ظرفیت خفته معادن طلای کشور در اعماق

دبیر نخستین همایش سرمایه‌گذاری در زنجیره ارزش طلا، نقره و مس، گفت: با وجود ذخایر قطعی ۴۵۰ تُنی طلا، بخش بزرگی از ظرفیت معدنی ایران به‌دلیل عمق پایین اکتشاف ناشناخته مانده است. به گزارش مناقصه‌مزایده، زهرا اصغری؛ با بیان اینکه طلا همچنان نقش خود را به‌عنوان مأمن سرمایه‌گذاران و تکیه‌گاه اقتصاد‌‌ها حفظ کرده است، اظهار داشت: بر پایه آخرین برآورد‌های رسمی، در ایران حدود ۴۵۰ تن ذخایر قطعی طلا وجود دارد، این رقم معادل حدود ۱۲٫۸ میلیون اونس طلاست که با در نظر گرفتن قیمت جهانی هر اونس برابر با ۳۳۰۰ دلار، ارزش ذخایر قطعی طلا در ایران بالغ بر ۴۲ میلیارد دلار معادل بیش از ۳۵۰۰ هزار میلیارد تومان با نرخ ارز فعلی است، اما این تنها ارزش خام طلاست. اصغری؛ افزود: اگر زنجیره ارزش این فلز گرانبها از استخراج تا تولید مصنوعات گسترش یابد، می‌توان با تبدیل مواد معدنی به محصولات نهایی، ارزش‌افزوده‌ای سه تا پنج برابر بیشتر ایجاد کرد. به‌عبارت دیگر، ایران ظرفیت آن را دارد که از منابع طلای خود گردش مالی سالانه‌ای تا حدود ۱۵۰ میلیارد دلار خلق کند؛ رقمی چشمگیر که می‌تواند به پیشران صادرات، اشتغال و فناوری بدل شود. دبیر نخستین همایش سرمایه‌گذاری در زنجیره ارزش طلا، نقره و مس، با بیان اینکه بخش بزرگی از منابع طلای کشور همچنان ناشناخته مانده است؛ گفت: دلیل اصلی، عمق پایین اکتشافات در ایران است. در حالی که در کشور‌های همچون ایالات متحده، استرالیا و کانادا حفاری‌های اکتشافی تا عمق ۲۰۰ متر و حتی بیشتر انجام می‌شود، در ایران میانگین عمق حفاری‌های اکتشافی در حوزه طلا کمتر از ۲۰ متر است. این یعنی ما فقط لایه‌های سطحی ذخایر را می‌شناسیم و احتمال بالایی وجود دارد که ذخایر عمیق‌تر با عیار بالاتر و توجیه اقتصادی بیشتر در دل زمین پنهان مانده باشد. اصغری؛ اضافه کرد: سرمایه‌گذاری در اکتشاف عمیق، با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین ژئوفیزیک، ژئوشیمی و حفاری مکانیزه، می‌تواند فصل تازه‌ای در صنعت طلای ایران رقم بزند و ده‌ها معدن جدید را به مرحله بهره‌برداری برساند. وی سرمایه‌گذاری ناپیوسته و بخشی‌نگر را یکی دیگر از چالش‌های اساسی در مسیر توسعه این زنجیره عنوان کرد و افزود: تمرکز صِرف بر استخراج، بدون توجه به حلقه‌های پایین‌دستی نظیر فرآوری، بازیافت، تولید مصنوعات، توسعه صادرات و تجاری‌سازی (برندینگ)، منجر به هدررفت منابع و خام‌فروشی خواهد شد. دبیر نخستین همایش سرمایه‌گذاری در زنجیره ارزش طلا، نقره و مس، با بیان اینکه در عصر جدید، فناوری‌های نوین نقشی کلیدی در استخراج ارزش از معادن دارند، گفت: شناسایی ذخایر عمقی با کمک داده‌های ژئوفیزیکی، پردازش اطلاعات اکتشافی با الگوریتم‌های هوش‌مصنوعی، و توسعه روش‌های نوین فرآوری مانند هیدرومتالورژی و بیولیچینگ، در حال تغییر چهره صنعت طلا در دنیاست. ایران نیز برای بهره‌گیری از این موج فناوری، هم نیاز به سرمایه‌گذاری تازه و هم نیاز به تقویت همکاری میان دانشگاه، شرکت‌های دانش‌بنیان و بنگاه‌های صنعتی دارد. در این میان البته نمونه‌های موفقی از توسعه فناوری در داخل کشور شکل گرفته است. وی ادامه داد: یکی از افتخارات این حوزه، راه‌اندازی کامل مجموعه فرآوری طلای تفتان است که از طراحی تا اجرا، ۱۰۰درصد با توان مهندسی داخلی ساخته شده و نشان می‌دهد معدن و صنایع‌معدنی ایران می‌تواند بدون اتکاء به خارج، وارد مرحله توسعه صنعتی شود. این کارخانه نمونه‌ای از خودکفایی فناورانه در بخش طلاست که می‌تواند الگوی بومی‌سازی برای سایر معادن کشور باشد. اصغری؛ افزود: همچنین در سال‌های اخیر در مجتمع طلای موته طرح‌هایی برای افزایش بازیابی طلا از سنگ‌های کم‌عیار و باطله‌ها انجام شده، و در زر‌شوران نیز توان بازیافت در حال به‌روزرسانی است.  وی اضافه کرد: شرکت‌های فناور ایرانی در حوزه بازیافت طلا از پسماند‌های الکترونیکی گام‌هایی مهم برداشته‌اند که اگر حمایت شوند، می‌توانند منبع جدیدی از تولید طلا برای کشور باشند. با این حال، مسیر پیش‌رو نیازمند توسعه تجهیزات حفاری عمیق، فناوری‌های سبز فرآوری، و نیز تربیت نیروی انسانی برای ورود به دوران معدنکاری هوشمند است. پیوند میان صنعت و دانشگاه، حمایت از کسب‌وکار‌های نوپای (استارت‌آپ‌های) معدنی و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های فناورانه با نگاه به بازار، می‌تواند ایران را از صادرکننده مواد خام، به صادرکننده فناوری و محصول نهایی بدل کند. دبیر نخستین همایش سرمایه‌گذاری در زنجیره ارزش طلا، نقره و مس، گفت: سرمایه‌گذاری در زنجیره طلا، نه صرفاً یک انتخاب اقتصادی، بلکه یک راهبرد ملی برای کاهش وابستگی به درآمد‌های نفتی، توسعه مناطق کمتر برخوردار و پیوند فناوری با منابع طبیعی است.