترونیکی در سامانه یکپارچه مدیریت سفته و برات الکترونیکی صادر می‌شود و به‌عنوان یکی از ابزارهای تأمین مالی زنجیره تولید استفاده می‌شود. مزایای این ابزار عبارتند از:
– عدم وجود پیش‌پرداخت و میان‌پرداخت در مقایسه اعتبار اسناد داخلی ریالی
– معاف از سیاست کنترل مقداری ترازنامه بانک‌مرکزی
– سقف اعتباری متعهد، معادل ۲۰۰ درصد از فروش سال آخر بر مبنای صورت‌های مالی حسابرسی شده پس از کسر مانده تسهیلات مرتبط با تأمین مالی سرمایه در گردش
– امکان انتقال به سایر بنگاه‌های زنجیره تأمین با کارمزد پایین
– قابل تنزیل توسط مؤسسات اعتباری
لازم به ذکر است؛ به دنبال ایجاد بستر لازم برای استفاده از برات الکترونیکی زنجیره تولید تاکنون این ابزار در بانک‌های سپه، صنعت و معدن و صادرات عملیاتی شده و بانک‌های دیگر نیز به تدریج در حال اتصال می‌باشند. با توجه به هدف‌گذاری حدود ۱۰۰ همتی برای این ابزار انتظار می‌رود بخشی از تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی از طریق این ابزار صورت پذیرد. ذکر این نکته هم ضروری است که برات الکترونیکی در صورت دو بار انتقال در زنجیره و یا گذشت یک‌چهارم از عمر برات قابلیت تنزیل نزد شبکه بانکی با نرخ سود عقود مبادله‌ای را دارد. همچنین بانک‌مرکزی در راستای توسعه و متنوع نمودن روشهای تأمین مالی زنجیره تولید اقدام به پیادهسازی سایر ابزارهای تأمین مالی زنجیره تولید از جمله کارت رفاهی متصل به اوراق گام، برات الکترونیکی زنجیره تولید و فاکتورینگ کرده است که با توجه به کارکردهای متنوع و جامعه هدف متفاوت انتظار می‌رود سهم این ابزار به تدریج در تأمین مالی اقتصاد افزایش یابد.
فاکتورینگ
یکی از ابزارهای کاربردی تأمین مالی زنجیره تولید، ابزار فاکتورینگ است. با عنایت به اینکه بخش قابل‌توجهی از شرکت‌های ارائه‌دهنده کالا و خدمات، محصولات و خدمات قابل ارائه خود را به صورت اعتباری به فروش می‌رسانند؛ لذا انباشت مطالبات حاصل از قراردادهای منعقده همواره از مشکلات مهم آن‌ها بوده است؛ از این‌رو استفاده از سازوکار فاکتورینگ می‌تواند راهکاری مفید، کاربردی و مناسب برای رفع نیاز نقدینگی و تأمین مالی جهت شرکت‌های ارائه‌دهنده کالا و خدمات باشد. بر این اساس، در ایران در ماده (۸) قانون «حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور و حمایت از کالای ایرانی» مصوب سال ۱۳۹۸ مجلس شورای اسلامی، ظرفیت استفاده از فاکتورینگ دیده شده است. در این چارچوب شبکه بانکی به‌عنوان یکی از نهاد‌های مالی نسبت به فاکتورینگ مطالبات پیمانکاران از کارفرمایان در چارچوب دستورالعمل‌های مربوطه اقدام می‌نمایند. دستورالعمل، شیوه‌نامه و دستورالعمل حسابداری و فرم یکنواخت این ابزار تهیه و به شبکه بانکی ابلاغ شده است و با توجه به هماهنگی به عمل آمده با وزارت امور اقتصادی و دارایی استفاده از این ابزار در چند بانک به صورت پایلوت در حال پیادهسازی است. شایان ذکر است که براساس برنامه‌ریزی صورت گرفته توسط بانک‌مرکزی مجموع سهمیه تخصیصی به شبکه بانکی جهت استفاده از ابزارهای تأمین مالی زنجیره تولید شامل اوراق گام، کارت رفاهی متصل به اوراق گام، برات الکترونیکی و فاکتورینگ در سال ۱۴۰۴ حدود ۴۸۵ هزار میلیارد تومان است. حصول موفقیت در پیادهسازی و تحقق اهداف تعیین شده درخصوص تمامی ابزارها و روشهای جدید تأمین مالی مستلزم همکاری تمامی نهاد‌ها و فعالان اقتصادی به منظور طی شدن مراحل شکل گیری منحنی یادگیری تا بلوغ، تغییر پارادایم تأمین مالی تسهیلات محور به استفاده از ابزارهای تأمین مالی زنجیره تولید و در نهایت گسترش کارکرد آن‌ها در تأمین‌مالی بنگاه‌های اقتصادی است که در این خصوص بانک‌مرکزی با همکاری سایر دستگاه‌ها، بانک‌ها و فعالان اقتصادی همواره سعی در تسریع این روند کرده است.
بانک‌مرکزی، توسعه ابزارها و شیوههای تأمین مالی زنجیرهای را در دستور کار قرار داده و اوراق گواهی اعتبار مولد (گام) را به‌عنوان یکی از ابزارهای تأمین مالی زنجیره معرفی کرده است. به گزارش مناقصهمزایده، براساس اعلام بانک‌مرکزی، اوراق گام به‌عنوان یکی از ابزارهای تأمین مالی زنجیره، اوراق بهادار الکترونیکی (غیر کاغذی) است که با عاملیت […]
دیدگاه بسته شده است.