عبور از ناترازی با توسعه نیروگاه‌های خورشیدی

معاون وزیر نیرو، گفت: اکنون ظرفیت منصوبه نیروگاه‌های تجدیدپذیر ۱۷۱۰ مگاوات است و امیدواریم تا پایان شهریورماه، با افتخار بگوییم ۵۰۰۰ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر و عمدتاً نیروگاه خورشیدی داریم. به گزارش مناقصه‌مزایده، محسن طرزطلب؛ با تأکید بر اینکه ظرفیت ۳۰ هزار مگاوات هدف‌گذاری شده برای کشور به‌عنوان ظرفیت حداقلی در حال پیگیری است که باید سهم آن از تأمین انرژی کشور از ۱٫۷ درصد کنونی به حدود پنج درصد برسد، ادامه داد: در کشورهای توسعه یافته، ۳۰ درصد ظرفیت نصب شده به انرژی‌های تجدیدپذیر اختصاص یافته که این عدد در چین، ۵۰ درصد ظرفیت نصب شده را شامل می‌شود؛ کشورهای دنیا در حال افزودن ظرفیت تجدیدپذیر‌ها به صورت صعودی هستند؛ به‌عنوان مثال ۲۱ درصد ظرفیت‌های منصوبه تجدیدپذیرهای آلمان به نیروگاه‌های خورشیدی آلمان اختصاص دارد. معاون وزیر نیرو، در برنامه تلویزیونی برنامه ساتبا، برای تلاش در جهت رفع بخشی از ناترازی برق تا پیک برق امسال را تشریح و اظهار کرد: هم‌اینک ظرفیت منصوبه نیروگاه‌های تجدیدپذیر ۱۷۱۰ مگاوات است و برنامه‌ریزی شده با وجود تأخیر در دریافت اعتبار و با امید به کاهش بروکراسی‌‌ها و رفع موانع تولید تا خردادماه ۴۰۰ مگاوات و نیز با همکاری پیمانکاران تا تیرماه ۱۰۰۰ مگاوات، در مردادماه ۸۰۰ مگاوات و شهریور۱۲۰۰ مگاوات اضافه شود؛ امیدواریم تا پایان شهریور ماه، سرمان را بالا بگیریم و با افتخار بگوییم ۵۰۰۰ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر و عمدتا نیروگاه خورشیدی داریم. وی از برنامه‌ریزی برای تحقق ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر تا پایان سال با کمک بخش‌خصوصی و طبق زمان‌بندی انجام‌شده گفت و ادامه داد: ساتبا متعهد شده که با ۷۰۰۰ مگاوات ظرفیت نیروگاه‌های تجدیدپذیر به کمک ناترازی بیاید و البته بخش‌خصوصی نیز اقدامات خوبی انجام داده و مطمئن هستیم که عملیات اجرایی ساخت ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر نیز توسط بخش‌خصوصی آغاز می‌شود تا بتواند به کشور در پیک برق سال آینده کمک کند. طرزطلب؛ تصریح کرد: مشکل صنعت برق هم در پیک روز و هم در پیک شب است که اگر بتوانیم در پیک روز از نیروگاه‌های خورشیدی با ظرفیت قابل‌توجه آن استفاده کنیم و از ظرفیت نیروگاه‌های برقابی در پیک شب استفاده کنیم، تعادل برقرار می‌شود. واقعیت این است که ساخت۵۰۰۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی؛ داستانی از همکاری ملی و تلاشی مشترک میان دولت، سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی برای عبور از تاریکی در روزگاری است که سایه ناترازی انرژی بر تابستان پیشِ‌رو سنگینی می‌کند و گرچه ممکن است تأمین برق پایدار در تابستان امسال همچنان با چالش‌هایی همراه باشد، اما تلاش جمعی برای ساخت و راه‌اندازی هزاران مگاوات نیروگاه پاک، نویدبخش آینده‌ای روشن‌تر است، چرا که این پروژه تنها یک پروژه فنی نیست؛ «پروژه همدلی» است، داستان مردمی که با سرمایه، دانش و اراده خود برای نجات تابستان ایران گرد هم آمده‌اند. دولت چهاردهم نمی‌توانست بپذیرد مردم را در حال رنج کشیدن ببیند، چرا که قطع برق در استان‌هایی همچون خوزستان، هرمزگان و سیستان و بلوچستان قابل تحمل نیست، بنابراین منتظر بخش‌خصوصی نماند آن هم با گرفتاری‌هایی که در کشور در حوزه تأمین منابع مالی وجود داشت؛ ساتبا به‌عنوان مجری این پروژه تلاش کرد، خود آغازگر این فعالیت شود. معاون وزیر نیرو، تشریح کرد: برای توسعه نیروگاه‌های خورشیدی که توانایی ساخت آن‌ها با هزینه کمتر نسبت به سایر انواع نیروگاه‌ها و در مدت کوتاه‌تری وجود داشت، نقاطی با همفکری اعضای ساتبا، شناسایی شد که نیازی به خطوط انتقال و پست توزیع و فوق توزیع نداشتند که در این صورت با تأمین منابع مالی برای سرمایه‌گذار می‌شد ظرف مدت کوتاهی، نیروگاه خورشیدی را به مدار رساند. در نتیجه شرکت‌های توزیع برق و برق منطقه‌ای مأمور شدند که این نقاط را به ساتبا معرفی کنند، حدود ۱۴۰۰ نقطه در کشور، شناسایی و بعد از بررسی کارشناسی، ۱۰۰۰ نقطه برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی سه مگاواتی انتخاب شد. برای این منظور تصمیم گرفته شد تجهیزات نیروگاهی به صورت مودلار (به معنای داشتن اجزای جداگانه و قابل تعویض)، خریداری و زیر فیدرها (منبع تغذیه) نصب شود تا بخشی از ناترازی‌های برق جبران شود و در نتیجه این ایده از سوی دولت حمایت شد. طبق اعلام وزارت نیرو، برای این منظور، پیمانکاران در ۳۱ استان کشور و هفت کلانشهر، ۸۵۶ نقطه نهایی و شناسایی شده را تحویل گرفتند و عملیات اجرایی ساخت ۳۰۰۰ مگاوات نیروگاه‌های خورشیدی سه‌مگاواتی آغاز شد. در این میان همچنین تصمیم به ساخت مزرعه‌های بزرگ خورشیدی گرفته شد و قرار شد دولت منابعی برای این موضوع در نظر بگیرد که البته با تأکید رئیس‌جمهور، از یک‌ماه‌ونیم گذشته منابعی در اختیار ساتبا قرار گرفته است. معاون وزیر نیرو، عنوان کرد: طبق وعده داده شده به رئیس‌جمهور و در صورت تخصیص به موقع منابع مالی به میزان ۱٫۵ میلیارد دلار، تمام تجهیزات مورد نیاز ۷۰۰۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی شامل ۵۰۰۰ مگاوات نیروگاه در حال احداث و ۲۰۰۰ مگاوات تجهیزات نیروگاهی تا اوایل مردادماه وارد کشور می‌شود. طرزطلب؛ از عقیده رئیس‌جمهور که گفت، اگر برق نباشد درآمد صادراتی وجود نخواهد داشت، بنابراین هر پولی نیاز است باید در اختیار وزارت نیرو قرار گیرد؛ برای تخصیص منابع ارزی نیاز بود مقررات اجازه دهد که در نتیجه آن خوشبختانه ۲۰ درصد ۱٫۵ میلیارد دلار مورد نیاز در اختیار ساتبا قرار گرفت. رئیس ساتبا، پیش‌بینی کرد که ۲۰ هزار کانتینر چهل‌فوتی وارد کشور شود تا به ۸۵۶ نقطه در ۳۱ استان و در ساختگاه‌های نیروگاه‌های خورشیدی ارسال شوند. طرزطلب؛ ادامه داد: آنچه بسیار شفاف است، حرکت توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر با آغاز کار دولت چهاردهم و حمایت‌های همه‌جانبه و توجه خاص رئیس‌جمهور، تقویت و سبب استقبال بیشتر سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذاری در این حوزه از ظرفیت‌های کیلووات تا مگاواتی نیروگاه‌های تجدیدپذیر شده است؛ برای پاسخ به این استقبال بی‌نظیر، ساتبا برای تشویق بیشتر سرمایه‌گذاران، بسته حدود ۱۴بندی در موضوعاتی همچون زمین، بحث‌های زیست‌محیطی، تأمین مالی، مسائل گمرکات و وزارت صمت و… تنظیم و آذرماه سال گذشته توسط دولت، ابلاغ شد تا فعالیت در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر تسریع شود. معاون وزیر نیرو، اقدامات مؤثر ساتبا برای حمایت از بخش‌خصوصی و پروژه‌های مردمی را تشریح و تصریح کرد: توانستیم منابع در نظرگرفته شده را به‌عنوان اهرم توسعه، در اختیار بانک‌ها قرار دهیم و تسهیلات به پروژه‌های سامانه‌های خوشیدی کیلوواتی و نیروگاه‌های یک مگاواتی و دو مگاواتی بدهیم؛ تسهیلاتی نیز از ردیف اشتغالزایی تبصره ۱۸ بودجه سال قبل در اختیار ساتبا قرار گرفت که امروز فرآیند را طی کرده است. وی، محل تأمین منابع مالی برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر را سازمان برنامه و بودجه و بانک‌مرکزی، اعلام کرد و افزود: اعتباراتی نیز باید از منابع ارزی کشور پرداخت شود، چرا که در ردیف بودجه برای آن پیش‌بینی نشده است. به گفته معاون وزیر نیرو، بخش‌خصوصی می‌تواند از منابع صندوق توسعه ملی استفاده کند و مشکل اینجاست که وقتی سرمایه‌گذاران می‌خواهند تسهیلات دریافت کنند باید مسیر را از طریق بانک‌های عامل طی کنند؛ بانک‌های عامل نیز به دنبال دریافت وثایق مطمئن هستند تا اصل و فرع پول برگردد؛ به‌عنوان مثال بانک از سرمایه‌گذار می‌خواهد در ازای ۱۰۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری، ۸۰ میلیون دلار وثیقه دریافت کند که هیچ کجای دنیا چنین موضوعی وجود ندارد. به عبارتی دیگر اگر بانک‌ها وثایقی به غیر از قراردادهای منعقده سرمایه‌گذار با ساتبا دریافت کند، اقدام سرمایه‌گذاران برای ادامه فعالیت در این زمینه دشوار می‌شود؛ وثیقه درخواست شده بانک‌ها شامل ملک و… است که در واقع امکان‌پذیر نیست. طرزطلب؛ پیشنهاد کرد: بانک‌های عامل قرارداد را به‌عنوان وثیقه قبول کنند و راهکار این است که با کمک بانک‌مرکزی، سازمان برنامه و بودجه، رئیس‌جمهور و وزارت نیرو، برنامه‌ای عملیاتی شود که برق تولیدی نیروگاه‌های جدیدالتأسیس در اختیار صندوق توسعه ملی قرار گیرد و صندوق مطمئن شود که می‌تواند برق را در بازار بفروشد.