بحران نقدینگی در صنعت خودروی چین

خودروسازان چینی برای حفظ سهم بازار خود، به شدت در حال فشار بر زنجیره تأمین هستند و در نتیجه، با بحران نقدینگی دست‌‌وپنجه نرم می‌کنند. در حالی‌ که بازار خودروهای برقی چین، به صحنه‌‌ای از رقابت بی‌رحمانه بدل شده، تحلیل‌‌های جدید نشان می‌دهد که بسیاری از خودروسازان این کشور برای حفظ سهم بازار خود، به شدت در حال فشار بر زنجیره تأمین هستند و در نتیجه، با بحران نقدینگی دست‌‌وپنجه نرم می‌کنند. دولت چین که نگران پیامدهای این بحران است، اخیراً از خودروسازان بزرگ خواسته است پرداخت بدهی‌‌ها به تأمین‌کنندگان را تسریع بخشند. بررسی‌‌های تحلیلگران نشان می‌دهد در پایان سال گذشته میلادی، بیش از یک‌‌سوم خودروسازان چینی حاضر در بورس، با مازاد بدهی جاری نسبت به دارایی‌‌های جاری مواجه بودند؛ مسئله‌‌ای که نشان از وخامت وضعیت نقدینگی دارد و زنگ خطر را برای پایداری مالی این صنعت به صدا درآورده است. به گزارش بازار، در صدر فهرست شرکت‌هایی که با کسری سرمایه در گردش مواجه‌ هستند، غول خودروسازی چین یعنی BYD قرار دارد. شرکت‌های دیگری همچون Geely، Nio، Seres، BAIC و JAC نیز در شرایطی مشابه قرار دارند. براساس داده‌های موجود، مجموع دارایی‌‌های جاری ۱۶ شرکت بزرگ خودروساز چینی تا پایان دسامبر ۲۰۲۴ به ۱۰۴.۳ میلیارد یوان کاهش یافته است؛ در حالی‌که این رقم در نیمه اول سال ۲۰۲۱ بیش از ۲۹۰ میلیارد یوان بود، یعنی کاهش ۶۲ درصدی تنها در دو سال گذشته دارد. از همین‌رو یین‌شین‌چی؛ تحلیلگر ارشد بازار خودروی چین، در این باره هشدار داد؛ «این کاهش شدید در سرمایه خالص جاری، نشان‌دهنده افزایش مصرف نقدینگی و بالا رفتن ریسک‌‌های مالی است. اگر این روند ادامه یابد، تا سال ۲۰۲۶ ما شاهد مرحله‌ای از غربال‌ گری طبیعی در صنعت خودروی چین خواهیم بود؛ جایی‌که برخی شرکت‌ها به دلیل بحران نقدینگی سقوط خواهند کرد.» دولت چین، که نسبت به آثار مخرب این وضعیت بر اشتغال و رشد اقتصادی حساس است، اخیراً جلساتی با ۱۶ خودروساز بزرگ کشور برگزار کرده است. در این نشست، مسئولان دولتی به شدت از تخفیف‌‌های افراطی، تأخیر در پرداخت‌‌ها به تأمین‌‌کنندگان و فروش خودروهای صفر کیلومتر به‌عنوان خودروهای کارکرده انتقاد کردند. در پی این جلسات، شرکت‌هایی مانند BYD، Geely، Xiaomi، GAC و FAW متعهد شدند تا حداکثر طی ۶۰ روز بدهی‌‌های خود به تأمین‌‌کنندگان را تسویه کنند؛ اقدامی که با هدف بازگرداندن ثبات به زنجیره تأمین انجام می‌شود. برخی تحلیلگران نیز به شیوه خاص تأمین مالی رشد در BYD اشاره کردند. نایجل استیونسون؛ تحلیلگر بازار خودرو که در هنگ‌کنگ مستقر است، گفت؛ «رشد اخیر BYD به جای استفاده از وام‌‌های متعارف، از طریق سرمایه در گردش تأمین شده است؛ یعنی این شرکت با به تأخیر انداختن پرداخت‌‌ها به تأمین‌‌کنندگان، جریان نقدی خود را حفظ کرده است. بنابراین، نسبت بدهی اعلام‌ شده این شرکت پایین‌ تر از واقعیت است.» طبق داده‌های فایننشال تایمز در پایان سال ۲۰۲۴، مجموع دارایی‌‌های جاری BYD برابر با ۳۷۱ میلیارد یوان بوده، در حالی‌که بدهی‌‌های جاری آن به ۴۹۶ میلیارد یوان رسیدند که به معنای کسری ۱۲۵.۴ میلیارد یوانی در سرمایه در گردش است. این رقم نسبت به سال ۲۰۲۲، ۳۶ درصد رشد منفی داشته است. در مقایسه، مجموع کسری سرمایه در گردش در شرکت‌های رقیب کوچکتر نظیر Geely، Nio، Seres، BAIC و JAC در همین بازه تنها ۱۷.۸ میلیارد یوان بوده است. در حالی‌که فشار‌ها بر BYD افزایش یافته، وی جیان‌جون؛ رئیس یک شرکت تحلیلگر خواستار انجام حسابرسی جامع بر تمامی خودروسازان بزرگ چینی شده و هشدار داده است که؛ «در حال‌حاضر یک اِورگرانده‌ جدید در صنعت خودروی چین وجود دارد، فقط هنوز منفجر نشده است.» اشاره وی به بحران مالی عظیم شرکت املاک Evergrande بود که در سال‌‌های گذشته صنعت ساختمان چین را دچار تزلزل کرد. در پاسخ، مدیر روابط‌عمومی BYD، لی یون‌فی، اظهارات جیان‌جون را «شگفت‌انگیز» خواند و گفت؛ بدهی دارای بهره این شرکت در سال ۲۰۲۴ تنها ۲۸٫۶ میلیارد یوان بوده، در حالی‌که همین عدد برای Geely حدود ۸۶ میلیارد و برای فولکس‌واگن بیش از ۱ تریلیون یوان بوده است. طبق داده‌های اداره ملی آمار چین، حاشیه سود عملیاتی خودروسازان در سه‌ ماهه نخست سال ۲۰۲۵ به‌طور میانگین به ۳٫۹ درصد کاهش یافته است، یعنی ۰٫۷ درصد کمتر از سال قبل است. در همین مدت، سود تجمیعی این صنعت با کاهش ۶٫۲ درصدی به ۹۵ میلیارد یوان رسیده است. برخی تحلیلگران هشدار دادند که صنعت خودرو در حال ورود به مرحله‌ای از «رشد بدون سود» است. انجمن خودروسازان چین نیز اعلام کرده که این جنگ قیمتی، صنعت را وارد یک چرخه معیوب کرده و از شرکت‌های پیشرو خواسته است با انحصار بازار، بقای رقبا را تهدید نکنند. وزارت صنعت و فناوری اطلاعات چین نیز در بیانیه‌‌ای اعلام کرده که از مواضع انجمن حمایت می‌کند و تلاش خواهد کرد تا رقابت ناسالم و «مسابقه موش‌ ها» در بازار مهار شود. یکی از مدیران یک شرکت خودروسازی دولتی در گفت‌ و گویی ناشناس با رسانه‌ها گفت: «کار در بازار داخلی بسیار دشوار شده است. رقابت شدید است و صحنه‌‌ای خونین و بی‌رحمانه ایجاد شده است. اگرچه تحلیلگران سال‌هاست پیش‌بینی می‌کردند که این رقابت شدید به ادغام شرکت‌ها و حذف برندهای ضعیف منجر خواهد شد، اما به نظر می‌رسد فرآیند پالایش صنعت کند تر از حد انتظار پیش می‌رود؛ چراکه حمایت دولت همچنان ادامه دارد. نمونه بارز آن، شرکت Nio است که در سال ۲۰۲۰ با تزریق نزدیک به یک‌میلیارد دلار از سوی سرمایه‌‌گذاران دولتی استان آنهویی از سقوط نجات یافت. این حمایت‌ها اگرچه در کوتاه‌‌مدت مانع ورشکستگی‌‌ها شدند، اما به‌زعم برخی اقتصاددانان، مانع از اصلاحات ساختاری در صنعت خودرو نیز بودند. صنعت خودروسازی چین به‌ ویژه در بخش خودروهای برقی که زمانی نماد پیشرفت فناورانه و قدرت رقابتی این کشور محسوب می‌شد، اکنون درگیر یک جنگ فرسایشی شده است؛ جنگی که می‌تواند در سال‌‌های آینده منجر به ورشکستگی، ادغام و تغییرات گسترده در این صنعت شود. نشانه‌های بحران نقدینگی، فشار بر تأمین‌کنندگان، کاهش سودآوری و افزایش رقابت ناسالم، همگی حاکی از آن است که چشم‌انداز این صنعت بدون دخالت مؤثر دولت و بازطراحی ساختار مالی شرکت‌ها، چندان روشن نیست.